Budowa z dziennikiem elektronicznym

Szykuje się kolejna zmiana ustawy z 7.7.1994 r. Prawo budowlane. Celem nowelizacji jest dalsza cyfryzacja procesu inwestycyjno-budowlanego. Nowością będzie np. możliwość prowadzenia dziennika budowy i książki obiektu budowlanego w postaci elektronicznej.

Do Sejmu wpłynął projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw. Proponowana nowelizacja ma usprawnić i przyspieszyć procedury. Koncentruje się na możliwości prowadzenia dziennika budowy oraz książki obiektu budowlanego w postaci elektronicznej, zmianach w centralnych rejestrach osób posiadających uprawnienia budowlane i ukaranych z tytułu odpowiedzialności zawodowej w budownictwie oraz uregulowaniu kwestii, które są spore w orzecznictwie.

Elektronika na budowie

Jedną z istotnych nowości będzie możliwość prowadzenia dziennika budowy w postaci elektronicznej. Inwestor nadal będzie mógł wybrać papierowy dziennik budowy, choć w tej postaci będzie można o niego wystąpić do 31.12.2029 r. Dziennik budowy w postaci elektronicznej będzie prowadzony w systemie Elektroniczny Dziennik Budowy (dalej: system EDB).

Umożliwienie prowadzenia dziennika budowy w formie elektronicznej wpłynie pozytywnie na organizację pracy na terenie budowy oraz ułatwi działanie uczestnikom procesu budowlanego. Obecnie dziennik budowy w postaci papierowej powinien znajdować się stale na terenie budowy i być dostępny dla osób uprawnionych do dokonania w nim wpisu. Za jego właściwe prowadzenie, przechowywanie oraz stan jest odpowiedzialny kierownik budowy. Z tego względu inwestor i inne osoby uprawnione nie mają do niego dostępu poza terenem budowy. Skorzystanie z elektronicznego dziennika budowy zapewni uczestnikom procesu budowlanego możliwość ciągłego monitorowania wpisów – w dowolnym miejscu i czasie. Zmiana ta będzie miała zapewne wpływ na bieżące uzupełnianie wpisów oraz ich czytelność. Przejście na elektroniczny dziennik budowy może stanowić utrudnienie dla kierowników budowy, bo będzie wymagać zmiany nawyków, posiadania komputera na placu budowy i zaznajomienia się z systemem EDB.

Dziennik budowy w formie papierowej może ulec uszkodzeniu, zniszczeniu i kradzieży. Forma elektroniczna zapobiegnie takim sytuacjom, choć istotne będzie odpowiednie zabezpieczenie systemu EDB i przestrzeganie zasad dostępu przez użytkowników.

Jednym z benefitów prowadzenia dziennika budowy w formie elektronicznej będzie możliwość podania jego numeru w zawiadomieniu o zakończeniu budowy lub wniosku o udzielenie pozwolenia na użytkowanie. Aktualnie do zawiadomienia o zakończeniu budowy lub wniosku o udzielenie pozwolenia na użytkowanie inwestor dołącza oryginał dziennika budowy.

Projekt ustawy zakłada, że dziennik budowy będzie prowadzony również dla robót budowlanych polegających na rozbiórce czy montażu. Tym samym nie będzie odrębnego dziennika rozbiórki i dziennika montażu, co uprości proces budowlany.

System e-CRUB

Projekt ustawy zakłada zmiany w zakresie prowadzenia centralnych rejestrów osób posiadających uprawnienia budowlane i ukaranych z tytułu odpowiedzialności zawodowej w budownictwie. Dotychczasowa forma centralnych rejestrów zostanie zastąpiona systemem teleinformatycznym e-CRUB. Nowelizacja będzie dotyczyć również funkcjonowania samorządów zawodowych architektów oraz inżynierów budownictwa.

Podstawą do wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie ma być wpis na listę członków właściwej izby samorządu zawodowego, potwierdzony zaświadczeniem wydanym przez tę izbę z określonym w nim terminem ważności. Proponuje się odejście od dokonywania wpisu do centralnego rejestru na podstawie ostatecznych decyzji administracyjnych. Wpis ma być czynnością techniczną. Powinno to uprościć procedurę i umożliwić szybsze wykonywanie zawodu przez osoby uprawnione.

Wpisanie uprawnień budowlanych do systemu teleinformatycznego e-CRUB spowoduje, że nie trzeba będzie załączać do projektu zagospodarowania działki lub terenu, projektu architektoniczno-budowlanego oraz projektu technicznego kopii wpisu do centralnego rejestru osób posiadających uprawnienia budowlane. W takiej sytuacji nie trzeba będzie również załączać kopii zaświadczenia potwierdzającego wpis na listę członków właściwej izby samorządu zawodowego.

Ocena proponowanych zmian w zakresie dalszej cyfryzacji procesu inwestycyjno-budowlanego będzie zależna od jakości oraz funkcjonalności nowych systemów i rejestrów elektronicznych. Niezbędne jest ich prawidłowe zaplanowanie oraz przetestowanie z udziałem uczestników procesu budowlanego i samorządów zawodowych.

Istotną nowością dla architektów i inżynierów budownictwa będzie wprowadzenie możliwości udostępnienia kopii projektu budowlanego w toku postępowania dyscyplinarnego. Dotychczas kwestia ta wywoływała wątpliwości. O jego udostępnienie będą mogły zwrócić się właściwe organy samorządu zawodowego. Zmiana ta zasługuje na aprobatę, albowiem nie sposób wyobrazić sobie prawidłowo przeprowadzonego postępowania dyscyplinarnego bez możliwości zbadania tego istotnego dokumentu.

Inne zmiany

Celem dalszej cyfryzacji procesu budowlanego ma być wdrożona możliwość prowadzenia książki obiektu budowlanego w postaci elektronicznej. Docelowo przewiduje się jej wypełnianie tylko elektronicznie.

Projekt ustawy wprowadza również przepisy rozstrzygające kwestie, które są sporne w orzecznictwie. Jedną z nich jest wskazanie, że pozwolenie na budowę obiektu budowlanego może nie obejmować przyłączy. Jest to wyjątek od zasady, że pozwolenie na budowę dotyczy całego zamierzenia budowlanego. Doprecyzowanie tego zagadnienia nastąpi zgodnie z dominującym orzecznictwem i rozstrzygnie wątpliwości co do braku konieczności uwzględnienia budowy przyłączy w pozwoleniu na budowę.

Kolejna zmiana wpływająca na usprawnienie procesu budowlanego będzie dotyczyć nieistotnego odstąpienia od zatwierdzonego projektu zagospodarowania działki lub terenu lub projektu architektoniczno-budowlanego, lub innych warunków decyzji o pozwoleniu na budowę. Praktyką jest, że korekty takie są nanoszone bezpośrednio na projekt, co powoduje, że często są nieprzejrzyste i nieczytelne. Informacje o zmianach nieistotnych nie będą zamieszczane na projekcie, ale dołączane do dokumentacji budowy. Rozwiązanie to powinno być przydatne w sytuacji, gdy korekt będzie na tyle dużo, że uwidocznienie ich bezpośrednio na projekcie powodowałoby jego nieczytelność. Zamieszczenie zmian w osobnym dokumencie spowoduje jednak trudności, gdyż ich interpretacja będzie wymagała każdorazowego porównania z projektem.

Uproszczenie będzie dotyczyło obowiązku wydania decyzji o pozwoleniu na użytkowanie w przypadku prowadzenia postępowania legalizacyjnego. Obecnie decyzję taką trzeba uzyskać co do każdej samowoli budowlanej, niezależnie od rodzaju robót budowlanych. W projekcie ustawy zaproponowano ograniczenie tego obowiązku. Konieczność uzyskania decyzji o pozwoleniu na użytkowanie nie będzie dotyczyła wszystkich legalizowanych samowoli budowlanych, ale jedynie skomplikowanych inwestycji, czyli takich, których budowa wymagała decyzji o pozwoleniu na budowę lub zgłoszenia z projektem budowlanym. Wpłynie to na odciążenie organów nadzoru budowlanego przez zmniejszenie liczby wydawanych decyzji o pozwoleniu na użytkowanie.

Piotr Jarzyński jest partnerem w Kancelarii Prawnej Jarzyński & Wspólnicy.

Katarzyna Szynalska jest radcą prawnym w Kancelarii Prawnej Jarzyński & Wspólnicy.