Stan faktyczny
Urząd skarbowy przeprowadził w spółce z o.o. kontrolę podatkową, w wyniku której zakwestionował zaliczenie do kosztów podatkowych kwoty 138.000 zł jako wydatków poniesionych na wypłatę wynagrodzenia członkom zarządu za udział w posiedzeniach zarządu. Organ wskazał, że spółka zaliczała do kosztów uzyskania przychodów zarówno wynagrodzenia wypłacane członkom zarządu na podstawie umów o pracę, jak i wynagrodzenia wypłacane z tytułu ich udziału w comiesięcznych posiedzeniach zarządu. Porównanie zakresów czynności wykonywanych przez członków zarządu w ramach stosunku pracy z zakresami czynności wykonywanych przez nich na comiesięcznych posiedzeniach zarządu wskazuje, że zakresy tych czynności w obu przypadkach były takie same. Podwójne wynagrodzenie członków zarządu za wykonywanie tych samych zadań nie ma związku z przychodami podatnika, wobec czego nie może być wliczane do kosztów.
W konsekwencji organ wydał decyzję wymiarową, w której odpowiednio podwyższył zobowiązanie spółki w CIT za kontrolowany okres. Spółka zaskarżyła tę decyzję do sądu.
Stan prawny
Zgodnie z ogólną regułą określoną w art. 15 ust. 1 PDOPrU „kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów”.
Stanowisko WSA w Gdańsku
Sąd przyznał rację spółce, wobec czego decyzję uchylił. Sąd zgodził się z organem podatkowym, że w sytuacji, gdy zakresy czynności wykonywanych w ramach stosunku pracy i w ramach stosunku powołania do pełnienia członka zarządu na podstawie przepisów KSH byłyby takie same, to nie ma podstaw do uznania wydatków poniesionych przez spółkę na wynagrodzenia z tytułu posiedzeń zarządu do kosztów uzyskania przychodów. Podwójne wynagrodzenie członków zarządu za wykonywanie tych samych zadań nie ma bowiem związku z przychodami podatnika (czy też z zabezpieczeniem źródła przychodów).
Tym niemniej, analiza zakresów czynności A i B – członków zarządu spółki, nie wskazuje na taką sytuację. Umowy o pracę zawarte z A (prezesem) i B (wiceprezesem) zawierają zakresy ich obowiązków. Do obowiązków prezesa należy przede wszystkim realizacja planów sprzedaży, zaś do obowiązków wiceprezesa – realizacja planów produkcji. Ponadto, obydwaj mają obowiązek w ramach stosunku pracy wykonywać szereg czynności o typowo menadżerskim charakterze. Natomiast udział w posiedzeniach zarządu nie pokrywał się z obowiązkami pracowniczymi. Przeciwnie, zakres obowiązków pracowniczych wskazywał przede wszystkim na obowiązek realizacji planów sporządzanych przez zarząd spółki, co nie było przedmiotem posiedzeń zarządu.
Stanowisko NSA
Sąd oddalił skargę kasacyjną organu. Wskazał, że nie ma wątpliwości, iż czynności takie jak poszukiwanie nowych klientów czy omawianie bieżących spraw spółki, a te m.in. wykonywane były na posiedzeniach zarządu, pozostają w bezpośrednim związku z osiągnięciem przez spółkę przychodu. Z protokołów dokumentujących posiedzenia członków zarządu spółki wynika, że na posiedzeniach omawiano wyłącznie bieżącą sytuację spółki, w tym kwestie związane z odejściem jednego z ważniejszych klientów spółki oraz koniecznością poszukiwania nowych zleceniobiorców oraz dostawców. Mając na uwadze przepisy KSH, a także umowę spółki, która nie zastrzega, by decyzje dotyczące bieżących spraw spółki podejmowane były na posiedzeniach, uznać należy za czynność zwykłego zarządu każde działanie, którego dokonanie jest niezbędne do normalnego, niezakłóconego działania spółki. Można zatem uznać, iż wynagrodzenie członków zarządu za te czynności jest kosztem uzyskania przychodu w rozumieniu art. 15 ust. 1 PDOPrU.
Konsekwentny konserwatysta albo nawet liberał gospodarczy przyklasnąłby rozstrzygnięciu sprawy przez sądy, ale już nie podanemu uzasadnieniu (dodajmy, że skądinąd niezbyt klarownemu). Jego zdaniem, fiskusowi nic do tego, ile spółka płaci członkom swego zarządu i na ilu podstawach prawnych. Ta kwestia powinna interesować tylko wspólników, dla których zwiększenie wynagrodzenia członków zarządu oznacza zmniejszenie dywidendy. Tym niemniej, jak widać, sądy nie przyjmują takiego konserwatywno-liberalnego punktu widzenia. Trochę szkoda, ale trzeba się z tym godzić, a więc wyciągnąć z niniejszego kazusu lekcję taką, że możliwe jest zaliczenie do kosztów podatkowych wynagrodzenia członków zarządu wypłacanego z dwóch tytułów, ale pod warunkiem, że czynności wykonywane na podstawie każdego z tych tytułów różnią się od siebie.
