Zgodnie z art. 145b ust. 1 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 106 ze zm.; dalej: VATU), sukcesywnie określone grupy podatników mają obowiązek dokonania wymiany kas rejestrujących na kasy online. Co prawda terminy wynikające z ww. przepisu zostały nieco przesunięte w czasie na mocy rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie przedłużenia terminów prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących z elektronicznym lub papierowym zapisem kopii (Dz.U z 2020 r. poz. 1059; dalej; KasyTerminR). Nie zmienia to jednak faktu, że dla sporej grupy podatników termin wymiany zbliża się wielkimi krokami.
Od 1.7.2021 r. kasy online powinny już bowiem pełną parą rejestrować świadczenie na rzecz osób fizycznych usług fryzjerskich, kosmetycznych i kosmetologicznych, budowlanych, w zakresie opieki medycznej świadczonej przez lekarzy i lekarzy dentystów, prawniczych oraz związanych z działalnością obiektów służących poprawie kondycji fizycznej – wyłącznie w zakresie wstępu (§ 1 ust. 1 pkt 2 KasyTerminR). Nie wszystkie podmioty prowadzące działalność w ww. zakresie mają jednak odnośnie nowego obowiązku pełen komfort. Jak zwykle bowiem, przepisy pozostawiają pewne pole do różnych interpretacji.
Czego dotyczyła sprawa?
Podatnik prowadzi działalność gospodarczą w ramach przychodni lekarskiej i świadczy usługi medyczne w zakresie podstawowej i specjalistycznej opieki zdrowotnej. Nie jest więc sam przez siebie lekarzem ani lekarzem dentystą. W ramach prowadzonej działalności jedynie współpracuje z lekarzami na podstawie umów kontraktowych i cywilnoprawnych (B2B).
Powyższe nie zmienia jednak faktu, że to podatnik-przychodnia (a nie współpracujący z nim lekarze) dokonuje sprzedaży usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. Zgodnie ze sztuką (choć niekoniecznie lekarską), sprzedaż ta rejestrowana jest za pomocą kas rejestrujących. Podatnik nabrał wątpliwości co do konieczności wymiany kas rejestrujących na wersję online od 1.7.2021 r.
Stanowisko organu
Wydając interpretację indywidualną z 18.6.2021 r., 0114-KDIP1-3.4012.242.2021.1.PRM, Dyrektor KIS zauważył, że wykonywanie zawodu lekarza polega na udzielaniu przez osobę posiadającą wymagane kwalifikacje różnego rodzaju świadczeń zdrowotnych, w szczególności: badaniu stanu zdrowia, rozpoznawaniu chorób i zapobieganiu im, leczeniu i rehabilitacji chorych, udzielaniu porad lekarskich, a także wydawaniu opinii i orzeczeń lekarskich.
Cechą charakterystyczną wykonywania zawodu w formie praktyki lekarskiej jest więc udzielanie świadczeń zdrowotnych przez lekarza na własny rachunek i własną odpowiedzialność. Ta cecha odróżnia prowadzenie praktyki od podmiotu leczniczego, w którym lekarze wykonują zawód na podstawie stosunku prawnego zawartego z podmiotem leczniczym, udzielając świadczeń na rachunek i odpowiedzialność podmiotu leczniczego.
Do stosowania kas fiskalnych on-line od 1.7.2021 r. zobowiązani są zaś lekarze i lekarze dentyści (osoby fizyczne). Tak więc świadczenie usług w zakresie opieki medycznej przez lekarza lub lekarza dentystę na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej w sytuacji, gdy świadczenia te wykonywane są przez podatnika lub podmioty zatrudniające osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje (lekarze) nie jest objęte obowiązkiem ewidencjonowania usług w ww. zakresie przy zastosowaniu kas rejestrujących on-line. A skoro podatnik nie jest lekarzem, lekarzem dentystą – ale przychodnią lekarską zatrudniającą lekarzy oraz lekarzy dentystów, nie jest zobowiązany do wymiany aktualnie używanych kas rejestrujących na kasy fiskalne on-line od 1.7.2021 r.
Omawiana interpretacja jest zdroworozsądkowa. Przepis dość czytelnie odwołuje się bowiem do „lekarzy i lekarzy dentystów”, a nie do podmiotów leczniczych. Idąc tym tropem, lekarz lub lekarz dentysta współpracujący z przychodnią, o ile nie prowadzi odrębnej praktyki własnej, w ogóle nie wystawia paragonów i nie potrzebuje kasy fiskalnej. Jego jedynym klientem jest bowiem przychodnia. Przychodnia wystawia zaś paragony na rzecz swoich pacjentów. Póki co, może to robić korzystając z kas fiskalnych „tradycyjnych”.
Między Bogiem a prawdą, trudno jest jednak dziwić się wątpliwościom zgłaszanym przez lekarzy. Podobne mają też prawnicy. A nawet sami (przynajmniej niektórzy) doradcy podatkowi. Zgodnie z § 4 ust. 1 pkt 2 lit. g rozporządzenia Ministra Finansów z 28.12.2018 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz.U. z 2018 r. poz. 2519 ze zm.; dalej: KasyRejR), usługi prawnicze (z wyłączeniem usług notarialnych) i doradztwa podatkowego zasadniczo nie mogą korzystać ze zwolnienia z fiskalizacji.
Wyjątkiem jest sytuacja, w której usługi te świadczone są wyłącznie przy wykorzystaniu środków porozumiewania się na odległość, lub których rezultat jest przekazywany wyłącznie przy wykorzystaniu tych środków. A dodatkowo, o ile usługodawca otrzyma w całości zapłatę za wykonaną czynność za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej oraz z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie czynności dotyczyła. Co ciekawe nawet bezpośredni kontakt z klientem (np. w sądzie) nie musi skutkować brakiem możliwości skorzystania z ww. zwolnienia (tak Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 26.1.2021 r., 0111-KDIB3-2.4012.774.2020.2.MN, Legalis).
Ale my nie o tym. Załóżmy, że przykładowy doradca podatkowy ma jednak kasę fiskalną. Od 1.7.2021 r. obowiązek wymiany kasy dotyczy zaś m.in. „usług prawniczych”. To pojęcie szersze niż „usługi prawne”. Z systematyki PKWiU można wywnioskować, że zawód doradcy podatkowego polegać może m.in. na świadczeniu także usług prawniczych. Niewątpliwie, istota doradztwa podatkowego polega w dużej mierze na doradzaniu w zakresie przepisów prawa (podatkowego).
Z drugiej strony, systematyka KasyRejR wyraźnie wyodrębnia usługi prawnicze od usług doradztwa podatkowego. Zatem nie powinno być wątpliwości co do tego, że usługi doradztwa podatkowego nie muszą być ewidencjonowane przy użyciu kasy online począwszy już od 1.7.2021.r. Przepisy nie odwołują się bowiem do usług doradztwa podatkowego. Stanowisko takie potwierdziło zresztą samo Ministerstwo Finansów. Może to i lepiej, choć problem jest wybitnie semantyczny, nie takie absurdy z uwagi na niechlujne i wieloznaczne sformułowania przepisów miały miejsce. I mogłoby się okazać, że pod latarnią jednak najciemniej. A szewc bez butów chodzi – ale przynajmniej ma kasę online.
