• Nowelizacja wprowadza kompleksowe regulacje mające na celu ograniczenie emisji metanu w sektorze energetycznym.
  • Wdrożenie prawa unijnego obejmie szeroki zakres działalności związanej z eksploatacją surowców energetycznych, a jego egzekwowanie będzie nadzorowane przez Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego.
  • Proces implementacji przepisów wymaga zarówno zmian legislacyjnych, jak i organizacyjnych, a prace nad ich wdrożeniem są prowadzone w ścisłej współpracy z przedstawicielami sektora górniczego i energetycznego.

Cele projektu nowelizacji

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 2024/1787 z 13.6.2024 r. w sprawie redukcji emisji metanu w sektorze energetycznym oraz zmieniające rozporządzenie (UE) 2019/942 (Dz.Urz. UE L z 2024 r., s. 1787) weszło w życie 4.8.2024 r. Zawiera ono przepisy dotyczące m.in. obowiązków wykonywania pomiarów, kwantyfikacji, raportowania i weryfikacji emisji metanu w sektorze energetycznym w Unii Europejskiej, jak również przepisy dotyczące podjęcia działań zmierzających do redukcji tych emisji, w tym poprzez prowadzenie badań mających na celu wykrywanie wycieków i naprawę, przeprowadzanie napraw oraz ograniczenia dotyczące uwalniania do atmosfery i spalania gazu (metanu) w pochodni. W rozporządzeniu 2024/1787/UE są zawarte również przepisy dotyczące narzędzi, które mają zapewnić przejrzystość w odniesieniu do emisji metanu.

Jak wskazują autorzy projektu, poszczególne przepisy rozporządzenia 2024/1787/UE na terytorium Polski oraz w granicach wyłącznej strefy ekonomicznej Polski mają zastosowanie m.in. do:

  • działalności geologicznej polegającej na poszukiwaniu lub rozpoznawaniu złóż węglowodorów na lądzie oraz w granicach obszarów morskich Polski;
  • działalności górniczej polegającej na: wydobywaniu węglowodorów ze złóż na lądzie oraz w granicach obszarów morskich Polski, podziemnym bezzbiornikowym magazynowaniu gazu ziemnego, wydobywaniu węgla brunatnego, wydobywaniu węgla kamiennego, w tym także koksującego;
  • przetwarzania gazu ziemnego, jego przesyłu i dystrybucji;
  • importu z państw trzecich ropy naftowej, gazu ziemnego i węgla.

Rozporządzenie 2024/1787/UE ma zasięg ogólny, wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich, zaś jego przepisy znajdują bezpośrednie zastosowanie również w polskim porządku prawnym.

Co istotne, w celu opracowania przepisów służących wykonaniu rozporządzenia 2024/1787/UE został powołany specjalny zespół, który prowadzi prace z udziałem zainteresowanych przedsiębiorców, organów oraz instytutów badawczych.

Beck Akademia - praktyczne szkolenia online - sprawdź aktualny harmonogram Sprawdź

Organ właściwy do monitorowania i egzekwowania stosowania rozporządzenia metanowego

Wdrożenie rozporządzenia 2024/1787/UE wiąże się z koniecznością wyznaczenia organu odpowiedzialnego za monitorowanie i egzekwowanie stosowania jego przepisów. Autorzy projektu wskazali Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego jako organ odpowiedzialny za jego stosowanie.

Zgodnie z art. 165 ust. 1 ustawy z 9.6.2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1290; dalej: PrGeolGórn), Prezes Wyższego Urzędu Górniczego jest centralnym organem administracji rządowej, działającym pod nadzorem ministra właściwego do spraw gospodarki surowcami energetycznymi, właściwym w sprawach nadzoru górniczego.

Stosownie zaś do art. 168 ust. 1 pkt 5 PrGeolGórn organy nadzoru górniczego, w tym Prezes Wyższego Urzędu Górniczego, sprawują nadzór i kontrolę nad ruchem zakładów górniczych, w tym w zakresie ochrony środowiska. Jak wynika z art. 170 ust. 2 PrGeolGórn, organy nadzoru górniczego sprawują nadzór i kontrolę nad wykonywaniem robót geologicznych, o których mowa w art. 86 PrGeolGórn (w tym robót geologicznych służących poszukiwaniu i rozpoznawaniu złóż węglowodorów).

Biorąc pod uwagę istniejące przepisy, za zasadne uznano rozszerzenie kompetencji Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego o monitorowanie i egzekwowanie stosowania rozporządzenia 2024/1787/UE.

Rozszerzenie kompetencji Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego

Proponuje się rozszerzenie zakresu regulacji art. 166 ust. 1 PrGeolGórn, który określa ogólne kompetencje Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego. Będzie to działanie analogiczne do istniejących przepisów, w tym art. 166 ust. 1 pkt 4–4b PrGeolGórn, które przewidują następujące funkcje Prezesa:

  • wyspecjalizowany organ kontroli wyrobów wprowadzonych do obrotu w rozumieniu przepisów ustawy z 30.8.2002 r. o systemie oceny zgodności (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 215), w odniesieniu do wyrobów przeznaczonych do stosowania w ruchu zakładu górniczego;
  • organ nadzoru rynku w rozumieniu przepisów ustawy z 13.4.2016 r. o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1854), w odniesieniu do wyrobów przeznaczonych do stosowania w ruchu zakładu górniczego;
  • organ nadzoru rynku w rozumieniu przepisów ustawy z 15.7.2020 r. o systemach homologacji typu UE i nadzoru rynku silników spalinowych przeznaczonych do maszyn mobilnych nieporuszających się po drogach (Dz.U. z 2020 r. poz. 1339), w zakresie silników zamontowanych w maszynach mobilnych nieporuszających się po drogach stosowanych w ruchu zakładu górniczego.

Każda z powołanych regulacji szczegółowo określa kompetencje Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego, uwzględniając narzędzia pozwalające na realizację tych zadań. Analogiczne rozwiązanie może zostać zastosowane w odniesieniu do rozporządzenia 2024/1787/UE.

Etapy wdrażania przepisów rozporządzenia metanowego

Autorzy projektu przewidują, że wdrożenie rozporządzenia 2024/1787/UE wymaga podjęcia działań legislacyjnych w sposób etapowy:

  • etap pierwszy – działania pilne polegające na wprowadzeniu najpilniejszych środków prawnych do krajowego porządku prawnego w możliwie najkrótszym czasie oraz dostosowaniu kompetencji Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego do nadzorowania stosowania rozporządzenia 2024/1787/UE;
  • etap drugi – rozwiązania kompleksowe polegające na przygotowaniu kompleksowej regulacji obejmującej wszystkie aspekty stosowania rozporządzenia oraz przeprowadzeniu szerokich konsultacji publicznych oraz procesu opiniowania przez zainteresowane strony.

Etap legislacyjny

Założenia projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze zostały opublikowane w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów. Zgodnie z przekazanymi informacjami, planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to I kwartał 2025 r. Z uwagi na złożoność i obszerność materii autorzy projektu zakładają, że w jego przypadku proces legislacyjny będzie długotrwały.

Wszystkie aktualności n.ius® po zalogowaniu. Nie posiadasz dostępu? Kup online, korzystaj od razu! Sprawdź

Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →