Deregulacja w odpowiedzi na postulaty samorządów i właścicieli pojazdów
Projekt nowelizacji ustawy z 20.6.1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1251; dalej: PrDrog) powstał jako odpowiedź na wnioski kierowane do Ministerstwa Infrastruktury przez organy rejestrujące oraz przedstawicieli rynku motoryzacyjnego. Celem inicjatywy jest uproszczenie procedur administracyjnych i ograniczenie zbędnych obowiązków dokumentacyjnych po stronie właścicieli pojazdów oraz urzędów.
Najważniejsze z proponowanych rozwiązań obejmują zniesienie obowiązku przedkładania dowodu rejestracyjnego, jeśli pojazd przejęły gmina, powiat lub Skarb Państwa (np. na podstawie art. 50a ust. 2 PrDrog lub na mocy wyroku sądu z art. 130a ust. 10 PrDrog). Rezygnuje się również z obowiązku załączania zaświadczenia o badaniu technicznym w przypadku pojazdów już zarejestrowanych na terytorium RP, o ile pozytywny wynik badania widnieje w centralnej ewidencji pojazdów (art. 72 ust. 2 pkt 9 w zw. z ust. 1 pkt 4 PrDrog).
Europejska interoperacyjność i wzajemna weryfikacja danych
Projektowana nowelizacja wprowadza podstawę prawną do pozyskiwania danych o pojeździe z systemu informacyjnego państwa członkowskiego UE, w którym pojazd był uprzednio zarejestrowany. Rejestracja pojazdu pochodzącego z zagranicy będzie poprzedzana automatycznym pobraniem informacji przez Krajowy Punkt Kontaktowy (art. 72a ust. 1–3 PrDrog oraz art. 80rb PrDrog).
Rozwiązanie to odpowiada na potrzeby praktyki i wpisuje się w unijną strategię cyfrowej interoperacyjności. Choć art. 72a stanowi realizację opcjonalnej możliwości wynikającej z dyrektywy Rady 1999/37/WE z 29.4.1999 r. w sprawie dokumentów rejestracyjnych pojazdów (Dz.Urz. UE L z 1999 r. Nr 138, s. 57), to przyjęcie mechanizmu EUCARIS AVI jest krokiem w stronę zharmonizowanej wymiany danych technicznych w UE. W dokumentacji legislacyjnej wskazano, że podobne systemy stosują już m.in. Niemcy, Szwecja, Hiszpania, Holandia i Finlandia.
Warto podkreślić, że udostępnienie innym państwom UE danych z polskiej ewidencji nie będzie obejmować danych właściciela lub posiadacza pojazdu (art. 80caa PrDrog), co ma znaczenie dla zapewnienia zgodności z zasadą minimalizacji danych na gruncie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27.4.2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (Dz.Urz. UE L z z 2016 r. Nr 119, s. 1).
Rejestracja bez legalizacji tablic – warunek: oświadczenie właściciela
Istotną zmianą postulowaną przez organy rejestrujące i obywateli jest zniesienie obowiązku legalizacji tablic rejestracyjnych w przypadku składania wniosku o rejestrację pojazdu z zachowaniem dotychczasowego numeru rejestracyjnego (art. 73 ust. 1a PrDrog). Właściciel pojazdu załącza wówczas oświadczenie, że posiadane tablice są czytelne, nieuszkodzone, a znak legalizacyjny pozostał nienaruszony. Oświadczenie składane jest pod rygorem odpowiedzialności karnej, z obowiązkową klauzulą z art. 233 § 6 KK.
Jeśli stan techniczny tablic budzi wątpliwości, organ rejestrujący wyda nowe tablice zgodne z przepisami wykonawczymi (art. 76 ust. 1 pkt 1 lit. a PrDrog). Jednocześnie ustawodawca przewidział, że właściciel będzie mógł złożyć wniosek o wydanie pozwolenia czasowego, nawet jeśli ustawowo nie zachodzi już obowiązek czasowej rejestracji (art. 74 ust. 2g PrDrog).
W OSR oszacowano, że zmiana ta może skutkować spadkiem przychodów JST na poziomie 1,7 mln zł miesięcznie z tytułu opłat za wydanie naklejek legalizacyjnych (średnio 12,50 zł za komplet).
Elektroniczny wniosek o rejestrację – archiwizacja i podpis online
Nowelizacja wprowadza szczegółowe regulacje dotyczące składania wniosków o rejestrację pojazdu w formie elektronicznej. Będzie to możliwe za pomocą usługi online ministra ds. informatyzacji lub przy wykorzystaniu publicznej aplikacji mobilnej mObywatel. Alternatywnie, wniosek będzie mógł być wypełniany przez urzędnika na podstawie danych z systemów teleinformatycznych (np. CEP, rejestr PESEL), a podpis składany będzie na urządzeniu odzwierciedlającym podpis własnoręczny w formie elektronicznej (art. 73 ust. 1ab–1ai PrDrog).
Nowe rozwiązania wpisują się w cele ustawy z 17.2.2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1557) oraz realizują „fiszkę deregulacyjną MI-1-194”. Ich wprowadzenie ma na celu ograniczenie gromadzenia dokumentów papierowych, obniżenie kosztów operacyjnych JST oraz uproszczenie dostępu obywateli do usług rejestracyjnych. Koszt wdrożenia funkcjonalności oszacowano na maksymalnie 8,5 mln zł.
Nowe wyłączenia z obowiązku rejestracji
W zakresie obowiązków rejestracyjnych nowelizacja wprowadza katalog wyłączeń, które mają wyeliminować niepotrzebne postępowania rejestracyjne. Przepis art. 73aa ust. 5a PrDrog wskazuje, że obowiązek nie dotyczy pojazdów przejętych przez gminy lub powiaty w trybach egzekucyjnych, spadkobrania lub po likwidacji przedsiębiorstwa. Dodano również, że rejestracja nie będzie wymagana, gdy doszło do trwałej i zupełnej utraty posiadania bez zmiany właściciela, np. w wyniku kradzieży (ust. 6a), lub gdy pojazd został zbyty przed upływem terminu na jego rejestrację (ust. 7).
Doprecyzowano też moment rozpoczęcia biegu terminu na złożenie wniosku rejestracyjnego w przypadku pojazdów nabytych w drodze spadku (od dnia prawomocnego stwierdzenia nabycia spadku lub sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia) oraz dla pojazdów czasowo wycofanych z ruchu (od końca okresu wycofania, zgodnie z decyzją o wycofaniu).
Etapy wejścia w życie i skutki finansowe
Zgodnie z art. 4 projektu, ustawa ma wejść w życie po upływie 6 miesięcy od ogłoszenia, z trzema wyjątkami. Przepisy zawarte w art. 1 pkt 5 i 11 – dotyczące m.in. wyłączeń z obowiązku rejestracji – wejdą w życie już po 14 dniach. Natomiast regulacje wymagające dostosowań technicznych w systemie CEPiK oraz integracji z EUCARIS AVI (m.in. art. 72a, art. 80caa i art. 80rb) zaczną obowiązywać dopiero od 18.1.2027 r.. Ustawodawca wskazał, że to konieczny okres na pełne przygotowanie systemowe i organizacyjne.
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
