Kodeksowe założenia kontroli pracowników

Prezydent RP podpisał 27.1.2023 r. ustawę o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (druk nr 2335), która daje podstawy prawne do wprowadzania i przeprowadzania przez pracodawców prewencyjnej kontroli pracowników na obecność w ich organizmach alkoholu.

Zgodnie z dodanym art. 221c § 1 KP, jeżeli będzie to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia, pracodawcy będą mogli wprowadzić kontrolę trzeźwości pracowników. Dotychczas badanie trzeźwości pracownika regulował art. 17 ustawy z 26.10.1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 165; dalej: AlkU). Przepis ten jednak nie umożliwiał przeprowadzania prewencyjnego skontrolowania pracownika na obecność w jego organizmie alkoholu. Kierownik zakładu pracy lub osoba przez niego upoważniona miały obowiązek niedopuszczenia do pracy pracownika, jeżeli zachodziło uzasadnione podejrzenie, że stawił się on do pracy w stanie po użyciu alkoholu albo spożywał alkohol w czasie pracy. Na żądanie kierownika zakładu pracy, osoby przez niego upoważnionej, a także na żądanie pracownika, możliwe było badanie stanu trzeźwości pracownika, które mógł przeprowadzić uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego.

Po zmianach w KP zaczną obowiązywać dwa tryby prowadzące do niedopuszczenia do pracy pracownika znajdującego się w stanie po użyciu alkoholu:

  1. W wyniku przeprowadzenia prewencyjnej kontroli trzeźwości i uzyskania wyniku wskazującego na znajdowanie się przez pracownika w stanie po użyciu alkoholu albo w stanie nietrzeźwości. W układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy albo w obwieszczeniu, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy, będzie ustalane: wprowadzenie prewencyjnej kontroli trzeźwości, grupę lub grupy pracowników objętych kontrolą trzeźwości i sposób przeprowadzania kontroli trzeźwości, w tym rodzaj urządzenia wykorzystywanego do kontroli, czas i częstotliwość jej przeprowadzania;
  2. Na podstawie uzasadnionego podejrzenia pracodawcy. Jest to przeniesienie na grunt przepisów KP regulacji analogicznej do przyjętej art. 17 AlkU. Pracodawca nie będzie mógł dopuścić pracownika do pracy, jeżeli kontrola trzeźwości wykaże obecność alkoholu w organizmie pracownika, wskazującą na stan po użyciu alkoholu albo stan nietrzeźwości, lub zachodzi uzasadnione podejrzenie, że pracownik stawił się do pracy w stanie po użyciu alkoholu albo w stanie nietrzeźwości, lub spożywał alkohol w czasie pracy.

Wejście w życie ustawy o zmianie KP spowoduje, że będzie możliwe skontrolowanie trzeźwości nie tylko pracowników, lecz także osób fizycznych wykonujących pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, oraz osób fizycznych prowadzących na własny rachunek działalność gospodarczą, których praca jest organizowana przez przedsiębiorców.

Prawo pracy – Sprawdź aktualną listę szkoleń Sprawdź

Szczegółowe zasady przeprowadzania badania na trzeźwość

Mając na uwadze metodykę przeprowadzania badań na obecność alkoholu, konieczność zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia, a także konieczność sprawnego przeprowadzenia badań i zagwarantowania wiarygodności wyników badań, przy jednoczesnym poszanowaniu godności oraz innych dóbr osobistych pracownika i zasad ochrony danych osobowych, Minister Zdrowia przedstawił projekt rozporządzenia w sprawie badań na obecność alkoholu lub środków działających podobnie do alkoholu w organizmie pracownika, które stanowi wykonanie upoważnienia zawartego w art. 221g KP (druk MZ 1444, dalej: projekt).

Projekt zakłada, że w rozporządzeniu określone zostaną warunki i metody przeprowadzania przez pracodawcę oraz przez uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego lub zlecanych przez ten organ badań na obecność w organizmie pracownika alkoholu oraz sposób dokumentowania badań przeprowadzanych lub zlecanych przez uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego.

Zgodnie z projektem badanie na obecność alkoholu obejmować będzie:

  • Badanie wydychanego powietrza lub
  • Badanie krwi.

Badanie wydychanego powietrza przeprowadzać się będzie przed badaniem krwi, jeżeli stan osoby badanej na to pozwoli.

Badanie wydychanego powietrza

Badanie wydychanego powietrza przeprowadzane będzie przy użyciu urządzenia elektronicznego dokonującego pomiaru stężenia alkoholu w wydychanym powietrzu, z użyciem ustnika (zwanego analizatorem wydechu), metodą: spektrometrii w podczerwieni lub metodą utleniania elektrochemicznego.

Badania wydechu dokonywane będzie z użyciem jednorazowego ustnika, którego opakowanie będzie otwierane w obecności osoby badanej lub bez użycia ustnika, jeżeli producent analizatora wydechu przewiduje taki sposób jego eksploatacji.

W odniesieniu do badań analizatorem wydechu w projekcie wskazano, że nie będzie można przeprowadzać ich przed upływem 15 minut od chwili zakończenia spożywania alkoholu lub palenia tytoniu, elektronicznych papierosów lub nowatorskich wyrobów tytoniowych przez osobę badaną.

Badanie wydychanego powietrza będzie mogło być przeprowadzone przy użyciu analizatora wydechu niewyposażonego w cyfrową prezentację wyniku pomiaru, a także bez użycia ustnika, jeżeli producent analizatora wydechu przewiduje taki sposób jego eksploatacji.

Pisma procesowe z zakresu prawa pracy z objaśnieniami. Skonfiguruj Twój System Legalis! Sprawdź

Badanie krwi

Badanie krwi na obecność alkoholu będzie polegało na przeprowadzeniu co najmniej dwóch analiz laboratoryjnych krwi pobranej z żyły osoby badanej:

  1. Metodą chromatografii gazowej z detektorem płomieniowo-jonizacyjnym i metodą spektrofotometryczną z użyciem dehydrogenazy alkoholowej (metodą enzymatyczną);
  2. Metodą chromatografii gazowej z detektorem płomieniowo-jonizacyjnym przy użyciu dwóch różnych warunków analitycznych.

W projekcie określono także sposób pobierania krwi oraz postępowania z probówkami zawierającymi krew do badania, w tym warunki dotyczące przechowywania oraz transportowania pobranej krwi.

Dokumentowanie badań

Projekt zawiera również zapisy dotyczące danych odnotowywanych w protokołach dokumentujących przeprowadzenie badań na obecność w organizmie pracownika alkoholu oraz w przypadku odstąpienia od pobrania krwi do badania w związku decyzją lekarza, w przypadku uzasadnionego podejrzenia, że pobranie krwi może spowodować zagrożenie życia lub zdrowia osoby badanej.

Wszystkie aktualności n.ius® po zalogowaniu. Nie posiadasz dostępu? Kup online, korzystaj od razu! Sprawdź

Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →