Konsekwencje uchybienie terminu do wniesienia zażalenia

Stan faktyczny sprawy

Przedmiotem skargi jest postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego (dalej: SKO) utrzymujące w mocy postanowienie Wójta Gminy R. (dalej: Organ I instancji) oddalające zarzuty w sprawie egzekucji administracyjnej.

Decyzją Organ I instancji określił J.K. (dalej: Skarżący) wysokość miesięcznej opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Ponieważ Skarżący nie wywiązywał się z obowiązku zapłaty, Organ I instancji najpierw skierował do Skarżącego upomnienie, a następnie wystawił tytuł wykonawczy, po czym skierował przedmiotowy tytuł do egzekucji administracyjnej do Naczelnika Urzędu Skarbowego w K. Postanowieniem Naczelnik Urzędu Skarbowego zawiesił prowadzone przeciwko Skarżącemu postępowanie egzekucyjne w związku ze złożeniem przez Skarżącego zarzutów. W zarzutach Skarżący podniósł, że nie mieszka w P., bo nie ma tam dostępu do wody, nigdy nie odbierano od niego śmieci, a tytuł wykonawczy jest podpisany przez nieuprawnioną osobę, a także – w treści tytułu wykonawczego występuje błąd co do daty jego urodzenia. Postanowienie Organu I instancji w przedmiocie oddalenia zarzutów w sprawie egzekucji administracyjnej zostało, na skutek zażalenia Skarżącego, uchylone w całości, a sprawa przekazana do ponownego rozpoznania postanowieniem SKO.

Ponowne rozpatrzenie sprawy

W wyniku ponownego rozpatrzenia sprawy postanowieniem Organ I instancji oddalił zarzuty Skarżącego w sprawie egzekucji administracyjnej. Przedmiotowe postanowienie zostało odebrane osobiście przez Skarżącego, po czym pismem złożonym w Urzędzie Gminy R. Skarżący wniósł zażalenie na ww. postanowienie. SKO utrzymało zaskarżone postanowienie w mocy, zaś w uzasadnieniu podniosło, że zobowiązany może wnieść zarzuty tylko z przyczyn enumeratywnie wyszczególnionych w art. 33 ustawy z 17.6.1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1427; dalej: EgzAdmU). SKO podkreśliło więc, że zarzut powinien określać istotę i zakres żądania oraz dowody uzasadniające to żądanie. Tymczasem, zdaniem SKO, Skarżący nie sformułował zarzutów zgodnie z wyżej wskazanym przepisem, a egzekwowany w sprawie obowiązek polega na zapłacie opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi i wynika wprost z ustawy z 13.9.1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 888). Opłata za gospodarowanie odpadami pobierana jest nie tylko w związku z odbiorem odpadów, ale także w związku z gospodarowaniem tymi odpadami, a więc m.in.: ich transportem, zbieraniem, odzyskiem, unieszkodliwianiem. Odnosząc się do zarzutów SKO zwróciło uwagę, że twierdzenie Skarżącego, iż aktualnie nie mieszka w P. nie ma znaczenia dla prowadzonego postępowania egzekucyjnego. SKO ponadto wyjaśniło, że Skarżący zarzucił wadliwie podaną datę urodzenia w tytule egzekucyjnym, nie podając jednak właściwej. Data urodzenia wskazana w tytule egzekucyjnym jest zgodna ze wskazanym numerem PESEL Skarżącego. Jeżeli nastąpiła omyłka w podaniu daty, to podlega ona sprostowaniu w odrębnym postępowaniu. Tytuł wykonawczy podpisany został z upoważnienia Wójta Gminy R.

Skarga do WSA

W skardze do WSA w Lublinie Skarżący podniósł, że SKO nie może rozstrzygać w sprawach zakończonych prawomocnie, nie powinno też kłamać w sprawie zgodności daty urodzenia z numerem PESEL podanym w tytule wykonawczym. Ponadto podniósł, że Wójt Gminy nie poniósł kosztów transportu, zbierania i odzysku odpadów z jego nieruchomości. Wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia.

Z uzasadnienia WSA w Lublinie

W pierwszej kolejności WSA w Lublinie zwrócił uwagę, że SKO rozpoznało merytorycznie zażalenie, pomimo, że Skarżący wniósł je po terminie. Powyższy wniosek wynika ze zwrotnego potwierdzenia odbioru przez Skarżącego postanowienia Organu I instancji. W tym kontekście WSA w Lublinie wskazał, że zwrotne potwierdzenie odbioru jest dokumentem urzędowym, który – jeśli jest sporządzony w przepisanej formie przez uprawniony do tego podmiot – stanowi dowód tego, co zostało w nim urzędowo stwierdzone (postanowienie NSA z 22.1.2021 r., II OZ 1209/20, Legalis). Zgodnie z art. 34 § 3 EgzAdmU na postanowienie w sprawie zarzutu w sprawie egzekucji administracyjnej przysługuje zażalenie. Jak wynika z art. 141 § 2 KPA zażalenia wnosi się w terminie siedmiu dni od dnia doręczenia postanowienia stronie, a gdy postanowienie zostało ogłoszone ustnie – od dnia jego ogłoszenia stronie. A skoro w postępowaniu egzekucyjnym mają odpowiednie zastosowanie przepisy KPA (art. 18 EgzAdmU), tym samym zażalenie na postanowienie w sprawie zarzutu wnosi się w terminie siedmiu dni od dnia doręczenia postanowienia stronie. Termin do wniesienia zażalenia w tej sprawie minął Skarżącemu z 5.2.2021 r.

Zgodnie z art. 134 ustawy z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2325, dalej: PostAdmU) Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną, z zastrzeżeniem art. 57a § 1 PostAdmU. Sąd nie może wydać orzeczenia na niekorzyść skarżącego, chyba że stwierdzi naruszenie prawa skutkujące stwierdzeniem nieważności zaskarżonego aktu lub czynności (art. 134 § 2 PostAdmU). Brak związania sądu administracyjnego zarzutami i wnioskami skargi (oraz powołaną podstawą prawną) oznacza m.in. możliwość dokonania oceny zaskarżonej decyzji z punktu widzenia jej zgodności z prawem, niezależnie od sformułowanych w skardze twierdzeń i zarzutów. Tym samym istnieje możliwość, że sąd uchyli treść zaskarżonego aktu lub czynności z powodu innych uchybień niż te, które wskazał wnoszący skargę. Możliwe będzie również stwierdzenie nieważności zaskarżonego aktu przez sąd. Sąd jest więc uprawniony uwzględnić z urzędu inne zarzuty i orzec odmiennie od wniosków skargi (wyrok NSA z 20.3.2007 r., II GSK 349/06, Legalis). Zgodnie z art. 145 § 1 pkt 2 PostAdmU, Sąd uwzględniając skargę na decyzję lub postanowienie stwierdza nieważność decyzji lub postanowienia w całości lub w części, jeżeli zachodzą przyczyny określone w art. 156 KPA lub w innych przepisach. W art. 156 § 1 pkt 2 KPA przewidziano, że organ administracji publicznej stwierdza nieważność decyzji, która wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa. W orzecznictwie sądów administracyjnych przyjmuje się, że doszło do rażącego naruszenia prawa w sytuacji, gdy organ odwoławczy rozpoznał odwołanie od decyzji wniesionej po terminie, mimo że termin nie został przywrócony (wyrok NSA z 16.2.1998 r., IV SA 727/96).

W uchwale 7 sędziów NSA z 12.10.1998 r., OPS 11/98, Legalis wprost wyrażono zapatrywanie, że rozpatrzenie odwołania wniesionego z uchybieniem terminu, który nie został przywrócony, stanowi rażące naruszenie prawa w rozumieniu art. 156 § 1 pkt 2 KPA. Odnosi się to w równym stopniu do rozpatrzenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy (art. 127 § 3 KPA). Załatwienie w postępowaniu administracyjnym wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy merytoryczną decyzją w sytuacji, gdy upłynął termin wniesienia tego środka zaskarżenia, stanowi rażące naruszenie art. 127 § 3 in fine w związku z art. 129 § 2 KPA oraz art. 16 § 1 KPA. Zgodnie z art. 126 KPA przepisy art. 156–159 KPA stosuje się odpowiednio do postanowień, od których przysługuje zażalenie oraz do postanowień określonych w art. 134 KPA, z tym że zamiast decyzji, o której mowa w art. 158 § 1 KPA, wydaje się postanowienie. Oznacza to, że rozpoznanie przez organ odwoławczy zażalenia na postanowienie – wniesionego przez stronę po terminie – dotknięte jest rażącym naruszeniem prawa. 

Rozstrzygnięcie WSA w Lublinie

W konsekwencji powyższego stanowiska, WSA w Lublinie – na podstawie art. 145 § 1 pkt 2 PostAdmU – stwierdził nieważność zaskarżonego postanowienia SKO. Takie rozstrzygnięcie powoduje, że SKO zobowiązane jest rozpoznać zażalenie Skarżącego, z zastrzeżeniem, że wniesione zostało ono po terminie.

Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →