Co ukryte, niech będzie opodatkowane

Jednym z przykładów takich rozwiązań ma być wyłączenie z kosztów w CIT różnych wydatków, jakie ponosi spółka na rzecz swoich wspólników. W uzasadnieniu projektu określono je jako „ukryte dywidendy”. Wymieniono przykładowo płatności niezwiązane z prowadzoną działalnością gospodarczą, transakcje o nierynkowym charakterze i nadmierne zadłużenie podatnika z różnych tytułów względem podmiotów powiązanych z grupy kapitałowej. Wskazano też na „użytkowanie przez podatnika składników majątku należących do wspólnika lub podmiotów powiązanych, które pierwotnie należały do podatnika”.

W uzasadnieniu projektu MF stwierdziło, że „dochodzi do ekonomicznej dystrybucji zysku, która jednak formalnie nie jest dywidendą”.

W ten sposób, jeżeli fiskus stwierdzi wystąpienie takich okoliczności, wydatki te nie będą dla spółki kosztem uzyskania przychodu. Spółka będzie więc musiała zapłacić wyższą kwotę CIT.

Przepisy są obliczone na zwalczanie praktyk, które wprawdzie nie naruszają prawa, ale wpływają na obniżenie zobowiązania spółek w CIT. Gdy np. wspólnik jest właścicielem nieruchomości (np. biura) i dzierżawi ją spółce, której jest udziałowcem. Zawarciu takiej umowy nie sprzeciwiają się żadne regulacje, a przecież wspólnik może swobodnie dysponować swoim prywatnym majątkiem. Spółka zalicza wydatki na taką dzierżawę w swoje koszty podatkowe.

Resort finansów nie ukrywa, że chce w ten sposób nakłonić wspólników do przenoszenia aktywów – szczególnie chodzi tu o nieruchomości – do kapitału spółki. Tak uzasadniał to wiceminister finansów Jan Sarnowski w wypowiedziach dla mediów przy okazji ogłaszania tzw. Polskiego Ładu.

Czy te regulacje – o ile wejdą w życie – rzeczywiście nakłonią wspólników spółek, by nie wynajmowali owym spółkom własnych nieruchomości? Jeśli wspólnik wniesie aportem do spółki taką nieruchomość, to otrzyma w zamian udziały lub akcje w tej spółce – co do zasady będące równowartością owej nieruchomości. Z tego tytułu będzie musiał wykazać przychód do opodatkowania w PIT. Dla celów obliczenia podstawy opodatkowania może obniżyć podstawę opodatkowania m.in. o koszty nabycia nieruchomości czy też jej amortyzację (o ile ją amortyzował).

W warunkach stałego dynamicznego wzrostu rynkowych cen nieruchomości może się jednak okazać, że nieruchomość kupiona przed kilku laty dziś ma już wartość o wiele wyższą. W ten sposób u wspólnika może powstać spory dochód do opodatkowania. To z kolei może go odstraszyć od wnoszenia nieruchomości aportem do spółki.

VAT. Komentarz 2021. Skonfiguruj Twój System Legalis! Sprawdź

Zawiły przepis

Zresztą ograniczenia kosztów dla CIT z tytułu „ukrytych dywidend” zostały zapisane w projekcie dość ogólnie. Wyłączone mają być koszty „związane z wykonywaniem świadczeń, których beneficjentem, bezpośrednio lub pośrednio, jest wspólnik lub podmiot powiązany bezpośrednio lub pośrednio z podatnikiem lub z tym wspólnikiem”. Wypłaty ponoszone przez spółkę nie będą mogły być zaliczane do kosztów uzyskania przychodu, jeśli „świadczenie lub zobowiązanie, z którego to świadczenie wynika, nie zostałoby udzielone na takich samych warunkach w całości lub części temu podmiotowi lub wspólnikowi”.

Inną sytuacją, której dotyczy wyłączenie, jest przypadek, w którym „po niewykonaniu świadczenia podatnik dysponowałby zyskiem netto w rozumieniu przepisów o rachunkowości za rok obrotowy, w którym świadczenie to zostało uwzględnione w wyniku finansowym”.

Opinia dla „Rzeczpospolitej”

Maciej Guzek doradca podatkowy, partner associate w Deloitte

Można zrozumieć chęć Ministerstwa Finansów uszczelnienia systemu podatkowego i zwalczania transakcji między spółką a jej wspólnikiem na nierynkowych zasadach. Niemniej literalna treść proponowanego przepisu sugeruje, że przynajmniej w niektórych sytuacjach regulacja ta obejmie także transakcje dokonywane według cen i warunków rynkowych. To nie podważa swobody zawierania umów przez wspólnika i spółkę. Jednak poprzez wyłączenie płatności za takie świadczenia z kosztów uzyskania przychodów efektywnie może podwyższyć opodatkowanie spółki. Może się za tym kryć sugestia, by wspólnicy wnosili aportem do majątku spółki np. swoje własne nieruchomości, to jednak byłoby dla nich nieopłacalne podatkowo. Bardziej opłacalne może być zatem wyłączenie kosztów CIT związanych z dzierżawą niż jednorazowy wysoki PIT od przychodu z objęcia udziałów w zamian za aport np. nieruchomości.

Etap legislacyjny: konsultacje publiczne

Wszystkie aktualności n.ius® po zalogowaniu. Nie posiadasz dostępu? Wypróbuj! Sprawdź

Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →