Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 685 ze zm., dalej: VATU), w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. To prawda stara jak świat VAT. I emanacja fundamentalnej zasady neutralności systemu VAT.
Jak powszechnie wiadomo, dla odliczenia podatku naliczonego wystarczy jedynie pośredni związek między wydatkiem a wykonywaniem czynności opodatkowanych. Z tego względu cała paleta wydatków związanych w sposób ogólny z prowadzoną działalnością może znaleźć się po stronie podatku naliczonego. Niemniej, pośredni charakter związku rodzi często szereg wątpliwości praktycznych. Zdaniem fiskusa, zbyt wątła i hipotetyczna relacja w tym zakresie to dla odliczenia za mało.
Ciekawą grupą wydatków są te związane z szeroko rozumianą reklamą i promocją. Czasami charakteryzują się one właśnie bardzo „naciąganym” związkiem z działalnością opodatkowaną. Zwłaszcza, gdy służą bądź służyć mogą także celom np. osobistym. Małe są więc szanse na odliczenie podatku naliczonego np. z leasingu jachtu pełnomorskiego, chociażby na żaglu miał wyhaftowane np. logo podatnika. Celem głównym jest w tym wypadku coś innego niż promowanie biznesu. Inaczej sprawa może się mieć w przypadku różnego rodzaju umów sponsorskich. Tego rodzaju umowa jest przedmiotem jednej z najnowszych interpretacji Dyrektora KIS.
Czego dotyczyła sprawa
Podatnik jest producentem maszyn, urządzeń, konstrukcji stalowych oraz kompletnych linii produkcyjnych dla wielu branż przemysłowych. W ramach reklamy swojego przedsiębiorstwa, podatnik zawarł umowę sponsoringu z podmiotem zajmującym się profesjonalną reklamą i obsługą zawodników podczas zawodów kartingowych w kraju i za granicą. Sponsorowany podmiot posiada wieloletnie doświadczenie w kompleksowej opiece serwisowej podczas zawodów i treningów (w kraju i zagranicą), zapewniając pełne zaplecze serwisowe i bezpośredni dostęp do wszystkich części zamiennych. Sponsorowany jest promotorem największej serii kartingowej w Polsce i pomaga najzdolniejszym kierowcom.
Sponsorowany zobowiązał się do działań reklamowych i promocyjnych, w tym m.in. do zamieszczania oznaczeń firmowych sponsora (m.in. logo) w określonych miejscach, zamieszczenia profilu podatnika na stronie internetowej sponsorowanego; dodania fanpage’a sponsora do ulubionych na oficjalnym fanpage’u sponsorowanego itp. Podatnik zobowiązał się zaś do zapłaty na rzecz sponsorowanego wynagrodzenia. Podstawę wystawienia faktury stanowi wykaz zrealizowanych czynności, uprzednio zaakceptowanych przez podatnika.
Zdaniem podatnika, przeprowadzone świadczenia wynikające z umowy sponsoringu mają związek z czynnościami opodatkowanymi. Mogą bowiem wpłynąć na potencjalny wzrost przychodów oraz rozpowszechniania informacji na temat podatnika – w myśl wyświechtanej acz wciąż aktualnej zasady: „reklama jest dźwignią handlu”. Zwłaszcza, że podatnik „ociera się” dość mocno w ramach swojej działalności o branże motoryzacyjną. Stąd też taki a nie inny dobór sponsorowanego. Inna sprawa, że oczywiście trudno jednoznacznie wskazać np. w ujęciu procentowym, jaka będzie przewidywana skuteczność świadczeń wynikających z zawartej umowy sponsoringu. Podatnik nabrał jednak wątpliwości co do tego, czy z tytułu nabycia usług świadczonych przez sponsorowanego przysługuje mu prawo do odliczenia podatku naliczonego.
Stanowisko organu
Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 22.7.2021 r., 0112-KDIL1-2.4012.194.2021.3.PG, Legalis uznał, że warunki uprawniające do odliczenia będą spełnione. Świadczenia wynikające z zawartej umowy sponsoringu mają bowiem związek z czynnościami opodatkowanymi. Zawarcie umowy ma zaś na celu przede wszystkim wpłynąć na potencjalny wzrost przychodów podatnika.
Nie bez znaczenia jest także to, że na fakturze wystawionej z tytułu zawartej umowy sponsoringu znajdować się będą pozycje dotyczące konkretnych działań w zakresie usługi reklamowej. Podatnik więc zarówno z treści faktury, jak i wykazu konkretnych wydatków poweźmie wiedzę, że faktura dotyczy konkretnej usługi reklamowej np. w kartingowych rozgrywkach pucharowych lub kartingowych mistrzostwach Polski.
W opisywanej sprawie podatnik oczywiście zakłada, że poprzez rozpowszechnianie informacji na swój temat a także promowanie marki zwiększy się krąg odbiorców oferowanych towarów oraz usług. Zawieranie umów sponsorskich nie jest zresztą niczym nadzwyczajnym. Specyfika każdej właściwie branży nakazuje w dzisiejszych realiach biznesowych pozyskiwać kontrahentów w sposób aktywny. Na korzyść podatnika z pewnością przemawia fakt, że wybór sponsorowanego nie wydaje się całkowicie przypadkowy. Jest zauważalne powiązanie między przedmiotem działalności podatnika a np. aktywnością sponsorowanego. Tu jednak istotna uwaga: podatnik nie zawarł umowy sponsoringowej bezpośrednio ze sportowcem. Ale z podmiotem zajmującym się profesjonalną reklamą i obsługą zawodników podczas zawodów kartingowych. Mamy więc do czynienia z klasyczną umową B2B o dwustronnym charakterze.
Sponsoring to w uproszczeniu finansowanie czegoś, często w zamian za reklamowanie własnej działalności. Sponsorowanie może wiązać się z otrzymywaniem świadczeń wzajemnych od podmiotu sponsorowanego. Ale może też mieć charakter jednostronny. Skutki podatkowe sponsoringu są uzależnione od treści tego stosunku prawnego. Gdy umowa zawarta między stronami przewiduje, że w zamian za przekazanie określonych środków pieniężnych, wartości rzeczowych lub świadczeń, sponsor otrzyma od podmiotu sponsorowanego ekwiwalentne świadczenie wzajemne o charakterze reklamowym, można mówić o tzw. sponsoringu właściwym. Stanowi on w istocie odpłatne nabycie usług reklamowych (tak np. Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 2.10.2017 r., 0111-KDIB3-2.4012.419.2017.1.SR, Legalis).
Gdy sponsor nie otrzymuje żadnego świadczenia wzajemnego od podmiotu sponsorowanego, poniesione przez niego wydatki mają charakter darowizny (tzw. sponsoring niewłaściwy). W przypadku umów sponsoringu, których istotą jest nieodpłatne świadczenie sponsora na rzecz sponsorowanego, celem sponsora jest zazwyczaj budowanie własnego wizerunku na rynku dzięki samemu faktowi świadczenia na pewien cel, przy czym skutek marketingowy osiągany jest bez aktywnego udziału sponsorowanego. W takim przypadku mamy tu do czynienia z umową darowizny. Sponsor nie otrzymuje więc faktury od sponsorowanego i nie ma dylematów w zakresie prawa do odliczenia podatku (co nie oznacza, że nie ma innych dylematów na gruncie VATU).
