Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 931, dalej: VATU), działalność gospodarcza opodatkowana VAT obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
To bardzo szeroka definicja, która mieści w sobie różne przejawy aktywności podatników. Nie jest to jednak definicja nieograniczona. Podatnicy VAT mogą bowiem dokonywać czynności również poza zakresem działalności gospodarczej. Może to rodzić pewne konsekwencje, zwłaszcza odnośnie odliczania podatku naliczonego. Zgodnie z 86 ust. 2a VATU, w przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej, zwanym dalej „sposobem określenia proporcji”. Sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć.
Pojęcia „działalności gospodarczej” oraz „celów innych niż działalność gospodarcza” nie można utożsamiać z wykonywaniem czynności opodatkowanych VAT. Możliwe i zupełnie naturalne jest dokonywanie przez podatników VAT aktywności niebędących czynnościami opodatkowanymi w rozumieniu VATU. A jednocześnie, mieszczącymi się w definicji „celów działalności gospodarczej”. Dzięki temu, prawo do odliczenia podatku naliczonego nie jest ograniczone.
Czego dotyczyła sprawa
Podatnik prowadzi działalność polegającą na udostępnianiu portalu do prowadzenia zbiórek pieniężnych na dowolny, zgodny z prawem cel. Organizatorem zbiórek mogą być osoby prywatne, firmy i organizacje pozarządowe. Portalu można używać w 100% za darmo, podatnik nie pobiera z tego tytułu żadnych opłat. Podatnik zarabia bowiem w inny sposób, w tym poprzez promowanie zbiórek poprzez narzędzia zewnętrzne, sprzedaż wewnętrznych opcji Premium – w ramach wykonywania przez podatnika czynności opodatkowanych VAT. Podatnik pobiera też opłaty za ekspresowe wypłaty – w ramach czynności zwolnionych z VAT jako usługi finansowe. Wreszcie, podatnik uzyskuje także drobne dobrowolne wpłaty (darowizny) od osób i podmiotów wspierających rozwój portalu – w ramach czynności poza działalnością opodatkowaną VAT.
Wykonywanie czynności opodatkowanych VAT to jedno. Podatnik uzyskuje również określone przysporzenia w związku z lokowaniem własnych środków pieniężnych w różnego rodzaju obligacje, lokaty czy depozyty typu overnight i otrzymuje z tego tytułu odsetki. Podatnik dokonał właśnie nabycia obligacji i otrzymał jednorazowe przysporzenie w postaci odsetek od tej obligacji. Inwestowanie w instrumenty finansowe nie stanowi zasadniczo przedmiotu działalności podatnika, a jedynie towarzyszy wykonywanej działalności. Podatnik sam nie świadczy (tego rodzaju) usług finansowych, nie zobowiązuje się do wykonywania innych czynności na rzecz podmiotu zbywającego obligacje czy inne instrumenty finansowe.
Podatnik odlicza podatek naliczony z tytułu niedających się zaalokować wydatków proporcją, o której mowa w art. 90 ust. 2 VATU. W związku z aktywnością związaną z lokowaniem środków w obligacje i lokaty podatnik nabrał wątpliwości, czy nie powinien także pomyśleć o konieczności stosowania tzw. prewspółczynnika VAT, o którym mowa w art. 86 ust. 2a VATU.
Stanowisko organu
Dyrektor KIS rozstrzygnął sprawę wydając interpretację indywidualną z 21.7.2022 r., 0113-KDIPT1-2.4012.362.2022.2.KW, Legalis. Fiskus uznał, że w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej u podatnika mogą wystąpić działania czy sytuacje, które nie generują opodatkowania VAT. „Towarzyszą” one działalności gospodarczej i nie stanowią obok niej odrębnego przedmiotu działalności podatnika. Nie podlegają one opodatkowaniu VAT, jednakże ich występowanie nie oznacza, że u podatnika występują czynności wykonywane poza działalnością gospodarczą.
Podstawową przesłanką warunkującą stosowanie przepisu art. 86 ust. 2a VATU jest wykonywanie przez podatnika czynności „innych niż działalność gospodarcza”. Dla stwierdzenia, czy działalność lub czynności stanowią „cele inne niż związane z działalnością gospodarczą” znaczenie ma, czy mieszczą się one w przedmiocie działalności danego podmiotu. W przypadku więc wykonywania obok czynności, które podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT, również czynności niegenerujących opodatkowania tym podatkiem – w pierwszej kolejności należy dokonać oceny, czy czynności te należy uznać za odrębny, obok działalności gospodarczej, przedmiot działalności podatnika, czy też czynności te towarzyszą działalności gospodarczej.
Analiza okoliczności faktycznych sprawy podatnika wskazuje, że zdaniem fiskusa nie ma on obowiązku określania kwot podatku naliczonego do odliczenia zgodnie ze „sposobem określenia proporcji” w związku z uzyskiwaniem przysporzeń z tytułu podejmowanych czynności. Przychody te związane są z prowadzoną działalnością gospodarczą. Podatnik lokuje własne środki pieniężne na własne potrzeby. Działalność w aspekcie bycia posiadaczem obligacji czy założenia lokaty opiera się na zwykłym zarządzaniu majątkiem, a z uzyskanych przysporzeń w formie odsetek od obligacji czy lokat, nie jest prowadzona żadna inna działalność niż działalność gospodarcza polegająca na prowadzeniu portalu. Tym samym, opisane przysporzenia należy uznać za związane z prowadzoną działalnością gospodarczą. Nie skutkują one koniecznością stosowania przez podatnika prewspółczynnika VAT.
Raz jeszcze okazuje się, że pojęcie „celu prowadzonej działalności gospodarczej” należy rozpatrywać w kontekście definicji działalności gospodarczej w sposób wykraczający poza wykonywanie czynności opodatkowanych. Mieszczą się w nim również działania czy sytuacje występujące w ramach działalności gospodarczej, jednakże niegenerujące opodatkowania podatkiem VAT. Klasyczne przykłady takiego działania to otrzymywanie odszkodowań umownych czy odsetek za nieterminowe dokonywanie płatności od kontrahentów, otrzymanie dywidendy, sprzedaż wierzytelności „trudnych”, zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, otrzymanie tzw. prowizji brokerskiej i wiele innych. Natomiast przez „cele inne” rozumie się sferę działalności danego podmiotu niebędącą działalnością gospodarczą. Chodzi więc o cele prywatne (np. osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą), cele statutowe (np. fundacji czy stowarzyszeń) czy wykonywanie władztwa publicznego (np. jednostki samorządu terytorialnego, tak Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 13.11.2020 r., 0114-KDIP4-1.4012.537.2020.1.DP, Legalis).
Inwestowanie w obligacje czy lokaty bankowe na szczęście nie wpływa więc na konieczność odliczania podatku prewspółczynnikiem VAT. Tego rodzaju formy aktywności zyskują ostatnio na popularności z uwagi na postępującą inflację. Dobrze więc, że podejmując próby minimalizowania strat związanych ze spadkiem wartości pieniądza, nie zwiększamy jednocześnie strat związanych z rozliczeniami z urzędem skarbowym. Jest to jakieś pocieszenie.
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
