Nowe ryzyka
Pojawia się wiele nowych ryzyk regulacyjnych. Dotąd wiązały się one wyłącznie z określonymi branżami, np. z sektorem finansowym czy farmaceutycznym. Dziś są też obecne w innych obszarach gospodarki.
Zainteresowanie nowymi technologiami wśród prawników przedsiębiorstw wzrosło w porównaniu z 2016 r. Obecnie 86 proc respondentów badania twierdzi, że widać wzrost znaczenia nowych technologii dla działów prawnych. Co ciekawe, prawnicy firm deklarują dużą otwartość na nowe technologie, ale pod warunkiem że narzędzia te pozwalają na współpracę z biznesem oraz usprawniają pracę i zwiększają efektywność. Kluczowym czynnikiem jest tu integracja nowych rozwiązań technologicznych z działalnością całej firmy. Szczególnie pożądana jest implementacja narzędzi, które usprawnią pracę na styku działu prawnego i biznesu. Trzy czwarte badanych oczekuje od technologii efektywności.
Podstawową rolą działu prawnego jest zarządzanie portfolio umów, w tym obszarze należy się spodziewać największej gotowości na inwestycje technologiczne. Przekonanie to znajduje potwierdzenie w odpowiedziach uczestników najnowszego badania – aż 84 proc. z nich wskazuje elektroniczny obieg dokumentów oraz wdrożenie systemów z bazami dokumentów czy projektów jako technologie ważne dla efektywnej pracy prawnika przedsiębiorstwa. Następne miejsce w tej kategorii zajmuje rozwiązanie ściśle związane z procesem wdrożenia elektronicznego obiegu dokumentów, tj. podpis elektroniczny (71 proc. odpowiedzi).
Większa autonomia
Z badania wynika, że prawnicy przedsiębiorstw mają coraz większą autonomię w wyborze kancelarii zewnętrznych i dysponują w tym zakresie oddzielnym budżetem. W ponad połowie badanych firm przy wyborze kancelarii zewnętrznych prawnicy nie są związani żadnymi odgórnie ustalonymi wytycznymi (jedynie jedna trzecia firm ma ściśle określone procedury przetargowe). Ma to szczególne znaczenie, jeśli weźmiemy pod uwagę, że aż 66 proc. (o 6 proc. więcej niż w badaniu z 2016 r.) badanych działów prawnych regularnie współpracuje z zewnętrznymi kancelariami, 31 proc. czyni to sporadycznie, zaś jedynie 3 proc. nie korzysta z tej pomocy.
Zadaniami najczęściej zlecanymi kancelariom zewnętrznym są postępowania sądowe i podatki. Wewnętrzne działy prawne najrzadziej zlecają zadania z zakresu compliance.
Opinie dla „Rzeczpospolitej”
Waldemar Koper prezes Polskiego Stowarzyszenia Prawników Przedsiębiorstw
Prawnik przedsiębiorstw to część procesów decyzyjnych firmy, jego rola wzrosła. Punktem odniesienia stał się tu raczej szef HR czy IT niż prawnik kancelarii zewnętrznej. Środowisko widzi wzrost prestiżu pracy prawnika przedsiębiorstw. Większość firm samodzielnie wybiera kancelarię, z którą będzie współpracować, i zarządza znaczącym budżetem na te cele, co jest symptomem zaufania i kluczowej roli w organizacji. Zmieniły się kompetencje prawnika przedsiębiorstw: mają być szersze i bardziej zróżnicowane niż u prawnika kancelarii zewnętrznej. Liczy się szeroka wiedza o finansach, ekonomii czy zarządzaniu, a nawet np. psychologii. Widać przejmowanie odpowiedzialności za corporate governance – zarządzanie ryzykiem, raportowanie korporacyjne, procesy regulacyjne, zarządzanie projektami – czy kwestii przestrzegania zasad etycznych w danej organizacji.
Cezary Żelaźnicki partner zarządzający kancelarią PwC Legal Żelaźnicki sp.k.
Liczba zagadnień prawnych powiązanych z nowymi wymogami i regulacjami, a także stopień ich skomplikowania jeszcze przed pandemią był dla firm wyzwaniem, stanowiąc jeden z wrażliwszych obszarów działania każdej organizacji. COVID-19 dołożył do tego kolejne elementy, dotyczące przede wszystkim dostosowania firmy do funkcjonowania w nieznanych dotąd warunkach biznesowych. W tym kontekście oczywiste jest, że rola prawników przedsiębiorstw z roku na rok nabierała – a proces ten w tym momencie tylko przyspieszył – strategicznego charakteru. Co ważne – jako doradca zarządu w najważniejszych dla firmy kwestiach, prawnik przedsiębiorstw coraz częściej korzysta z rozwiązań technologicznych, które wzmacniają efektywność jego pracy.
