Świadczenie zdrowotne dla bezrobotnych Ukraińców i potwierdzanie ich dyplomów oraz kwalifikacji

Status bezrobotnych obywateli Ukrainy

Obywatele Ukrainy mogą rejestrować się w urzędach pracy jako osoby bezrobotne lub poszukujące pracy na takich samych zasadach jak obywatele Polski. Nadano im preferencyjne warunki w zakresie braku granicy wieku, bowiem rejestrować mogą się również kobiety powyżej 60 roku życia i mężczyźni powyżej 65 roku życia. W praktyce często pojawia się jednak problem braku posiadana odpowiednich dokumentów. W takich sytuacjach można stosować uproszczoną rejestrację na podstawie Rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 14.4.2020 r. w sprawie rejestracji bezrobotnych i poszukujących pracy (Dz.U. 2020 r. poz. 667; dalej: RejestrBezrR). Zgodnie z § 8 ust. 5 RejestrBezrR w szczególnie uzasadnionych przypadkach starosta, mając na uwadze obiektywne okoliczności lub przeszkody uniemożliwiające przedłożenie kompletu dokumentów oraz przekazanie wymaganych danych, może wyrazić zgodę na rejestrację jako bezrobotnego albo poszukującego pracy osoby nieposiadającej kompletu dokumentów, lub która nie przekazała wymaganych danych. Wydaje się, że przesłanki konfliktu zbrojnego na terytorium Ukrainy i konieczność nagłego opuszczenia kraju celem ratowania życia i zdrowia kwalifikują się do takich okoliczności. Nie zmienia to jednak faktu, że jedyne, co jest konieczne, to wylegitymowanie się i potwierdzenie swojej tożsamości przez obywatela Ukrainy. Tak więc w praktyce powiatowe urzędy pracy mogą rejestrować obywateli Ukrainy nieposiadających kompletu dokumentów jako osoby bezrobotne lub poszukujące pracy.

Dofinansowanie do rozpoczęcia działalności gospodarczej przez bezrobotnych

Pod warunkiem uzyskania numeru PESEL obywatele Ukrainy mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na takich samych zasadach jak obywatele polscy. Powstaje jednak wątpliwość, czy obywatel Ukrainy, zarejestrowany jako osoba bezrobotna, ma prawo ubiegać się o środki na dofinansowanie rozpoczęcia działalności gospodarczej. Okazuje się, że tak. Procedury mają takie samo zastosowanie jak do innych osób bezrobotnych, jednak pod warunkiem posiadania prawa do pobytu i prowadzenia działalności gospodarczej przez okres co najmniej 12 miesięcy, licząc od dnia planowanego rozpoczęcia działalności gospodarczej, z uwzględnieniem niezbędnego czasu na rozpatrzenie wniosku i spełnienia określonych warunków, wynikających z ustawy z 20.4.2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2022 r. poz. 690) oraz w rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 14.7.2017 r. w sprawie dokonywania z Funduszu Pracy refundacji kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy oraz przyznawania środków na podjęcie działalności gospodarczej (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 243). Aby obywatele Ukrainy mogli ubiegać się o takie dofinansowanie konieczny jest więc upływ czasu.

Prawo do opieki medycznej

Jak wynika z wielu zapytań pojawiających się w różnych urzędach, obywatele Ukrainy nie wiedzą też, czy mogą korzystać ze świadczeń zdrowotnych w Polsce. Z pewnością obywatel Ukrainy, który będzie zarejestrowany jako osoba bezrobotna, będzie podlegał zgłoszeniu do ubezpieczenia zdrowotnego, o którym mowa w ustawie z 27.8.2004 r. o świadczeniach z opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1285) na dotychczasowych zasadach. Takie zgłoszenie dotyczy zresztą nie tylko obywateli Ukrainy, lecz także wszystkich innych zarejestrowanych bezrobotnych. Niemniej, aby nie tylko te osoby, które są zarejestrowane w urzędzie pracy, zostały objęte ubezpieczeniem zdrowotnym, ustawodawca zdecydował, że na podstawie art. 2 ust. 1 i art. 37 PomocUkrainaU obywatel Ukrainy będzie uprawniony do opieki medycznej, udzielanej na terytorium RP na zasadach, jakich osobom objętym obowiązkowym lub dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym przysługuje prawo do świadczeń w zakresie opieki zdrowotnej, finansowanej ze środków publicznych. Jedynym wyjątkiem jest wyłączenie leczenia uzdrowiskowego albo rehabilitacji uzdrowiskowej, a także podanie produktów leczniczych wydawanych świadczeniobiorcom w ramach programów polityki zdrowotnej ministra właściwego do spraw zdrowia.

Potwierdzanie posiadanego wykształcenia, kwalifikacji i dyplomów

W przypadku zatrudnienia na poszczególnych stanowiskach i w pewnych zawodach może istnieć konieczność formalnego potwierdzenia posiadania przez kandydata na pracownika odpowiednich kwalifikacji, m.in. wykształcenia (podstawowego, zawodowego, średniego). W takich przypadkach obywatel powinien zgłosić się do kuratorium oświaty, w którym kurator oświaty może przeprowadzić postępowanie w celu potwierdzenia wykształcenia. Przesłanką uzasadniającą wszczęcie takiej procedury jest to, że skompletowanie wymaganej dokumentacji napotyka na trudne do usunięcia przeszkody. Osoby ubiegające się o potwierdzenie zwolnione są opłat za złożenie wniosku do kuratora oświaty o uznanie poziomu wykształcenia w Polsce oraz posiadania uprawnień do kontynuowania nauki na studiach.

Może zdarzyć się jednak tak, że pracodawca oczekuje od kandydata na pracownika (obywatela Ukrainy) nostryfikacji dyplomu ukończenia studiów wyższych. Jest to procedura prowadząca do ustalenia polskiego odpowiednika zagranicznego dyplomu. W takiej sytuacji należy postępować zgodnie z procedurą wskazaną na stronie Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej. Istnieje możliwość złożenia wniosku o wydanie informacji o zagranicznym dyplomie czy też skorzystanie z systemu Kwalifikator. Co ważne, w bazie dostępne są informacje o ukraińskich dyplomach ukończenia studiów wyższych.

Pomoc nauczyciela

W zakresie podejmowania pracy w szkołach przez obywateli Ukrainy istnieją pewne ułatwienia, ponieważ w roku szkolnym 2021/2022 na stanowisku pomocy nauczyciela może być zatrudniona osoba nieposiadająca obywatelstwa polskiego, jeżeli posługuje się językiem polskim w mowie i piśmie, w stopniu umożliwiającym pomoc uczniowi, który nie zna języka polskiego, albo zna go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki. Powyższe wynika z art. 57 PomocUkrainaU.

Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →