Prawo nie nadąża
Prawo w obrębie cyberprzestrzeni ciągle jest korygowane, ale nie nadąża za kolejnymi trendami patoinfluencerów. Za serwowanie niewybrednej rozrywki płacą im sami widzowie. Dodatkowy zarobek zyskują ze współpracy z reklamodawcami i portalami.
– W ostatnich latach odnotowaliśmy wiele naruszeń prawa przez patostreamerów. Jeden z nich namówił 12-letnią dziewczynkę, żeby się rozebrała w trakcie transmisji jego wideo emitowanego na żywo. Tę relację obejrzało wielu internautów – mówi Konrad Dulkowski z Ośrodka Monitorowania Zachowań Rasistowskich i Ksenofobicznych. – Była to pierwsza taka sprawa w prokuraturze, później pojawiły się następne. Patostreamerzy często np. szukają bezdomnych lub po prostu słabszych, by publicznie ich pobić, tworząc haniebną rozrywkę dla widza – dodaje.
Według dyrektora Biura Cyberbezpieczeństwa Jana Kostrzewy na tę chwilę nie da się filtrować wszystkich treści przed emisją, nawet w tak sprawnie działających gigantach jak YouTube.
– Są dwa modele działania. Sprawdzanie materiałów przed publikacją wymusza jednak dodatkową pracę oraz wzięcie odpowiedzialności za materiał. YouTube stosuje drugi: dopuszcza wszystkie materiały i usuwa je dopiero po zgłoszeniu przez użytkowników naruszenia godności ludzkiej lub przepisów prawa – opisuje dyrektor BC.
Zatrzymanie za znęcanie
W kwietniu Prokuratura Okręgowa w Szczecinie zatrzymała youtubera o pseudonimie Kamerzysta, zarzucając mu znęcanie się nad niepełnosprawnym intelektualnie 18-latkiem, któremu obiecał kilkaset złotych za wykonanie nietypowych zadań na wizji. Miał nie tylko rozbijać sobie cegły na głowie, ale też skoczyć z balkonu do kontenera na śmieci i wejść do szamba. Ten post był wyświetlony ok. 500 tys. razy, zanim YouTube go zablokował.
Według Konrada Dulkowskiego początkowo policja przyjmowała takie zgłoszenia z pobłażaniem, ale dziś zmienia podejście.
– W sprawie tego znęcania się policja po 30 minutach od wysłanego przez nas e-maila namierzyła sprawców – mówi.
Będzie pomoc
Incydent wzburzył opinię publiczną, a palestra nie pozostała obojętna – w ten sposób ofiara zyskała aż dwóch pełnomocników.
– Zdecydowałem się na pomoc pokrzywdzonemu, bo oprócz tego, że jest to pomoc bezpłatna, jest też bezcenna – mówi mec. Michał Kałużny. I dodaje, że jako ojcu nastolatka nie jest mu obcy wpływ patoinfluencerów na małoletnich. – Nie możemy pozwolić, aby ich postawy się rozpowszechniały. Nikt z nas nie chce przecież żyć w patospołeczeństwie. Mam nadzieję, że ta głośna sprawa doprowadzi do ukarania sprawców oraz naprawienia szkody – uważa.
Nie ukrywa też, że trzeba poszukać nowych instrumentów ochrony przed działaniami osób szukających rozgłosu kosztem innych. Nad rodzajem kary zastanawia się też dyrektor BC.
– Pożądana jest surowa kara. Uważam, że za wrzucanie do internetu materiałów degenerujących i gorszących odpowiedni byłby czasowy zakaz udziału w środkach społecznego przekazu. Dopiero za łamanie obostrzeń należałoby nałożyć karę pozbawienia wolności – podnosi Kostrzewa.
Opinia dla „Rzeczpospolitej”
Brunon Hołyst, profesor, kryminolog
Przy okazji sprawy ze Szczecina dotyczącej filmu na YouTubie pokazującego znęcanie się nad niepełnosprawnym intelektualnie 18-latkiem trzeba zwrócić uwagę na aspekt wiktymologiczny związany z odebraniem godności ofierze oraz negatywny wpływ na kształtowanie osobowości młodych ludzi. Satysfakcja z poniżania drugiego człowieka zawiera w sobie rysy psychopatyczne. Trzeba uświadamiać rodziców, aby bardziej kontrolowali, w jaki sposób ich dzieci spędzają wolny czas. Wykorzystanie niepełnosprawnego chłopca do takich czynności jest haniebne, tak samo jak każdego człowieka i każdej żywej istoty. Nie może być tak, że słabości, czy to psychiczne, czy to fizyczne, są wykorzystywane. Uważam, że inicjatorzy tej ohydnej akcji powinni zostać ukarani, a media nagłaśniać ten kazus, bo dziś internet jest wykorzystywany w celach przestępczych już od najmłodszych lat.
