Pomoc dotyczy obywateli Ukrainy, którzy wjechali na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bezpośrednio z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa (art. 1 ust. 1 projektu).
- W specustawie przewidziano także świadczenia pieniężne dla podmiotów pomagającym obywatelom Ukrainy.
- Świadczenia pieniężne będą wypłacane ze środków przekazanych przez wojewodę.
- Świadczenia pieniężne będą wypłacane zasadniczo przez okres do 60 dni.
Umowa z gminą
Przepis art. 10 ust. 1 projektu przewiduje, że każdemu podmiotowi, w szczególności osobie fizycznej prowadzącej gospodarstwo domowe, który zapewni zakwaterowanie i wyżywienie obywatelom Ukrainy, może być przyznane świadczenie pieniężne z tego tytułu na podstawie umowy zawartej z gminą nie dłużej niż za okres 60 dni. Okres wypłaty świadczenia może być przedłużony w szczególnie uzasadnionych przypadkach.
Przepis wskazuje na możliwość przyznania świadczenia pieniężnego przez gminę (poprzez zawartą umowę), a nie na obowiązek. Warunki zawarcia takiej umowy nie zostały przy tym w ustawie wskazane.
Projekt nie wskazuje czy w ww. zakresie zastosowanie będzie miała regulacja z art. 9 ust. 4 projektu, który stanowi, że zakres pomocy określa w uchwale organ stanowiący JST. Formy i tryb udzielania pomocy określa właściwy organ wykonawczy danej jednostki lub związku (art. 10 ust. 4 projektu). Wydawać by się mogło, że oba ww. przepisy powinny być stosowane łącznie – ale szczegóły dotyczące udzielenia pomocy określi rozporządzenie, na które wskazuje przepis art. 10 ust. 3 projektu.
Trudno jednakże wskazać jednoznacznie, który z organów JST powinien określić treść umowy. Umowa jest formą udzielenia pomocy, a zatem kompetencja istnieje po stronie organu wykonawczego. W odniesieniu dla obywateli Ukrainy ta pomoc będzie pośrednia – bo świadczenie pieniężne udzielane ma być podmiotowi udzielającemu pomocy.
Środki od wojewody
Zadania gminy tutaj wskazane (zawieranie umów, wypłata świadczeń pieniężnych) są zadaniami z zakresu administracji rządowej zleconymi gminie, a środki przeznaczone na ich realizację zapewnia wojewoda.
Zgodnie z projektem (art. 10 ust. 3 projektu) Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, maksymalną wysokość świadczenia pieniężnego oraz warunki jego przyznawania i przedłużania jego wypłaty, uwzględniając liczbę obywateli Ukrainy napływających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, sytuację ludności cywilnej i perspektywy zakończenia działań wojennych na terytorium Ukrainy oraz względy humanitarne, a także biorąc pod uwagę aktualną sytuację budżetu państwa i stan finansów publicznych.
Z uzasadnienia do projektu
W uzasadnieniu do przywołanych przepisów czytamy, że projekt przewiduje, że każdemu podmiotowi, w szczególności osobie fizycznej prowadzącej gospodarstwo domowe, który zapewni zakwaterowanie i wyżywienie obywatelom Ukrainy, którzy wjechali na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bezpośrednio z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium Ukrainy może być przyznane świadczenie z tego tytułu na podstawie umowy zawartej z gminą nie dłużej niż za okres 60 dni.
W środę 9.3.2022 r. Sejm uchwalił ustawę zapewniającą specjalne regulacje prawne uchodźcom wojennym z Ukrainy. W czwartek 10.3.2022 r. ustawa trafiła do Senatu.
