Propagowanie obrotu bezgotówkowego
Ustawa z 29.10.2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 2105) nie tylko rewolucjonizuje system podatkowy jako taki. Jednym z jej założeń jest także propagowanie obrotu bezgotówkowego. Cytując uzasadnienie do ww. ustawy, obrót bezgotówkowy to ważne narzędzie władz skarbowych w zwalczaniu szarej strefy, w tym przeciwdziałaniu tzw. prania pieniędzy, czyli wprowadzania do obiegu gospodarczego pokaźnych kapitałów uzyskanych z przestępczych i nielegalnych, zatem nieopodatkowanych, źródeł.
Jednym z przejawów programu Polska bezgotówkowa jest zmniejszenie limitu płatności gotówkowej w obrocie profesjonalnym z 15 000 zł do 8 000 zł. Uściślając, zgodnie z art. 19 ustawy z 6.3.2018 r. Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 162 ze zm.; dalej: PrPrzed), dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 8 000 zł lub równowartość tej kwoty. Ww. zmiana wywiera wpływ na niektóre rozliczenia podatkowe. Przepisy podatkowe odwołują się bowiem do omawianego przepisu, określając obowiązki podatników.
Zmiana limitu transakcji bezgotówkowych a biała lista
Zgodnie z art. 15d ust. 1 pkt 2 ustawy z 15.2.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1800; dalej: PDOPrU), podatnicy nie zaliczają do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 19 PrPrzed została dokonana przelewem na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu w wykazie podmiotów, o którym mowa w art. 96b ust. 1 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 685 ze zm.; dalej: VATU). Oczywiście w przypadku dostawy towarów lub świadczenia usług, potwierdzonych fakturą, dokonanych przez dostawcę towarów lub usługodawcę zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny.
Od 1.1.2022 r., obowiązkowej weryfikacji w rejestrze tzw. białej listy podlegać będą zatem transakcje w obrocie profesjonalnym przekraczające 8 000 zł. Chodzi rzecz jasna o kwotę transakcji, a nie wskazaną na fakturze. Transakcja (handlowa) to więc umowa, której przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi, jeżeli strony zawierają ją w związku z wykonywaną działalnością (tak np. Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 24.9.2019 r., 0111-KDIB2-3.4010.216.2019.2.AD, Legalis). A nie faktura. Choć też nie każda umowa, bo np. nie umowa ramowa. To jednak temat już od dwóch lat eksploatowany, więc nie ma co odkrywać Ameryki na nowo.
Jeśli więc podatnik otrzymuje np. cztery faktury po 2 500 zł brutto, ale dotyczące tej samej transakcji, ma obowiązek uiścić zapłatę każdej z tych faktur na rachunek wskazany na białej liście. Albo ewentualnie skorzystać z alternatywnych sposobów sanacji braku zapłaty na ów rachunek. A jednym z nich jest zaplata przy użyciu mechanizmu podzielonej płatności (art. 15d ust. 4 pkt 3 PDOPrU).
Zmiana limitu transakcji a MPP
Zgodnie z art. 108a ust. 1a VATU, przy dokonywaniu płatności za nabyte towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do VATU, udokumentowane fakturą, w której kwota należności ogółem przekracza kwotę 15 000 zł lub jej równowartość wyrażoną w walucie obcej, podatnicy są obowiązani zastosować mechanizm podzielonej płatności. Do przeliczania na złote kwot wyrażonych w walucie obcej stosuje się zasady przeliczania kwot stosowane w celu określenia podstawy opodatkowania.
Ww. przepis uległ zmianie z dniem 1.1.2021 r., wraz z wejściem w życie ustawy z 27.11.2020 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz. 2419; dalej: ZmVATU20). Cytując Ministra Finansów wprost z objaśnień do tzw. pakietu SLIM VAT, w ww. przepisie zrezygnowano z odesłania do kwoty określonej w przepisach PrPrzed. Celem uproszczenia, wskazana została więc w przepisie bezpośrednio kwota 15 000 zł (brutto) faktury. I co ważne, zasady Polskiego Ładu kwoty tej na potrzeby stosowania obowiązkowego MPP nie zmieniają.
Powyższe oznacza, że limit obowiązkowego split payment nadal wynosi 15 000 zł brutto. Zmiana progu płatności gotówkowych nie ma w tej kwestii, przynajmniej teoretycznie, większego znaczenia. Jak zwykle jednak diabeł tkwi w szczegółach. Czyli w przewidywanej praktyce stosowania nowych regulacji.
Zmniejszenie limitu obowiązkowej weryfikacji rachunku bankowego w ramach białej listy to wbrew pozorom zmiana niekoniecznie rewolucyjna. Wielu podatników niejako z automatu dokonuje takiej weryfikacji w zakresie wszystkich płatności. Bez względu na limit. Oczywiście jednak ewentualna negatywna weryfikacja takiego rachunku w zakresie kwot od 8 000 zł do 15 000 zł będzie wywierać inne niż dotychczas skutki. Paradoksalnie, może to mieć znaczenie w przypadku faktur „jednorazowych”, a więc takich, które w percepcji podatnika nie składają się na jedną „większą” transakcję. Do tej pory, taka „jednorazowa” faktura o wartości np. 10 000 zł brutto mogła przemknąć się przez sito białej listy. Jeśli stanie się tak po 1.1.2022 r., podatnik może nie być w stanie zaliczyć wydatku opłaconego na rachunek inny niż wskazany w białej liście do KUP. A o takie przemknięcie może nie być aż tak trudno. Z opisywaną zmianą fiskus niespecjalnie szczególnie się afiszuje. Wielu podatnikom może ona umknąć.
Brak oddziaływania zmniejszenia limitu gotówkowego na MPP jest z kolei pozorny. Pamiętajmy, że płatność w sposób podzielony umożliwia uniknięcie negatywnych konsekwencji związanych z naruszeniem zasad białej listy. Zatem na naszych oczach fiskus zyskuje kolejną już możliwość „propagowania” płatności split payment również w zakresie poniżej obowiązkowego ustawowego progu. Zamiast analizować, czy dana płatność może dotyczyć transakcji powyżej kwoty 8 000 zł czy nie, łatwiej po prostu zapłacić ją w sposób podzielony.
Dwa lata temu, obowiązkowy split payment oraz biała lista jawiły się jako rozwiązania rewolucyjne. I przytłaczające podatników kolejnym wzrostem sformalizowania rozliczeń podatkowych. W świetle ogromu przepisów tzw. Polskiego Ładu, biała lista i MPP to oczywiście instytucje punktowe. Ale też Ministerstwo Finansów podchodzi do nich rozwojowo. Historia ekscytujących zmian podatkowych faktycznie na naszych oczach zatacza koło.
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
