Z punktu widzenia przedsiębiorców i pracodawców, jedną z najważniejszych kwestii jest zmniejszenie swoich aktualnych wydatków w każdym możliwym obszarze celem utrzymania miejsc pracy lub po prostu utrzymania swojej aktywności gospodarczej. Jednym z najbardziej oczekiwanych rozwiązań jest wprowadzenie zwolnienia (nie odroczenia) z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne na okres trzech miesięcy (od 1.3.2020 r. do 31.5.2020 r.). Przewidziano przy tym trzy grupy podmiotów uprawnionych:
- płatnik składek, który na 29.2.2020 r. zgłosił do ubezpieczeń społecznych mniej niż 10 ubezpieczonych
- płatnik składek, będący osobą prowadzącą pozarolniczą działalność
- duchowny będący płatnikiem składek
Co na wstępie warto podkreślić, zwolnienie to nie następuje automatycznie – wprowadzono tryb wnioskowy, dlatego każdy podmiot zainteresowany skorzystaniem z tego rozwiązania musi podjąć inicjatywę i złożyć stosowny wniosek spełniający ustawowe wymogi formalne.
Płatnik składek, który na 29.2.2020 r. zgłosił do ubezpieczeń społecznych mniej niż 10 ubezpieczonych
Podmiot ten zostaje zwolniony na swój wniosek z obowiązku opłacenia nieopłaconych należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, na ubezpieczenie zdrowotne, na Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych lub Fundusz Emerytur Pomostowych, wykazanych w deklaracjach rozliczeniowych złożonych za ten okres, jeżeli był zgłoszony jako płatnik składek przed 1.2.2020 r.
Płatnik składek, będący osobą prowadzącą pozarolniczą działalność
Osoba prowadząca tzw. indywidualną działalność gospodarczą, o której mowa w art. 8 ust. 6 ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 266 ze zm.), opłacająca składki wyłącznie na własne ubezpieczenia społeczne lub ubezpieczenie zdrowotne, spełnić musi następujące przesłanki zwolnienia z obowiązku opłacenia nieopłaconych należności z tytułu składek na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz wypadkowe, dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy:
- prowadził działalność przed 1.2.2020 r.
- przychód z tej działalności w pierwszym miesiącu, za który jest składany wniosek o zwolnienie z opłacania składek nie był wyższy niż 300% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w 2020 r., czyli 15 681 zł brutto
- złoży stosowny wniosek
Zwolnieniu z obowiązku opłacania podlegają przy tym należności z tytułu składek ustalone od obowiązującej tzw. samozatrudnionego najniższej podstawy wymiaru tych składek.
Duchowny będący płatnikiem składek
Duchowny zostaje na swój wniosek zwolniony z obowiązku opłacenia nieopłaconych należności z tytułu składek na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz wypadkowe, dobrowolne ubezpieczenie chorobowe oraz na ubezpieczenie zdrowotne należne z tytułu bycia duchownym.
Zwolnieniu z obowiązku opłacania podlegają należności z tytułu składek ustalone od obowiązującej duchownego najniższej podstawy wymiaru tych składek.
Wniosek o zwolnienie
Każdy z wyżej wskazanych podmiotów w celu uzyskania zwolnienia powinien złożyć stosowny wniosek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, nie później niż do 30.6.2020 r.
Wniosek powinien zawierać:
1) dane płatnika składek: imię i nazwisko, nazwę skróconą oraz numer NIP i REGON, a jeżeli płatnikowi składek nie nadano tych numerów lub jednego z nich – numer PESEL lub serię i numer dowodu osobistego albo paszportu, a także adres do korespondencji;
2) w przypadku drugiej grupy oświadczenie potwierdzające uzyskanie, w pierwszym miesiącu, za który jest składany wniosek o zwolnienie z opłacania składek przychodu z działalności nie wyższego niż 300% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w 2020 r. – oświadczenie składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń. W oświadczeniu jest zawarta więc klauzula następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.”. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń;
3) inne informacje niezbędne do umorzenia składek;
4) podpis wnioskodawcy.
Wniosek o zwolnienie może być złożony w jednej z następujących form:
- dokument papierowy
- dokument elektroniczny opatrzony kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym
- za pomocą profilu informacyjnego utworzonego w systemie teleinformatycznym udostępnionym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych
Zakład Ubezpieczeń Społecznych zwalnia z obowiązku opłacania należności z tytułu składek w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia przesłania deklaracji rozliczeniowej lub imiennych raportów miesięczny należnych za ostatni miesiąc wskazany we wniosku o zwolnienie z opłacania składek, a w przypadku gdy płatnik składek zwolniony jest z obowiązku ich składania – w terminie nie dłuższym niż 30 dni od terminu, w którym powinna być opłacona składka za ostatni miesiąc wskazany we wniosku o zwolnienie z opłacania składek. ZUS informuje płatnika składek o zwolnieniu z obowiązku opłacania należności z tytułu składek. W przypadku negatywnego rozpatrzenia wniosku, odmowa następuje w drodze decyzji, co do której przysługuje prawo do wniesienia wniosku do Prezesa ZUS o ponowne rozpatrzenie sprawy.
Co istotne, zwolnienie nie wpływa na uprawnienia wynikające z systemu ubezpieczeń społecznych. Oznacza to, że mimo zwolnienia ze składek, zachowane będą uprawnienia do świadczeń np. chorobowych czy macierzyńskich.
Zmiany weszły w życie 1.4.2020 r.
