Stan faktyczny
Instytucja kultury (dalej: IK) organizuje m.in. warsztaty artystyczne, w ramach których ich uczestnicy uzyskują wiedzę dotyczącą np. animacji, rzeźby, dziennikarstwa, rękodzieła, literatury oraz innych dziedzin kultury i sztuki. Warsztaty mają charakter autorski, indywidualny i niepowtarzalny. W danej formie wykonywane są po raz pierwszy i wyłącznie na rzecz IK. Na stworzenie koncepcji i przeprowadzenie warsztatów IK zawiera umowy cywilnoprawne, na podstawie których wykonawcy warsztatów przenoszą na IK majątkowe prawa autorskie do utworu na polach eksploatacji dotyczących działalności statutowej IK. Są to umowy o dzieło, których przedmiotem jest stworzenie autorskiej koncepcji warsztatów, metodologii ich przeprowadzenia oraz poprowadzenie tych warsztatów. Osoby, z którymi IK zawiera umowy, nie wykonują tych umów w ramach działalności gospodarczej.
IK złożyła wniosek o wydanie interpretacji podatkowej, pytając, czy możliwe jest stosowanie do wynagrodzenia za wykonanie powyższych umów 50% (autorskich) kosztów uzyskania przychodów. Zdaniem IK, odpowiedź jest twierdząca.
Jednak organ interpretujący uznał, że stosowanie 50% kosztów nie wchodzi w grę, gdyż w przedstawionej sytuacji wynagrodzenie wypłacane jest ogólnie za pracę twórczą, a nie za przeniesienie prawa własności do konkretnych utworów na rzecz IK – kwota wynagrodzenia (honorarium) za przeniesienie praw nie jest wyodrębniona w osobnej pozycji, tzn. nie stanowi określonego kwotowo składnika wynagrodzenia. Ponadto, brak jest szczegółowej ewidencji przeniesionych na IK praw autorskich do stworzonych utworów.
IK zaskarżyła interpretację do sądu.
Stan prawny
Koszty uzyskania przychodów z tytułu rozporządzenia prawami autorskimi do utworów wynoszą 50% przychodu (art. 22 ust. 9 pkt 3 PDOFizU). Przepisy podatkowe nie określają przy tym ani sposobu określania honorarium autorskiego, ani sposobu dokumentowania prac twórczych.
Stanowisko WSA w Białymstoku
Sąd przyznał rację IK i uchylił interpretację. W ocenie sądu nie można zgodzić się z organem, że 50% koszty uzyskania przychodu w odniesieniu do twórców wykonujących umowę o dzieło jest zależne od wyodrębnienia honorarium za przeniesienie praw autorskich do utworu oraz od tworzenia szczegółowej dokumentacji (ewidencji) stworzonych utworów. Wymóg taki nie wynika bowiem z treści art. 22 ust. 9 pkt 3 PDOFizU ani z innych przepisów prawa podatkowego. Jedynie w przypadku wykonywania pracy twórczej w ramach stosunku pracy należy wykazać powiązanie wynagrodzenia (honorarium) z konkretną, wykonaną pracą o charakterze twórczym oraz to, że praca ta została istotnie wykonana, tj. że powstał utwór, co wymaga tworzenia szczegółowej dokumentacji (ewidencji) stworzonych utworów.
Zauważmy wstępnie, że w sprawie nie były kwestionowane ani zasadność zastosowania umowy o dzieło (a nie zlecenia), ani też uznanie, że stworzenie i przeprowadzenie (!) warsztatów ma charakter autorski. Przy przyjęciu tych dwóch korzystnych dla twórców warsztatów warunków rozstrzygnięcie sądu zasługuje na aprobatę. Szkoda tylko, że sąd nie dokonał pogłębionego uzasadnienia zajętego stanowiska.
Warto wiedzieć, że Minister Finansów w dniu 15.9.2020 r. wydał interpretację ogólną w sprawie stosowania 50% kosztów autorskich (DD3.8201.1.2018), w której zauważył, że koszty te mogą być stosowane także w umowie o dzieło i skonkludował, że warunek wyraźnego wyodrębnienia honorarium od innych składników wynagrodzenia nie obejmuje wskazanych w interpretacji przypadków, w których 50% koszty uzyskania przychodów można stosować do całości wynagrodzenia twórcy. W interpretacji wskazano w tym kontekście wyłącznie pracownicze wynagrodzenia nauczycieli akademickich i pracowników naukowych. Jednakże interpretacja nie dotyczy (poza ogólną wzmianką) umów o dzieło, wobec czego, należy uznać, że nie przeczy trafności omawianego wyroku. Zresztą nawet gdyby przeczyła, to przecież interpretacja ogólna nie ma mocy wiążącej.
