Zgodnie z art. 52zf ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.; dalej: PDOFizU oraz art. 38w ustawy z 15.2.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1800 ze zm.; dalej: PDOPrU), kosztem uzyskania przychodów mogą być koszty wytworzenia albo cena nabycia rzeczy lub praw będących przedmiotem darowizn a także koszty poniesione z tytułu nieodpłatnego świadczenia, o ile:
- realizują na cele związane z przeciwdziałaniem skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy;
- zostaną przekazane w okresie od dnia 24.2.2022 r. do 31.12.2022 r.;
- nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, w tym poprzez odpisy amortyzacyjne;
- zostaną przekazane organizacjom, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy z 24.4.2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1057 ze zm.; dalej: PożPubWolontU) lub równoważnym organizacjom określonym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego obowiązujących na terytorium Ukrainy, jednostkom samorządu terytorialnego, Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych, względnie podmiotom wykonującym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium Ukrainy działalność leczniczą lub działalność z zakresu ratownictwa medycznego.
Zgodnie z § 10bd rozporządzenia Ministra Finansów z 25.3.2020 r. w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych (t.j. Dz.U. z 2021 poz. 1696 ze zm.; dalej: WarObnVATR), do 30.6.2022 r. nieodpłatna dostawa towarów oraz nieodpłatne świadczenie usług na cele związane z pomocą ofiarom skutków działań wojennych na terytorium Ukrainy korzysta z 0% stawki VAT. Obniżoną stawkę podatku stosuje się wyłącznie do dostaw towarów lub świadczenia usług na rzecz Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych, podmiotów leczniczych w rozumieniu art. 4 ust. 1 ustawy z 15.4.2011 r. o działalności leczniczej (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 711 ze zm.; dalej: DziałLeczU) oraz jednostek samorządu terytorialnego.
Zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy z 12.3.2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz.U. z 2022 r. poz. 583; dalej: PomocUkrainaU), każdemu podmiotowi, który zapewni zakwaterowanie i wyżywienie obywatelom Ukrainy przybyłym na terytorium Polski z Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa, oraz obywateli Ukrainy posiadających Kartę Polaka, którzy wraz z najbliższą rodziną z powodu tych działań wojennych przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, może być przyznane świadczenie pieniężne. Należne będzie ono przez okres do 60 dni (z możliwością przedłużenia), w wysokości określonej przez Radę Ministrów.
Zgodnie z art. 52zi PDOFizU oraz analogicznym art. 38z PDOPrU, ww. świadczenie pieniężne jest zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym.
Przykład z życia: zakwaterowanie w prywatnym mieszkaniu
Pan Szymon mieszka w Warszawie i współpracuje w ramach prowadzonej przez siebie jednoosobowej działalności gospodarczej z dużą międzynarodową korporacją konsultingową. Mieszka z dwoma kotami w dwupokojowym wynajmowanym mieszkaniu na warszawskim Mokotowie (mieszkanie wynajmuje od podatnika posiadającego kilka mieszkań i dysponującego nimi w ramach prowadzonej działalności gospodarczej).
Pan Szymon posiada także nieruchomość za miastem – niewielki ogrzewany gazem domek letniskowy na działce rekreacyjnej. W sezonie letnim, pan Szymon wynajmuje domek letnikom (w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, ma nawet stosowny wpis w CEIDG). Obecnie domek stoi w zasadzie pusty i nieużywany. Pan Szymon postanowił więc przyjąć pod dach domu letniskowego trójkę uchodźców z Ukrainy (matkę z dwójką dzieci) i przez pewien czas zapewnić im w tym miejscu schronienie i wyżywienie.
Z punktu widzenia podatku dochodowego, pan Szymon ponosi koszty nieodpłatnego świadczenia na cele związane z przeciwdziałaniem skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy. To mogą być przede wszystkim koszty związane z utrzymaniem lokalu (m.in. wydatki na ogrzewanie, media itp.) ale także z nabyciem żywności. Pan Szymon nie może jednak zaliczyć ww. wydatków do KUP. Nie mają one związku z osiąganym przez niego przychodem. Bezpośrednim „beneficjentem” są zaś osoby fizyczne (a nie wskazana w ww. przepisach instytucja). Przepisy specustawy także nie znajdą zastosowania. Inaczej byłoby, gdyby pan Szymon rozliczał tego rodzaju wydatki np. z fundacją realizującą cele związane z przeciwdziałaniem skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy.
Pan Szymon może jednak skorzystać z pewnego rodzaju wsparcia. Może bowiem złożyć wniosek o świadczenie pieniężne w wysokości 40 zł dziennie na każdą osobę, której zapewnia utrzymanie. To więc maksymalnie 120 zł dziennie i kwota ta przysługuje przez okres do 60 dni. Co ważne, wypłacona z tego tytułu z dołu kwota korzysta ze zwolnienia z opodatkowania PIT.
Jeżeli chodzi o podatek VAT: zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 685; dalej: VATU), zwalnia się z VAT usługi w zakresie wynajmowania lub wydzierżawiania nieruchomości o charakterze mieszkalnym lub części nieruchomości, na własny rachunek – wyłącznie na cele mieszkaniowe. Z kolei usługi związane z zakwaterowaniem opodatkowane są 8% stawką VAT.
Usługi świadczone przez pana Szymona powinny być zaliczone jednak do tej pierwszej grupy, Mogą więc korzystać ze zwolnienia z VAT. To ważne, bo choć świadczone nieodpłatnie, potencjalnie stanowią czynność objętą reżimem VAT. Zgodnie z art. 8 ust. 2 pkt 2 VATU, podlega VAT wszelkie nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika. Organ może uznać, że świadczenie pana Szymona faktycznie nie ma związku z taką działalnością. Więc podlega opodatkowaniu. Na ratunek przychodzi możliwość skorzystania ze zwolnienia z VAT.
Zmodyfikujmy nieco fakty. Załóżmy, że pan Szymon sam postanawia przenieść się na działkę a wynajmowane mieszkanie na Mokotowie czasowo oddać w nieodpłatne użytkowanie potrzebującym uchodźcom z Ukrainy. Wynajem na rzecz pana Szymona może nie skorzystać już ze zwolnienia z VAT. Zgodnie z interpretacją ogólną Ministra Finansów z 8.10.2021 r., PT1.8101.1.2021, Legalis, usługa wynajmu nieruchomości o charakterze mieszkalnym, świadczona na rzecz podmiotu gospodarczego, który np. podnajmuje tę nieruchomość innym podmiotom na cele mieszkaniowe, podlega opodatkowaniu z zastosowaniem podstawowej stawki podatku VAT. Zwolnienie nie miałoby w tym przypadku zastosowania, gdyż nie byłby spełniony warunek dotyczący realizacji celu mieszkaniowego pana Szymona.
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
