Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1542; dalej: AkcyzU), wyrobami akcyzowymi są wyroby energetyczne, energia elektryczna, napoje alkoholowe, wyroby tytoniowe, susz tytoniowy, płyn do papierosów elektronicznych oraz wyroby nowatorskie. Definicja ta ulegnie niebawem poszerzeniu. W tym – o inne wyroby nikotynowe. Celem projektowanej zmiany jest opodatkowanie grupy wyrobów zawierających nikotynę lub jej związki lub pochodne, które mogą być używane do wchłaniania nikotyny lub jej związków lub pochodnych przez organizm ludzki, inne niż wyroby tytoniowe, płyn do papierosów elektronicznych, wyroby nowatorskie i (również nowe w tym gronie) saszetki nikotynowe.
Definicja innych wyrobów nikotynowych
Zgodnie z projektowanymi przepisami, będą to wyroby zawierające nikotynę lub jej związki lub pochodne, które mogą być używane do wchłaniania nikotyny lub jej związków lub pochodnych przez organizm ludzki, inne niż wyroby tytoniowe, płyn do papierosów elektronicznych, wyroby nowatorskie i saszetki nikotynowe. Chodzi więc o wyroby pozwalające na wchłanianie nikotyny w sposób zasadniczo inny niż doustnie (choć nie jest to super-precyzyjne uściślenie tej definicji). Rynek bez-tytoniowych wyrobów nikotynowych, które mogą być używane do wchłaniania nikotyny, jej związków lub pochodnych przez organizm ludzki rozwija się dynamicznie. Wyroby takie są wchłaniane np. przez śluzówkę jamy ustnej, skórę czy w procesie inhalacji. Co może być całkiem zaskakujące, chodzi tu nie tylko o efekty najnowocześniejszych technologicznie rozwiązań. Ale też o wyroby o głęboko zakorzenionej tradycji, jak np. tabaka czy tytoń do żucia (choć on akurat też jest „wchłaniany doustnie”). Z pewnością w ww. definicji zmieszczą się zresztą także i inne wyroby, które dopiero pojawią się na rynku zgodnie z inwencją producentów oraz rozwojem technologicznym. Sky is the limit.
Akcyzie nie będą podlegać inne wyroby nikotynowe wykorzystywane wyłącznie w celach medycznych. Wśród takich wyrobów są np. gumy do żucia, plastry i aerozole zawierające nikotynę.
Do innych wyrobów nikotynowych będą miały zastosowanie ogólne przepisy dotyczące opodatkowania akcyzą wyrobów akcyzowych, w tym przedmiotu opodatkowania, powstania obowiązku podatkowego, opodatkowania ubytków, właściwości organów podatkowych, rejestracji podmiotów, deklaracji podatkowych, ewidencji, zabezpieczeń akcyzowych, terminów płatności akcyzy oraz postępowania w przypadku importu. Oraz w zakresie procedury zawieszonego poboru akcyzy, choć z uwagi na niezharmonizowany charakter jedynie w zakresie czynności krajowych (jak dla wyrobów spoza załącznika 2 do AkcyzU, objętych stawką akcyzy inna niż zerowa).
Pozostałe regulacje
Producentem innych wyrobów nikotynowych będzie każdy, kto produkuje te wyroby akcyzowe, oraz każda inna osoba, która uczestniczy w ich produkcji. Produkcją innych wyrobów nikotynowych jest ich wytwarzanie, przetwarzanie, rozlew, a także pakowanie. Za wyjątkiem wytwarzania przez konsumenta ręcznie domowym sposobem w gospodarstwie domowym na własne potrzeby. Podstawą opodatkowania innych wyrobów nikotynowych jest ich ilość wyrażona w kilogramach. Stawka akcyzy na inne wyroby nikotynowe wynosi 300 zł za każdy kilogram. Ale nie od razu. W 2025 r. stawka będzie wynosić 100 zł za każdy kilogram, w 2026 r. będzie to 200 zł za każdy kilogram. Docelowy poziom 300 zł za kilogram osiągniemy więc dopiero w 2027 r. W przypadku naruszenia przepisów o produkcji w składzie podatkowym, stawka będzie dwukrotnie wyższa.
Inne wyroby nikotynowe będą też podlegały oznaczaniu znakami akcyzy. Znaki akcyzy będą miały roczny termin ważności, z możliwością sprzedaży wyrobów oznaczonych znakiem z ubiegłego roku do końca lutego roku następnego. Do 28.2.2025 r. będą mogły być sprzedawane saszetki nikotynowe wprowadzone do obrotu przed 31.12.2025 r. bez znaków akcyzy, po tej dacie niezbędne będą jednak znaki legalizacyjne. Pojawią się też oczywiście nowe wzory znaków akcyzy.
Komentarz
Akcyza od tabaki? Kaszubi się nie ucieszą. Inna sprawa, że tytoń wykorzystywany do wytwarzania tabaki i tak podlega już akcyzie, nawet jeśli tabaka nie jest jeszcze wyrobem akcyzowym (bo do palenia się nie nadaje). W sytuacji zużycia w składzie podatkowym tytoniu do palenia objętego procedurą zawieszenia poboru akcyzy do wytworzenia wyrobu nie-akcyzowego – tabaki, następuje zakończenie procedury zawieszenia poboru akcyzy, skutkujące przekształceniem się obowiązku podatkowego w zobowiązanie podatkowe (tak np. interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 30.6.2020 r., 0111-KDIB3-3.4013.70.2020.3.MK, Legalis). To zresztą ciekawe – zgodnie z art. 42 ust. 1 pkt 2 AkcyzU, do zakończenia procedury zawieszonego poboru akcyzy dochodzi z dniem zużycia wyrobu akcyzowego w składzie podatkowym; zobowiązanie podatkowe nie powstaje i wygasa obowiązek podatkowy, gdy zużyto wyrób akcyzowy do wyprodukowania innego wyrobu akcyzowego, również w ramach procesów służących bezpośrednio produkcji tego wyrobu. Od 1.1.2025 r. przepis ten znajdzie zastosowanie do tytoniu służącego do wytworzenia tabaki co wpłynie na sytuację wytwórców takiego tytoniu i potencjalnie zdejmie z nich konieczność rozliczenia akcyzy. Rozliczenie zostanie bowiem „przesunięte” z tytoniu na tabakę.
Niezależnie, przypomnijmy też, że już od 20.5.2024 r. wyroby takie objęte będą systemem Track&Trace.
