Nowe zasady udzielania urlopu ojcowskiego

Skrócenie okresu na skorzystanie z urlopu ojcowskiego

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1158 z 20.6.2019 r. w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów oraz uchylająca dyrektywę Rady 2010/18/UE (Dz.Urz. UE L z 2019 r. Nr 188, str. 79) ustanawia minimalne wymagania, mające na celu ułatwienie pracownikom będącym rodzicami godzenia życia zawodowego z rodzinnym. W tym celu przewiduje ona m.in. indywidualne prawa związane z urlopem ojcowskim. W Preambule dyrektywy 2019/1158/UE wskazano, że aby zachęcić do równiejszego dzielenia się obowiązkami opiekuńczymi między kobietami i mężczyznami, a także umożliwić wczesne tworzenie więzi między ojcami i dziećmi, należy przyznać prawo do urlopu ojcowskiego ojcom. Taki urlop ojcowski powinien być wykorzystywany w okresie narodzin dziecka i wyraźnie wiązać się z tym wydarzeniem, a jego celem powinno być sprawowanie opieki. Za urlop ojcowski dyrektywa 2019/1158/UE uznaje urlop dla ojca z okazji narodzin dziecka.

Zgodnie z art. 4 dyrektywy 2019/1158/UE państwa członkowskie mają wprowadzić niezbędne środki w celu zapewnienia ojcom prawa do urlopu ojcowskiego w wymiarze dziesięciu dni roboczych, który przysługuje z okazji narodzin dziecka pracownika. Państwa członkowskie będą mogły zdecydować, czy zezwalają na wykorzystanie urlopu ojcowskiego częściowo przed narodzinami dziecka, czy tylko po jego narodzinach, oraz czy zezwalają na wykorzystanie takiego urlopu na elastycznych zasadach.

W związku z wdrożeniem do polskiego ustawodawstwa dyrektywy 2019/1158/UE Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej przygotowało projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Druk UC118). Polska ma obowiązek wdrożyć postanowienia dyrektywy 2019/1158/UE do 2.8.2022r. Rozwiązaniem, które ma zmienić zasady udzielania urlopu ojcowskiego, jest skróceniu okresu, w którym będzie możliwe skorzystanie przez pracownika – ojca wychowującego dziecko z urlopu ojcowskiego. Dojdzie do skrócenia tego okresu z 24 do 12 miesięcy od dnia urodzenia dziecka. Dyrektywa 2019/1158/UE wiąże bowiem prawo do urlopu ojcowskiego z wydarzeniem narodzin dziecka. Ponadto pracownicy uzyskają możliwość składania wniosku zarówno w wersji papierowej, jak i elektronicznej.

Obecne rozwiązania prawne dotyczące urlopu ojcowskiego

Pracownik-ojciec wychowujący dziecko ma prawo do urlopu ojcowskiego, począwszy od 1.1.2010 r. Urlop ten został wprowadzony w celu umożliwienia pracownikom-ojcom łączenie pracy zawodowej z życiem rodzinnym.

Zgodnie z obecnie obowiązującym art. 182³ § 1 KP pracownik-ojciec wychowujący dziecko ma prawo do urlopu ojcowskiego w wymiarze do 2 tygodni. Okresem, do którego może skorzystać z takiego uprawnienia, jest ukończenie 24 miesiąca życia dziecka. Po ukończeniu przez niego 2 lat prawo do skorzystania z urlopu przepada. W przypadku przysposobienia dziecka pracownik ma prawo do urlopu ojcowskiego nie dłużej niż do upływu 24 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10 roku życia.

Okres przebywania na urlopie ojcowskim jest dla pracownika okresem szczególnym. Po pierwsze zgodnie z art. 182³ § 3 KP w zw. z art. 177 KP pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać z pracownikiem przebywającym na urlopie ojcowskim umowy o pracę, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika i reprezentująca pracownika zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy. Po drugie po skorzystaniu z urlopu ojcowskiego pracownik może złożyć wniosek o udzielenie bezpośrednio po ojcowskim urlopu wypoczynkowego, niezależnie od planu urlopów, i pracodawca musi wyrazić na to zgodę (art. 182³ § 3 KP w zw. z art. 163 § 3 KP).

Urlop ojcowski może być wykorzystany jednorazowo albo nie więcej niż w 2 częściach, z których żadna nie może być krótsza niż tydzień. Tydzień takiego urlopu odpowiada 7 dniom kalendarzowym.

Pracownik-ojciec może przebywać na urlopie ojcowskim w czasie, kiedy matka dziecka korzysta z urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego czy urlopu wychowawczego.

W celu skorzystania z urlopu ojcowskiego pracownik musi złożyć do pracodawcy wniosek, który ten jest zobowiązany uwzględnić. Co ważne pisemny wniosek należy złożyć w terminie nie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu. Do wniosku dołącza się dokumenty określone w Rozporządzeniu Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 8.12.2015 r. w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków (Dz.U. z 2015 r. poz. 2243). Na podstawie rozporządzenia wniosek o urlop ojcowski lub wniosek o część urlopu powinien zawierać:

Ponadto do wniosku pracownik-ojciec wychowujący dziecko musi dołączyć:

Za okres urlopu ojcowskiego zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy z 25.6.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1133) przysługuje zasiłek macierzyński. Miesięczny wymiar za okres urlopu ojcowskiego to 100% podstawy wymiaru zasiłku.

Pracownicy-ojcowie mają jeszcze jedną okazję do wolnego w pracy w związku z faktem urodzenia się dziecka. W myśl § 15 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 15.5.1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1632) pracodawca ma obowiązek zwolnić od pracy pracownika na czas obejmujący 2 dni w razie urodzenia się jego dziecka. Za czas takiego zwolnienia od pracy zwanego urlopem okolicznościowym pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.

Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →