- Dyrektywa weszła w życie 16.7.2019 r., zobowiązując państwa członkowskie do przyjęcia i publikacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych niezbędnych do jej wykonania w terminie do 17.7.2021 r.
- Dyrektywa umożliwia przedłużenie tego okresu maksymalnie o rok, z uwagi na szczególne trudności co do jej wdrożenia we wskazanym terminie.
- Polska skorzystała z tej możliwości, tym samym harmonizacja prawa krajowego w sferze rozwiązań restrukturyzacyjnych przewidzianych na poziomie unijnym zostaje oddalona do dnia 17.7.2022 r.
Podstawowe założenia i cele dyrektywy
Celem dyrektywy jest przyczynienie się do prawidłowego funkcjonowania rynku wewnętrznego oraz ujednolicenie rozwiązań funkcjonujących na gruncie krajowych przepisów państw członkowskich i postępowań dotyczących restrukturyzacji zapobiegawczej, niewypłacalności, umorzenia długów i zakazu prowadzenia działalności. Realizacja powyższego ma nastąpić poprzez zapewnienie, aby: rentowne przedsiębiorstwa oraz przedsiębiorcy, którzy znajdują się w trudnej sytuacji finansowej, mieli dostęp do skutecznych krajowych ram restrukturyzacji zapobiegawczej, które umożliwią im kontynuowanie działalności; uczciwi niewypłacalni lub nadmiernie zadłużeni przedsiębiorcy mogli korzystać z całkowitego umorzenia długów po upływie rozsądnego terminu, umożliwiając im w ten sposób skorzystanie z drugiej szansy; poprawiona została skuteczność postępowań dotyczących restrukturyzacji, niewypłacalności i umorzenia długów, w szczególności z myślą o skróceniu czasu trwania tych postępowań.
Wczesne ostrzeganie i dostęp do informacji
Dyrektywa wprowadza otwarty katalog narzędzi wczesnego ostrzegania, które mają pozwolić na wykrywanie okoliczności mogących prowadzić do pojawienia się prawdopodobieństwa niewypłacalności i mogą zasygnalizować dłużnikowi konieczność podjęcia niezwłocznych działań. Równolegle wskazuje przykładowo na takie instrumenty jak:
- mechanizmy alarmowe w przypadkach, gdy dłużnik nie dokonał określonych rodzajów płatności;
- usługi doradcze świadczone przez organizacje publiczne lub prywatne;
- zachęty w ramach prawa krajowego dla osób trzecich posiadających stosowne informacje dotyczące dłużnika, takich jak księgowi, organy podatkowe lub organy ds. zabezpieczenia społecznego, aby podmioty te sygnalizowały dłużnikowi niekorzystne zmiany.
Jednocześnie dłużnikom i przedstawicielom pracowników zapewnia wgląd do informacji dotyczących dostępności narzędzi wczesnego ostrzegania, a także postępowań i środków dotyczących restrukturyzacji i umorzenia długów.
Ramy restrukturyzacji zapobiegawczej – procedura dostępna dla dłużników znajdujących się w trudnych sytuacjach finansowych, w przypadku gdy zachodzi prawdopodobieństwo niewypłacalności. Jej celem jest umożliwienie dłużnikom skutecznej restrukturyzacji na stosunkowo wczesnym etapie oraz uniknięcie niewypłacalności, w konsekwencji stworzenie perspektyw na utrzymanie prowadzonej działalności i zapobieżenie niepotrzebnej likwidacji rentowych przedsiębiorstw. Najistotniejsze elementy omawianej procedury:
- dostępność ram restrukturyzacji zapobiegawczej – zasadniczo dostępna jest na wniosek dłużników, nie wyklucza się jednakże przyznania kompetencji w tym zakresie także wierzycielom i przedstawicielom pracowników, z zastrzeżeniem zgody dłużnika;
- dłużnik sprawujący zarząd własny – dłużnicy zachowują całkowitą, lub przynajmniej częściową, kontrolę nad swoim majątkiem i nad bieżącą działalnością swojego przedsiębiorstwa. Zarazem dyrektywa nie wyklucza obowiązku powołania nadzorcy restrukturyzacyjnego w określonych sytuacjach;
- wstrzymanie indywidualnych czynności egzekucyjnych – dłużnicy będą mogli korzystać ze wstrzymania indywidualnych czynności egzekucyjnych, co ma pomóc w negocjowaniu planu restrukturyzacji w ramach restrukturyzacji zapobiegawczej. Zawieszenie egzekucji będzie możliwe maksymalnie na okres czterech miesięcy z możliwością przedłużenia na wniosek dłużnika, wierzyciela lub, w stosownych przypadkach, nadzorcy restrukturyzacyjnego, łącznie nie dłużej niż do 12 miesięcy;
- skutki wstrzymania indywidualnych czynności egzekucyjnych – wprowadzone zawieszenie obowiązku dłużnika do złożenia wniosku o wszczęcie postępowania upadłościowego w sytuacji, gdy obowiązek ten powstał w okresie zawieszenia indywidualnych czynności egzekucyjnych, na czas tego zawieszenia;
- plan restrukturyzacji – obowiązek sporządzenia planu restrukturyzacyjnego i udostępnienia online kompleksowej listy kontrolnej dla planów restrukturyzacji, dostosowanej do potrzeb małych i średnich przedsiębiorstw. Wprowadzenie możliwości złożenia planu przez dłużnika, a także przez wierzycieli i nadzorców restrukturyzacyjnych.
Umorzenie długów – procedura prowadząca do umorzenia długów zaciągniętych przez niewypłacalnych przedsiębiorców. Państwa członkowskie są obowiązane zagwarantować niewypłacalnym przedsiębiorcom dostęp do co najmniej jednego rodzaju postępowania, które może prowadzić do całkowitego umorzenia długów w terminie nie dłuższym niż trzy lata, z zastrzeżeniem wcześniejszego wywiązania się przez dłużnika z obowiązków, o ile zostały one przewidziane w prawie krajowym.
Okres zakazu prowadzenia działalności – zapewnienie, aby w przypadku gdy niewypłacalny przedsiębiorca uzyskał umorzenie długów zgodnie z niniejszą dyrektywą, wszelkie zakazy podejmowania lub kontynuowania działalności handlowej, gospodarczej, rzemieślniczej lub zawodowej, wynikające jedynie z faktu, że przedsiębiorca ten jest niewypłacalny, przestały być skuteczne najpóźniej z końcem okresu wymaganego dla uzyskania umorzenia długów.
Podsumowanie
Wprowadzone przez dyrektywę nowatorskie rozwiązania, w szczególności narzędzia wczesnego ostrzegania, dostęp do ram restrukturyzacji zapobiegawczej przewidującej w swej konstrukcji możliwość zawieszenia czynności egzekucyjnych, czy też zawieszenie obowiązku dłużnika o wszczęcie postępowania upadłościowego na czas zawieszenia postępowania egzekucyjnego, a także dostęp do całkowitego umorzenia długów, niewątpliwie powinny wpłynąć na przyspieszenie i przede wszystkim skuteczność postępowania restrukturyzacyjnego. Ponadto na osiągnięcie przez rentowe przedsiębiorstwa celu w postaci kontynuowania działalności gospodarczej, przy jednoczesnym zaspokojeniu wierzycieli, a w przypadku niewypłacalnych czy nadmiernie zadłużonych przedsiębiorców uzyskanie drugiej szansy lub też umożliwienie skutecznej likwidacji nierentownych już przedsiębiorstw. Regulacje proponowane na poziomie unijnym zasługują na atencję i aprobatę, gdyż w sposób znaczący mogą wpłynąć na efektywność prowadzonych postępowań restrukturyzacyjnych.
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
