Wniosek o udostępnienie orzeczeń
R.S. zwrócił się do Prezesa Sądu Rejonowego w Z. o udostępnienie informacji publicznej w postaci kopii wszystkich wyroków wraz z uzasadnieniami wydanych w 2019 r., zarejestrowanych w repertorium C pod symbolem 325. Wnioskodawca wskazał, że żądane informacje mogą ewentualnie zostać zapisane na płycie CD/DVD. Prezes Sądu Rejonowego w Z. poinformował R.S., że w Sądzie Rejonowym w Z. było 6 takich spraw, podał ich sygnatury oraz wskazał, iż wszystkie wyroki wraz z uzasadnieniem zostały opublikowane w Portalu Orzeczeń tego Sądu. Jednak R.S. wniósł skargę na bezczynność organu podkreślając, że zobowiązany nie udostępnił mu żądanej informacji w formie wskazanej we wniosku.
WSA
Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu oddalił skargę. W uzasadnieniu stwierdzono, że zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy z 6.9.2001 r. o dostępie do informacji publicznej (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 902; dalej: DostInfPubU), udostępnienie informacji publicznej na wniosek dotyczy jedynie informacji niezamieszczonych w BIP oraz w centralnym repozytorium. W rezultacie adresat wniosku jest zwolniony z obowiązku udostępnienia informacji w formie i sposób wskazany we wniosku, jeżeli została ona ujawniona w Portalu Orzeczeń. W szczególności nie ma obowiązku dokonywania wydruków i przesyłania ich żądającemu informacji (zob. wyrok NSA z 25.9.2008 r., I OSK 416/08, Legalis). Sąd stwierdził, że w ustawowo określonym terminie Prezes Sądu Rejonowego w Z. poinformował skarżącego o sygnaturach spraw, w których wydano wyroki oraz sporządzono uzasadnienia oraz podał, że gdzie została opublikowana treść wyroków oraz uzasadnień. Taka informacja jest w pełni wystarczająca dla uznania, że na dzień wniesienia skargi organ nie pozostawał bezczynny.
Zarzuty skargi
R.S. wniósł skargę kasacyjną wskazując, że Prezes Sądu Rejonowego w Z. w terminie nie udzielił mu informacji publicznej w żądanej formie oraz w określony sposób, ani też nie wydał decyzji o odmowie udostępnienia wnioskowanej informacji. Skarżący podkreślił, że złożył wniosek o udostępnienie informacji publicznej w konkretnej formie – kserokopia lub skany oraz w określony sposób – poprzez doręczenie kopii pism lub nagranie dokumentów na płytę CD/DVD. W uzasadnieniu skargi kasacyjnej wyjaśnił, że odbywa karę pozbawienia wolności i nie ma swobodnego dostępu do Internetu. Z tego powodu sama informacja, że określone dane zostały umieszczone na stronie internetowej nie jest wystarczająca. R.S. kwestionował też uznanie przez Sąd I instancji, że Portal Orzeczeń spełnia kryteria strony BIP.
Funkcje Biuletynu Informacji Publicznej
Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną. W uzasadnieniu wyroku wskazano, że BIP został stworzony w celu powszechnego i bezpłatnego udostępniania informacji publicznej w postaci elektronicznej. Biuletyn ten składa się z witryn WWW, na których władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne udostępniają informacje publiczne dotyczące np. ich statusu prawnego, przedmiotu i trybu działania, prowadzonych rejestrów, ewidencji, czy też zgromadzonych archiwów. Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych administrowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości oraz poszczególne jego części składowe funkcjonujące jako portale orzeczeń prowadzone przez określone sądy powszechne zawierają elementy określone w § 8 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 18.1.2007 r. w sprawie Biuletynu Informacji Publicznej (Dz.U. z 2007 r. Nr 10 poz. 68) i są elementem BIP. W konsekwencji właściwe organy są uprawnione do załatwiania wniosku o udostępnienie informacji publicznej w postaci orzeczeń sądów przez poinformowanie o możliwości zapoznania się z nimi na właściwych stronach BIP.
Publikacja w BIP wyłącza obowiązek udostępnienia orzeczenia na wniosek
NSA stwierdził, że udostępnienie informacji w BIP lub centralnym repozytorium wyłącza obowiązek ponownego jej udostępnienia na wniosek zainteresowanego, jeśli zakres żądania sformułowany we wniosku i zakres informacji znajdujący się w BIP lub centralnym repozytorium pozwala na stwierdzenie, że są one identyczne. Z art. 14 ust. 1 DostInfPubU wynika ogólna reguła, zgodnie z którą udostępnienie informacji publicznej następuje w formie i w sposób wskazany we wniosku. Jednak udostępnienie jej w BIP lub centralnym repozytorium jest wyjątkiem od tej zasady i zwalnia zobowiązany podmiot od dokonywania wydruków z BIP lub zapisu na płycie DVD lub CD i przesyłania ich wnioskodawcy. W konsekwencji należy uznać, że udostępnienie wnioskowanej informacji publicznej w BIP, w terminie otwartym do załatwienia wniosku, jest równoznaczne w skutkach prawnych z udostępnieniem tej informacji bezpośrednio wnioskującemu w formie przez niego żądanej.
Nadużycie prawa dostępu do informacji publicznej
Jednocześnie NSA wskazał, że z racji rozpoznawanych spraw, z urzędu jest mu znany fakt, iż skarżący od wielu lat z podobnymi wnioskami występuje masowo nie tylko do innych sądów powszechnych, ale także do jednostek prokuratury, urzędów miejskich oraz aresztów śledczych. Skarżący, będąc pozbawionym wolności, w ciągu zaledwie 4 miesięcy przekazał do wysłania ponad 4,3 tys. listów skierowanych do sądów w całej Polsce (zob. wyrok z WSA w Lublinie z 29.6.2021 r., II SA/Lu 223/21, Legalis). Skala tych wniosków uprawnia do uznania, że celem działania R.S. nie jest dbałość o interes publiczny, lecz nękanie adresatów i utrudnienie ich funkcjonowania.
NSA wyjaśnił, że nadużywanie publicznego prawa podmiotowego ma miejsce wówczas, gdy podejmuje się próbę korzystania z instytucji dostępu do informacji publicznej dla osiągnięcia celu innego niż troska o dobro publiczne, jakim jest w szczególności prawo do przejrzystego państwa, jego struktur, przestrzegania prawa przez podmioty życia publicznego, jawności funkcjonowania administracji i innych organów. Zakres obowiązku informacyjnego państwa powinien być ukształtowany w taki sposób, aby zapewnić równowagę między korzyściami wynikającymi z zapewnienia dostępu do informacji a szeroko rozumianymi kosztami, jakie muszą ponieść w celu jego realizacji podmioty zobowiązane. Nadużywanie prawa do informacji może bowiem ograniczać dostęp do niej innym podmiotom i zakłócać funkcjonowanie poszczególnych sądów czy urzędów.
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
