Zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy z 11.3.2004 r o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. ze zm., dalej: VATU), podstawą opodatkowania, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.
Dotacja podlega VAT jedynie w przypadku, gdy została udzielona w celu dofinansowania konkretnej czynności opodatkowanej oraz wywiera bezpośredni wpływ na cenę tej czynności. Z drugiej strony, nie podlega VAT dotacja przeznaczona finansowanie ogólnej działalności podatnika (kosztów ogólnej działalności).
Przedmiot sprawy
Z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej wystąpił podatnik prowadzący działalność gospodarczą w zakresie wynajmu lokali użytkowych podmiotom gospodarczym oraz osobom fizycznym. Ze względu na spowodowany przez COVID-19 spadek obrotów, podatnik zawarł z PFR umowę subwencji finansowej. Kwota ww. subwencji zostanie przeznaczona na finansowanie bieżącej działalności gospodarczej, tj. m.in. na zapłatę odsetek od kredytów, wynagrodzeń pracowników, koszty utrzymania wynajmowanych nieruchomości itp.
Subwencja podlega zwrotowi, choć przy spełnieniu określonych warunków pewna jej część podlega umorzeniu. Ów fakt sprawił, że podatnik nabrał wątpliwości co do konieczności opodatkowania całości lub części subwencji VAT.
Stanowisko organu
W interpretacji z 27.8.2020 r., sygn. 0113-KDIPT1-1.4012.396.2020.4.AK Dyrektor KIS jednoznacznie stwierdził, że w związku z tym, że subwencja finansowa będąca przedmiotem wniosku przeznaczona będzie na finansowanie bieżącej działalności gospodarczej, nie ma ona wpływu na cenę świadczonych usług, czy też sprzedawanych towarów i nie stanowi ona podstawy opodatkowania w rozumieniu art. 29a ust. 1 VATU.
Kwota ww. będzie bowiem przeznaczyć na finansowanie bieżącej działalności gospodarczej, tj. pokrycie wydatków związanych z działalnością gospodarczą, a uzyskane przez stronę dofinansowanie ( w całości lub w części) nie stanowi dopłaty do konkretnych świadczonych przez stronę usług czy też sprzedawanych przez stronę towarów, co stanowi, że dzięki ww. dofinansowaniu, nabywcy usług i towarów nie będą uiszczali niższych cen. Otrzymane przez stronę dofinansowanie nie stanowi dopłaty do cen konkretnych usług lub towarów sprzedawanych przez stronę.
Stanowisko Dyrektora KIS ma uzasadniony sens. Z natury rzeczy, dotacja PFR może być przeznaczona jedynie na pokrycie kosztów bieżącej działalności lub spłatę kredytów. Można więc uznać, że przywoływana interpretacja, jakkolwiek wydana w indywidualnym stanie faktycznym, odzwierciedla ogólne stanowisko fiskusa co do braku rozliczania VAT w tym przypadku (nawet bez odwoływania się przez fiskusa do kwestii zwrotu części dotacji, co też ma znaczenie).
Warto jednak pójść o krok dalej. Dyrektor KIS wyraża bowiem pogląd, zgodnie z którym opodatkowanie dotacji stanowi wyjątek od zasad ogólnych wspólnego systemu VAT. Nie wszystkie dotacje stanowią element podstawy opodatkowania VAT. Jedynie takie, które są dotacjami związanymi bezpośrednio z ceną dostawy towarów czy ceną świadczenia usług. Wyjątek ten należy interpretować w sposób ścisły. Wykładnia ścisła prowadzi do wniosku, że tylko dotacje bezpośrednio wpływające na cenę transakcji podlegają opodatkowaniu. Inne dotacje nie wchodzą tym samym do podstawy opodatkowania, a w konsekwencji nie podlegają opodatkowaniu VAT.
To dość zaskakująca teza, gdyż jak do tej pory oczekiwanie co do rozliczania VAT od dotacji zdecydowanie nie było prezentowane przez fiskusa w drodze wyjątku. Przeciwnie, praktyka podatkowa wytworzyła swoiste pośrednie stadium dotacyjne – brak ścisłego powiązania dotacji z konkretną czynnością, ale istnienie na tyle bezpośredniego połączenia, że opodatkowanie VAT jest uzasadnione. W konsekwencji, zdaniem fiskusa uzyskane dotacje często podlegają VAT. To duży problem, bowiem zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 2 VATU, obowiązek podatkowy z tytułu powstaje tu w momencie otrzymania dotacji. Retrospektywne oczekiwanie rozliczenia VAT to nie tylko uszczerbek dla podatnika na samym podatku, ale też na odsetkach, o sankcji VAT i KKS nie wspominając.
Czy przywoływana interpretacja jest jaskółką zmiany podejścia organów do kwestii VAT od dotacji? Pewnie nie ma co wyciągać wniosków zbyt daleko idących. Raz jeszcze jednak wychodzi na jaw, że w sprawach mniej lub bardziej związanych z COVID-19, fiskusowi potrafi zmięknąć serce.
