Zgodnie z art. 2 pkt. 32a ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 931; dalej: VATU), faktura ustrukturyzowana to faktura wystawiona przy użyciu Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) wraz z przydzielonym numerem identyfikującym tę fakturę w systemie. Zgodnie z kolei z art. 106nd ust. 2 VATU, KSeF to system teleinformatyczny, służący m.in. do wystawiania, otrzymywania, przechowywania oraz umożliwiania dostępu do faktur ustrukturyzowanych oraz powiadamiania o wystawieniu takiej faktury, a także m.in. do nadawania, zmiany lub odbierania uprawnień do korzystania z systemu, powiadamiania podmiotów o nadanych lub odebranych uprawnieniach czy też analizy i kontroli prawidłowości danych z faktur ustrukturyzowanych.
Od 1.1.2024 r. podatnicy będą zobowiązani do wystawiania faktur zasadniczo wyłącznie przy użyciu Krajowego Systemu e-Faktur. A skoro jest to obowiązek, to muszą także istnieć stosowne środki przymuszające do jego spełnienia. Ustawodawca przewidział takie środki. Za niesubordynację w zakresie wystawiania faktur ustrukturyzowanych opornych podatników może dotknąć konieczność uiszczania kar pieniężnych.
Kary za brak faktury ustrukturyzowanej
Zgodnie z planowanymi rozwiązaniami, jeżeli podatnik wbrew obowiązkowi nie wystawi faktury przy użyciu Krajowego Systemu e-Faktur, naczelnik urzędu skarbowego nałoży w drodze decyzji karę pieniężną do 100% wysokości kwoty podatku wykazanego na tej fakturze. W przypadku faktury bez wykazanego podatku kara pieniężna wyniesie do 18,7% wysokości kwoty należności wykazanej ogółem na tej fakturze. Podobna sankcja (w założeniu) dotknie podatników, którzy w okresie awarii Krajowego Systemu e-Faktur wystawili fakturę w postaci elektronicznej, niezgodnie z udostępnionym wzorem. W obydwu wypadkach kara wyniesie nie mniej niż 1000 zł. Sankcje dopadną też tych, którzy nie przesłali faktury wystawionej w okresie awarii KSeF do KSeF w celu przydzielenia numerów identyfikujących te faktury w Krajowym Systemie e-Faktur (na co będzie siedem dni od dnia kończącego okres awarii). Tu jednak minimalny próg kary wyniesie 500 zł.
Od karania są też pewne odstępstwa. Przykładowo kary pieniężne nie będą nakładane na podatnika będącego osobą fizyczną, który za ten sam czyn ponosi odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe lub przestępstwo skarbowe. Kara pieniężna ma być uiszczana bez wezwania naczelnika urzędu skarbowego na rachunek bankowy właściwego urzędu skarbowego w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji o nałożeniu tej kary. Wpływy z kar pieniężnych będą zasilać dochód budżetu państwa.
Komentarz
W sprawach nakładania lub wymierzania administracyjnej kary pieniężnej lub udzielania ulg w jej wykonaniu będą stosowane przepisy m.in. art. 189d KPA. W konsekwencji, w zależności od wagi popełnionego wykroczenia kara pieniężna w wyniku prowadzonego postępowania może być miarkowana. Wymierzając administracyjną karę pieniężną, organ administracji publicznej powinien brać pod uwagę: wagę i okoliczności naruszenia prawa; częstotliwość niedopełniania w przeszłości obowiązku; uprzednie ukaranie za to samo zachowanie; stopień przyczynienia się strony; działania dobrowolnie podjęte przez stronę w celu uniknięcia skutków naruszenia prawa; wysokość korzyści, którą strona osiągnęła, a w przypadku osoby fizycznej – warunki osobiste strony, na którą jest nakładana administracyjna kara pieniężna.
W przypadku, gdy do naruszenia prawa doszło wskutek działania siły wyższej, organ podatkowy będzie mógł także odstąpić od nałożenia kary. Z drugiej strony przed nałożeniem kary pieniężnej organ podatkowy nie będzie wzywać przedsiębiorcy do usunięcia stwierdzonych naruszeń przepisów prawa oraz skutków tych naruszeń.
Koncepcja „kary pieniężnej” to na gruncie VATU dość świeże spojrzenie. Do tej pory przepisy posługują się koncepcją dodatkowego zobowiązania podatkowego. Chodzi tu np. o tzw. sankcję VAT z art. 112b i 112c VATU, ale też naruszenia paragonowe – wystawienie faktury z NIP nabywcy do paragonu bez NIP (art. 106b ust. 5 i art. 109a VATU).
Przepisy te budzą wątpliwości co do ich zgodności z przepisami wspólnotowymi, albo co do zgodności sposobu ich stosowania przez organy z „duchem” Dyrektywy VAT. Przypominamy, że stosowanie sankcji w wysokościach obligatoryjnych bez względu na okoliczności zostało zakwestionowane przez TSUE wyrokiem z 15.4.2021 r., Grupa Warzywna Sp. z o.o., C-935/19, Legalis, dlatego w ramach projektu SLIM VAT 3 procedowana jest stosowna zmiana przepisów. Skoro państwa członkowskie są zobowiązane wykonywać swe kompetencje z poszanowaniem prawa Unii, w tym z poszanowaniem zasady proporcjonalności (to co niezbędne do osiągnięcia celu), organy powinny mieć możliwość miarkowania nakładanej sankcji VAT, uwzględniając w szczególności charakter i wagę naruszenia, którego ukaraniu służy ta sankcja, oraz sposób ustalania jej kwoty.
Miejmy nadzieję, że z ww. sprawy ustawodawca wyciągnie wnioski tak, aby w przypadku sankcji związanych z fakturami KSeF historia się nie powtórzyła.
Wyrok NSA z 1.12.2022 r., I OSK 1727/20
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
