Minimalne wynagrodzenie za pracę
Obowiązek ustalania wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę wynika z art. 65 ust. 4 Konstytucji RP. Zgodnie z tym przepisem minimalną wysokość wynagrodzenia za pracę lub sposób ustalania tej wysokości określa ustawa. Obecnie obowiązującą jest ustawa z 10.10.2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 2207; dalej: MinWynagrU).
Kodeks pracy stanowi, że pracownik ma prawo do godziwego wynagrodzenia za pracę. Warunki realizacji tego prawa określają przepisy prawa pracy oraz polityka państwa w dziedzinie płac, w szczególności poprzez ustalanie minimalnego wynagrodzenia za pracę. Państwo określa minimalną wysokość wynagrodzenia za pracę. W obecnym stanie prawnym w Polsce godziwe wynagrodzenie za pracę ukształtowane jest na poziomie minimalnego wynagrodzenia.
Zgodnie z art. 6 ust. 1 MinWynagrU wysokość wynagrodzenia pracownika zatrudnionego w pełnym miesięcznym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od wysokości minimalnego wynagrodzenia. Do obliczenia wysokości wynagrodzenia pracownika przyjmuje się przysługujące mu składniki wynagrodzenia i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy. Jednakże przy takim obliczaniu wysokości wynagrodzenia nie uwzględnia się: nagrody jubileuszowej, odprawy emerytalno-rentowej, wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych, dodatku do wynagrodzenia za pracę w porze nocnej oraz dodatku stażowego. W sytuacji, kiedy w danym miesiącu wynagrodzenie pracownika jest niższe od wysokości minimalnego wynagrodzenia, uzyskuje on prawo do wyrównania wynagrodzenia do wysokości minimalnego wynagrodzenia.
Wysokość wynagrodzenia minimalnego w 2023 roku
Na wejście w życie czeka rozporządzenie Rady Ministrów z 13.9.2022 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2023 r. (Dz.U. 2022 poz. 1952). Rozporządzenie zacznie obowiązywać od 1.1.2023 r. Zgodnie z jego postanowieniami:
- Od 1.1.2023 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wyniesie 3490 zł.
- Od 1.7.2023 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wyniesie 3600 zł.
Od 1.1.2023 r. wzrost wysokości minimalnego wynagrodzenia wyniesie 480 zł w stosunku do kwoty obowiązującej w 2022 r. (3.010 zł), czyli o 15,9%, a od 1.7.2023 r. – wzrost o 590 zł w stosunku do kwoty z 2022 r., czyli o 19,6%.
Jak ustala się wysokość minimalnego wynagrodzenia
Wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę jest corocznie przedmiotem negocjacji w ramach Rady Dialogu Społecznego. Rada Ministrów do 15 czerwca każdego roku przedstawia Radzie propozycję wysokości minimalnego wynagrodzenia w roku następnym wraz z terminem zmiany wysokości, wysokość przeciętnego wynagrodzenia w pierwszym kwartale roku, w którym odbywają się negocjacje, wskaźnik prognozowanego realnego przyrostu produktu krajowego brutto oraz:
- informację o wskaźniku cen w roku poprzednim;
- informację o prognozowanych na rok następny: wskaźniku cen oraz wskaźniku przeciętnego wynagrodzenia;
- informację o wydatkach gospodarstw domowych w roku poprzednim;
- informację o wskaźniku udziału dochodów z pracy najemnej oraz przeciętnej liczbie osób na utrzymaniu osoby pracującej najemnie w roku poprzednim;
- informację o wysokości przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń w roku poprzednim według rodzajów działalności;
- informację o poziomie życia różnych grup społecznych;
- informację o warunkach gospodarczych państwa, z uwzględnieniem sytuacji budżetu państwa, wymogów rozwoju gospodarczego, poziomu wydajności pracy i konieczności utrzymania wysokiego poziomu zatrudnienia.
Po otrzymaniu ww. propozycji i informacji Rada Dialogu Społecznego uzgadnia wysokość minimalnego wynagrodzenia w terminie 30 dni od dnia otrzymania propozycji i informacji. Wysokość minimalnego wynagrodzenia podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, w drodze obwieszczenia Prezesa Rady Ministrów, w terminie do 15 września każdego roku. Natomiast kiedy Rada Dialogu Społecznego nie uzgodni w ustawowym terminie wysokości minimalnego wynagrodzenia w roku następnym, Rada Ministrów ustala w drodze rozporządzenia, w terminie do 15 września każdego roku, wysokość minimalnego wynagrodzenia w roku następnym wraz z terminem zmiany wysokości. Sytuacja taka miała miejsce w tym roku w przypadku wysokości minimalnego wynagrodzenia za 2023 r.
Dlaczego minimalne wynagrodzenie wzrośnie dwa razy
W przypadku, kiedy prognozowany na rok następny wskaźnik cen, czyli średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem, przyjęty do opracowania projektu ustawy budżetowej wynosi:
- co najmniej 105% – ustala się dwa terminy zmiany wysokości minimalnego wynagrodzenia oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej: od 1 stycznia i od 1 lipca;
- mniej niż 105% – ustala się jeden termin zmiany wysokości minimalnego wynagrodzenia oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej: od 1 stycznia.
W 2023 r. minimalne wynagrodzenie będzie podwyższane dwa razy, ponieważ wskaźnik wyniósł powyżej 105%.
Wysokość minimalnego wynagrodzenia jest ustalana w taki sposób, aby przeciętna wysokość minimalnego wynagrodzenia w danym roku wzrastała w stopniu nie niższym niż prognozowany na dany rok wskaźnik cen.
Wysokość minimalnego wynagrodzenia w 2023 r. a wysokość innych świadczeń
Z wysokością minimalnego wynagrodzenia związane są wysokości rożnych świadczeń, które przysługują pracownikowi w związku z pracą. W 2023 r. świadczenia te wzrosną dwa razy – w styczniu i w lipcu. Zwiększy się odszkodowanie za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu oraz odszkodowanie dla pracownika, który doznał mobbingu lub wskutek mobbingu rozwiązał umowę o pracę. Ich wysokość nie może być niższa niż minimalne wynagrodzenie za pracę.
Wynagrodzenie za czas gotowości do pracy i przestój przysługuje w wysokości wynagrodzenia wynikającego z osobistego zaszeregowania pracownika, określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania – 60% wynagrodzenia. W każdym przypadku wynagrodzenie to nie może być jednak niższe od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę. Natomiast dodatek za pracę w porze nocnej jest obliczany poprzez podzielenie minimalnego wynagrodzenia przez wymiar czasu pracy pracownika przypadający w danym miesiącu, w którym doszło do pracy w nocy.
Wolna od potrąceń kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości minimalnego wynagrodzenia przysługuje pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne.
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
