Stan faktyczny
Podatniczka mieszka w Polsce i jest polskim rezydentem podatkowym. Jej syn mieszka za granicą i jest rezydentem podatkowym państwa, w którym mieszka. W ramach sukcesji rodzinnej podatniczka planuje przekazać nieodpłatnie, w formie darowizny, całość lub część przysługujących jej udziałów w spółce na rzecz syna. Wskutek tego przyszłego zdarzenia Polska utraci w całości lub części prawo do opodatkowania dochodów ze zbycia udziałów w spółce, które stanowiłyby przedmiot darowizny. Dlatego podatniczka złożyła wniosek o wydanie interpretacji podatkowej, pytając, czy darowizna ta spowoduje po jej stronie powstanie obowiązku podatkowego z tytułu podatku od dochodów z niezrealizowanych zysków (podatek od wyjścia – exit tax). Podatniczka uważa, że nie spowoduje, dodając przy tym, że nie prowadzi w ogóle działalności gospodarczej.
Organ interpretujący uznał jednak, że darowizna będzie skutkować powstaniem po stronie podatniczki obowiązku podatkowego w zakresie podatku od wyjścia, gdyż Polska utraci prawo do opodatkowania dochodów ze zbycia udziałów przekazanych synowi.
Stan prawny
Zgodnie z art. 30da ust. 2 pkt 1 PDOFizU opodatkowaniu podatkiem od dochodów z niezrealizowanych zysków podlega przeniesienie składnika majątku poza terytorium Polski, w wyniku którego Polska w całości albo w części traci prawo do opodatkowania dochodów ze zbycia tego składnika majątku, przy czym przenoszony składnik majątku pozostaje własnością tego samego podmiotu.
Przepis ten stosuje się odpowiednio także w przypadku nieodpłatnego przekazania składnika majątku innemu podmiotowi (art. 30dh ust. 3 pkt 1 PDOFizU).
Kluczową rolę w sprawie odegrała definicja pojęcia „składniki majątkowe”, które w art. 5a pkt 2 PDOFizU określone są jako „aktywa w rozumieniu ustawy o rachunkowości pomniejszone o przejęte długi funkcjonalnie związane z prowadzoną działalnością gospodarczą zbywcy, o ile długi te nie zostały uwzględnione w cenie nabycia, o której mowa w art. 22g ust. 3”.
Stanowisko WSA w Bydgoszczy
Sąd uchylił zaskarżoną interpretację. Uznał, że definicja pojęcia składniki majątkowe (art. 5a pkt 2 PDOFizU) jednoznacznie wskazuje, że są to wyłącznie składniki związane z działalnością gospodarczą. Przepisy o podatku od dochodów z niezrealizowanych zysków posługują się tym samym pojęciem i nie można przyjmować, że na gruncie tych przepisów ma ono inne znaczenie, niż wytyczone w ogólnej definicji ustawowej. Należy więc uznać, że podatek ten nie dotyczy majątku osobistego. Także z treści unijnej dyrektywy ATAD nie można wyczytać, że podatek od wyjścia ma zastosowanie także w sytuacji dokonania między członkami rodziny darowizny mienia należącego do majątku osobistego darczyńcy będącego osobą fizyczną.
Skoro więc w sprawie nie budzi wątpliwości, że udziały, które podatniczka planuje przekazać synowi, nie stanowią składnika majątku związanego z prowadzoną przez nią działalnością gospodarczą, bo stanowią jej majątek osobisty, to nie można zasadnie twierdzić, że darowanie udziałów synowi podlega opodatkowaniu.
Przepisy określające obowiązek podatkowy w ramach exit tax obowiązują w Polsce od 2019 r., czyli od niedawna. Ze wzmożonym zainteresowaniem należy więc śledzić pierwsze orzeczenia sądowe, zwłaszcza gdy są korzystne dla podatników, jak wyrok powyższy. Sąd oparł rozstrzygnięcie na wykładni systemowej i celowościowej, ale czy wyrok ten zapoczątkuje jednolity kierunek orzeczniczy, tego, oczywiście nie możemy być pewni. Natomiast niemalże pewne jest to, że fiskus złoży od tego wyroku skargę kasacyjną, a więc będziemy mieli okazję poznać pogląd NSA.
Dodajmy, że exit tax wchodzi w grę dopiero wtedy, gdy łączna wartość rynkowa przenoszonych za granicę składników majątku przekracza 4.000.000 zł (art. 30db ust. 1 PDOFizU), a ta całkiem wysoka granica może spowodować, że sporów (a tym samym orzeczeń sądowych) dotyczących skrzyżowania exit tax z majątkiem osobistym polskich rezydentów podatkowych nie będzie wiele.
