Zgodnie z art. 41 ust. 1 i 2 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 931; dalej: VATU), stawka podatku wynosi 22%, z pewnymi rzecz jasna zastrzeżeniami. Dla towarów i usług wymienionych w załączniku nr 3 do VATU, stawka podatku wynosi 7% VAT. Obecny poziom stawek VAT w wysokości 8% i 23% ma charakter „tymczasowy”, od 1.1.2011 r. zgodnie z art. 146a i art. 146aa VATU. Towary i usługi wskazane w załączniku 10 do VATU korzystają z 5% stawki VAT.
Czasowa obniżka – jednak do 31.10.2022 r.
Zgodnie z art. 146da ust. 1 VATU, w okresie od 1.2.2022 r. do 31.7.2022 r. obniżeniu do 0% uległa stawka VAT na szereg towarów. Chodzi konkretnie o:
- podstawowe towary spożywcze wymienione w poz. 1-18 załącznika 10 do VATU (a więc m.in. mięso, pieczywo, ryby, produkty mleczarskie, warzywa, owoce, zboże, tłuszcze i oleje, przetwory z warzyw, owoców, wody i niektóre napoje);
- środki poprawiające właściwości gleby, stymulatory wzrostu oraz podłoży do upraw (z wyłączeniem podłoży mineralnych), nawozy i środki ochrony roślin, zwykle przeznaczone do wykorzystania w produkcji rolnej a także ziemi ogrodniczej;
- gaz ziemny.
W tym samym okresie, obniżeniu z podstawowej do 5% uległa stawka VAT dla energii elektrycznej i cieplnej (art. 146db VATU). Do 8% VAT ze stawki podstawowej obniżona została zaś zgodnie z art. 146dc VATU stawka na paliwa. A konkretnie, benzyny silnikowe (CN 2710 12 45 lub 2710 12 49) oraz wyroby powstałe ze zmieszania tych benzyn z biokomponentami, oleje napędowe (CN 2710 19 43 i 2710 20 11) oraz wyroby powstałe ze zmieszania tych olejów z biokomponentami, same biokomponenty stanowiące samoistne paliwa. Ale także na przeznaczone do napędu silników spalinowych gaz ziemny (mokry) i pozostałe węglowodory gazowe (CN 2711, z wyłączeniem CN 2711 11 00 2711 21 00) oraz gazowe węglowodory alifatyczne objęte pozycją CN 2901, skroplone.
Zgodnie z art. 53 ustawy z 7.7.2022 r. o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom (Dz.U. z 2022 r. poz. 1488; dalej: PomocKredytU), stosowanie ww. preferencji zostało wydłużone do 31.10.2022 r. Wydłużony został też obowiązek przekazywania nabywcom ww. towarów w czytelnej informacji, że do ich odstawy stosowana jest obniżona stawka podatku. Według wzoru skonstruowanego przez Ministra Finansów.
Opisywana zmiana została uwzględniona w przepisach PomocKredytU, której jednym z zasadniczych celów jest wsparcie kredytobiorców dotkniętych skutkami wzrostu stóp referencyjnych NBP. Chodzi o tzw. wakacje kredytowe, czyli zawieszenie obowiązku dokonywania płatności, do których kredytobiorca zobowiązany jest na podstawie zawartej umowy o kredyt hipoteczny, niebędący kredytem walutowym. Maksymalny termin zawieszenia wykonania umowy wynosi 2 miesiące w każdym z dwóch ostatnich kwartałów 2022 r. oraz 1 miesiąc w każdym kwartale 2023 r. Okres zawieszenia wykonywania umowy nie jest traktowany jako okres kredytowania, dlatego okres kredytowania oraz wszystkie terminy przewidziane w umowie kredytu, ulegają stosownemu przedłużeniu o okres, na który nastąpiło zawieszenie wykonywania umowy.
Wydłużenie możliwości stosowania obniżonych stawek VAT wpisuje się w trend wspierania konsumentów w obliczu galopujących cen i szalejącej inflacji. Jest to jednak z definicji wsparcie ograniczone w czasie. Pamiętać należy, że na szczeblu wspólnotowym przyjęte zostały przepisy umożliwiające państwom członkowskim szersze (i stałe) stosowanie obniżonych stawek VAT. Zasady te wynikają z przepisów Dyrektywy 2022/542 z 5.4.2022 r. w sprawie zmiany dyrektyw 2006/112/WE i (UE) 2020/285 w zakresie stawek podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE L z 2022 r. Nr 107, s. 1). Na ich podstawie, państwa członkowskie mogą na stałe wprowadzić np. 0% stawkę VAT na żywność oraz 5% VAT na energię elektryczną i cieplną. Ale już nie np. na gaz ziemny, choć tu możliwa jest preferencja na poziomie 5% lub 8%. Nie skorzystają ze stałej obniżki stawek VAT za to paliwa konwencjonalne (benzyny, oleje napędowe). Wciąż otwarte pozostaje więc pytanie o zgodność obniżki w tym zakresie z prawem UE.
Omawiane przedłużenie terminów ma jeszcze jeden (drobny) wymiar praktyczny. Otóż wiążące informacje stawkowe (WIS) wydane w okresie czasowej obniżki wygasają z mocy prawa w przypadku zmiany przepisów VATU odnoszących się do towaru, będącego przedmiotem tej WIS, w wyniku której WIS staje się niezgodna z tymi przepisami. Wszystkie uzyskane w tym czasie WIS nie utracą mocy wiążącej 31.7.2022 r., lecz trzy miesiące później (póki co).
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
