Przedwczesny wniosek o sporządzenie uzasadnienia
Wyrokiem wydanym na posiedzeniu niejawnym, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę „N.” Sp. z o.o. na decyzję Urzędu Patentowego RP w przedmiocie odmowy udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy. Odpis sentencji wyroku doręczono pełnomocnikowi skarżącej przesyłką pocztową nadaną 13.11.2020 r. a doręczoną 19.11.2020 r. Pismem z 17.11.2020 r., które wpłynęło do Sądu 19.11.2020 r. skarżąca wniosła o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wyroku. WSA w Warszawie odmówił sporządzenia uzasadnienia wyroku, uznając wniosek za przedwczesny i bezskuteczny. Z art. 141 § 1 i 2 ustawy z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2325; dalej jako: PostAdmU) wynika, że wniosek o sporządzenie uzasadnienia może być złożony dopiero po doręczeniu sentencji wyroku wydanego na posiedzeniu niejawnym. Termin tygodniowy na zgłoszenie wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku wydanego na posiedzeniu niejawnym rozpoczyna bieg od chwili doręczenia sentencji wyroku. Zdaniem Sądu, skoro wniosek skarżącej o sporządzenie uzasadnienia wyroku został wniesiony przed doręczeniem jej pełnomocnikowi odpisu sentencji wyroku, wydanego na posiedzeniu niejawnym, nie może zostać uwzględniony.
Prawo do sądu
Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżone postanowienie wskazując, że prawo do poznania uzasadnienia rozstrzygnięcia sądu stanowi jedną z najważniejszych gwarancji realizacji konstytucyjnego prawa do sądu, określonego w art. 45 ust. 1 Konstytucji RP. W postępowaniu sądowoadministracyjnym sąd I instancji co do zasady sporządza uzasadnienie wyroku z urzędu w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia wyroku albo podpisania sentencji wyroku wydanego na posiedzeniu niejawnym. W sprawach, w których oddalono skargę, uzasadnienie wyroku sporządza się na wniosek strony zgłoszony w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia wyroku albo doręczenia odpisu sentencji wyroku, w tym przypadku uzasadnienie wyroku sporządza się w terminie 14 dni od dnia zgłoszenia wniosku. Choć co do zasady wniosek o uzasadnienie wyroku złożony jeszcze przed jego ogłoszeniem należy uznać za przedwczesny, a tym samym za bezskuteczny, niewywołujący skutków procesowych, to w orzecznictwie ukształtował się pogląd, że konstytucyjna zasada prawa strony do sądu sprzeciwia się restrykcyjnemu pozostawianiu bez biegu, zwrotowi lub odrzucaniu „przedwczesnych” pism procesowych lub środków odwoławczych z nieistotnych lub trudno weryfikowalnych i budzących kontrowersje faktyczno-prawne przyczyn, które mogłyby prowadzić do konstytucyjnie nieproporcjonalnego pozbawienia strony prawa poddania sądowej kontroli odwoławczej kontestowanego orzeczenia sądowego (zob. postanowienie NSA z 13.4.2021 r., II GZ 100/21, Legalis; postanowienie SN z 10.3.2015 r., II UZ 80/14, Legalis). Drugie stanowisko znajduje potwierdzenie w wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka dotyczącym sytuacji, w której sąd oddalił wniosek o uzasadnienie wyroku złożony na około godzinę przed ogłoszeniem wyroku. ETPCz stwierdził, że w tych okolicznościach dokonana przez sąd krajowy wykładnia przepisów dotyczących terminu do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia przestała służyć pewności prawa i należytemu sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości oraz stanowiła swoistą przeszkodę, która pozbawiła skarżącego możliwości rozpoznania jego sprawy przez sąd odwoławczy (zob. wyrok ETPCz z 13.12.2018 r., w sprawie Witkowski przeciwko Polsce, skarga nr 21497/14, Legalis).
Wniosek o uzasadnienie wyroku istniejącego
Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że w strona złożyła wniosek już po wydaniu wyroku na posiedzeniu niejawnym, czyli wniosła o sporządzenie uzasadnienia wyroku istniejącego. Przepisy procesowe, zwłaszcza dotyczące terminów, chronią prawa podmiotowe obywateli, zapewniają realizację konstytucyjnego prawa do sądu oraz gwarantują ścisłe przestrzeganie zasady równości stron. Warto jednak rozróżnić formalizm prawa procesowego od formalizmu jego stosowania (zob. uchwała SN z 22.5.2019 r., I KZP 3/19, Legalis). W swoich rozważaniach Sąd I instancji pominął istotną okoliczność, że ograniczenia formalnoprawne w zakresie dostępu do sądu są zasadne tak dalece, jak realizują one zasadę sprawnego, skutecznego i prawidłowego sprawowania wymiaru sprawiedliwości.
W rezultacie Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że co do zasady nie ma podstaw do negatywnej oceny postępowanie pełnomocnika skarżącej, który działając w dobre wierze i ze szczególną starannością, podejmował działania w interesie strony w celu poznania treści wyroku, który zapadł na posiedzeniu niejawnym, a później jego uzasadnienia. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego złożony przez pełnomocnika skarżącej wniosek o sporządzenie uzasadnienia wyroku wydanego na posiedzeniu niejawnym był dopuszczalny. Został bowiem złożony już po wydaniu przez Sąd I instancji wyroku na posiedzeniu niejawnym i wpłynął do Sądu w dniu doręczenia pełnomocnikowi skarżącego odpisu wyroku. W takich okolicznościach odmowa sporządzenia uzasadnienia wyroku, prowadząca w konsekwencji do pozbawienia strony możliwości zaskarżenia wyroku, podważa zaufanie obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa, jest też sprzeczna z szeroko rozumianym poczuciem sprawiedliwości proceduralnej.
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
