- Przepisy nowelizujące uzyskały moc obowiązującą 1.1.2021 r.
- Wraz z nowym rokiem zostały wyłączone ograniczenia przewidujące maksymalnie 4 – letni okres trwania umów o zamówienia publiczne, poza eksplikacją legislacyjną pozostaną zamówienia bagatelne i procedury formalne je obejmujące, a także stosowana będzie waloryzacja wynagrodzenia w oparciu o konkretny termin początkowy (konieczna zaś w przypadku upływu znacznego czasu między wyborem wykonawcy a zawarciem danej umowy o zamówienie publiczne).
- Nowelizacja uszczegóławia obowiązek sporządzania raportów z realizacji zamówień, dokonywania ogłoszeń o wykonaniu umowy oraz procedurę kontrolną przeprowadzaną przez Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych (dalej jako: UZP). Naświetla również dodatkowe wymogi względem członków Krajowej Izby Odwoławczej
Zamówienia bagatelne oraz umowy o zamówienia publiczne na okres 4 lat wyłączone z regulacji ustawowej
Nowelizacja, poprzez uchylenie art. 2 ust. 2 oraz art. 268 PZP wycofuje z obrotu kategorię zamówień bagatelnych, wzbudzającej dotąd wiele wątpliwości z uwagi na uciążliwe procedury formalne i konieczność dochowania wysokiego stopnia profesjonalizmu w procesie zakupu przez zamawiających. Zamówienia o wartości mniejszej niż 130 000 zł, lecz nie mniejszych niż 50 000 zł (bez podatku od towarów i usług oraz dotyczące jednorazowego zakupu) podlegały obowiązkowi sporządzenia rocznego sprawozdania czy ogłoszenia w Biuletynie Zamówień Publicznych, udostępnianym na stronach portalu internetowego Urzędu wraz ze szczegółowymi informacjami o zamawiającym, przedmiocie zamówienia, jak i okolicznościach zamówienia, m.in. poprzez wykazanie terminów do składania ofert przed wykonawców. Mając na względzie te trapiące regulacje, od 1.1.2021 r., tak małe zamówienia nie będą wchodzić w zakres przedmiotowy PZP.
Umowy w sprawie zamówienia publicznego, w dotychczasowym porządku prawnym, są zawierane na czas ograniczony, nie dłuższy niż 4 lata. Wejście w życie nowelizacji ukonstytuowało zniesienie tej reglamentacji – w brzmieniu zaproponowanego art. 434 ust. 1 PZP umowy będę mieć charakter umów na czas oznaczony, bez wskazania górnej granicy jej obowiązywania. Wziąwszy w szczególności pod uwagę wieloletnie związywanie się umowami na roboty budowlane, nowa regulacja ma praktyczne wykorzystanie.
Waloryzacja wynagrodzenia
W odniesieniu do umów, której przedmiotem są roboty budowlane lub usługi, zawarte na okres dłuższy niż 12 miesięcy, legislator sprecyzował początkowy termin zmiany wynagrodzenia należnego wykonawcy, w przypadku zmiany ceny materiałów lub kosztów związanych z realizacją zamówienia. W brzmieniu nowego art. 439 ust. 3 PZP – jeżeli umowa została zawarta po upływie 180 dni od dnia upływu terminu składania ofert, początkowym terminem ustalenia zmiany wynagrodzenia jest dzień otwarcia ofert, chyba że zamawiający określi termin wcześniejszy. Oznacza to jednoczesną rezygnację ze wskazania w przepisie, że ustalenie zmiany oblicza się poprzez różnicę między średnią ceną materiałów lub kosztów, obowiązującą w dniu otwarcia ofert, a ceną nabycia materiałów lub rzeczywiście poniesionych kosztów przez wykonawcę. Sposób dokonywania waloryzacji wynagrodzenia dookreśla bowiem ust. 2 omawianego artykułu.
Raporty z realizacji zamówień i ogłoszenia o wykonaniu umowy
Zgodnie ze zmienionym art. 446 w ust. 1 pkt 3 PZP, rozparcelowano obowiązek sporządzania raportu z realizacji zamówienia, zawierającego ocenę tej realizacji w zależności od długości wystąpienia opóźnienia w realizacji umowy oraz wartości zamówienia. Obecny, jednolity zapis warunkujący raportowanie od opóźnienia co najmniej 30- dniowego w realizacji jakiejkolwiek z umów, stracił na aktualności. Odtąd, zamawiający będzie zobligowany sporządzać raport, jeżeli opóźnienia wynoszą co najmniej 90 dni, a zamówienie jest równe wartości lub przekracza wyrażoną w złotych równowartość kwoty dla robót budowlanych – 20 000 000 euro, a dla dostaw lub usług – 10 000 000 euro, bądź wykonawca spóźnia się realizacją umowy przynajmniej 30 dni, jeśli zamówienie opiewa na wartość mniejszą niż wyrażoną w złotych równowartość kwoty dla robót budowlanych – 20 000 000 euro, a dla dostaw lub usług – 10 000 000 euro.
Artykuł 448 PZP doprecyzowuje, że ogłoszenie o wykonaniu umowy w terminie 30 dni od jej sfinalizowania, musi zostać przez zamawiającego zamieszczone Biuletynie Zamówień Publicznych, na zasadach określonych w dziale III rozdziale 2 PZP.
Kontrola udzielania zamówień
Nie tylko organy będą współpracować ze sobą w zakresie wzajemnej wymiany informacji będących przedmiotem przeprowadzonych kontroli zamówień. Zgodnie z rozszerzonym obowiązkiem na gruncie nowelizacji i z art. 597 ust. 4 PZP, niezwłocznie po wszczęciu kontroli, także zmawiający ma powinność zawiadomić organ o tym, że wcześniejsza kontrola danego zamówienia miała już miejsce oraz zobligowany jest udostępnić jej wyniki.
Organem kontroli jest m.in. instytucja audytowa oraz instytucja zarządzająca w rozumieniu przepisów dotyczących realizacji programów w zakresie polityki spójności oraz programów realizowanych z wykorzystaniem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz funduszy wspierających sektory morski lub rybacki (art. 596 w ust. 2 pkt 4 PZP).
Nowelizacja precyzuje również, w brzmieniu art. 603 ust. 1 i 2 PZP, że Prezes UZP prowadzi kontrolę działań lub zaniechań zamawiającego, a zatem, przepisy ustawy, które wyznaczają zakres i podstawę wszczynanej przed niego procedury, mają nie tylko zbadać zgodność z prawem postępowania o udzielenie zamówienia oraz zawierania czy dokonywania zmiany umowy, ale także znajdują odpowiednie zastosowanie do kontroli postępowania o zawarcie umowy ramowej, dynamicznego systemu zakupów, systemu kwalifikowania wykonawców lub konkursu oraz do kontroli zawarcia lub zmiany umowy ramowej.
Kontrola doraźna zaś będzie mogła zostać wszczęta przez Prezesa z Urzędu w razie przypuszczenia, że doszło do naruszenia przepisów PZP, które mogło mieć wpływ nie tylko na wynik postępowania o udzielenie zamówienia lub w konkursu, ale także na zawarcie lub zmianę umowy lub umowy ramowej sprzecznej z literą prawa. Analogicznie, jak w uprzednim stanie prawnym, Prezes jest związany zarzutami wskazanymi we wniosku wszczynającego kontrolę, bądź fakultatywnie, w razie ujawnienia, że doszło do innego naruszenia przepisów ustawy niewskazanego w piśmie wnioskodawcy, Prezes Urzędu może rozszerzyć jej zakres z urzędu ( art. 607 ust. 1 i 2 PZP).
Na Prezesie Urzędu będzie również ciążyć obowiązek zawiadomienia o odmowie wszczęcia kontroli doraźnej w przypadku, gdy dojdzie do jej zainicjowania przed zawarciem umowy (art. 613 ust. 4 PZP).
Obostrzenia względem członków KIO
Poprzez zmianę art. 476 ust. 2 pkt 1 PZP, zaostrzono wymogi względem członków KIO, którzy od nowego roku bezwzględnie nie będą mogli podejmować dodatkowych zajęć zarobkowych, z wyjątkiem zatrudnienia na stanowisku dydaktycznym, badawczym lub badawczo-dydaktycznym, w łącznym wymiarze nieprzekraczającym pełnego wymiaru czasu pracy pracowników zatrudnionych na tych stanowiskach. W świetle aktualnego stanu prawnego, pozyskiwanie alternatywnych źródeł dochodu jest możliwe, jednak wyłącznie za zgodą Prezesa KIO – możliwość ta została obecnie wyłączona nowelizacją.
Dodana została również przesłanka umożliwiająca odwołanie członka Izby przez ministra właściwego do spraw gospodarki wówczas, gdy jej on trwałe niezdolny do pełnienia swoich obowiązków na podstawie oceny stwierdzonej przez orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych bądź też odmawia bez uzasadnionej przyczyny poddania się ocenie zdolności do pełnienia tych obowiązków, mimo zalecenia Prezesa Izby (art. art. 478 w ust. 2 pkt 13 PZP).