Postępowanie przed Radą
Rada postanowiła przedstawić Prezydentowi RP wniosek o powołanie A.L. do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego w WSA w G. W uzasadnieniu uchwały wskazano, że Rada, oceniając kandydatów, uwzględniła: ich kwalifikacje, doświadczenie zawodowe, poziom wiedzy w dziedzinie administracji publicznej oraz prawa administracyjnego i innych dziedzin prawa związanych z działaniem organów administracji publicznej, opinie przełożonych, rekomendacje oraz inne dołączone dokumenty, a także sposób prezentacji w trakcie wideokonferencji. Zdaniem KRS, zarówno długoletnie doświadczenie na stanowisku pozaetatowego członka SKO w E., jak i praca w WSA w G., kolejno na stanowiskach: asystenta sędziego, referendarza sądowego i starszego referendarza sądowego pozwoliły A.L. osiągnąć wysoki poziom wiedzy w wyżej wskazanych dziedzinach prawa. Ponadto A.L. najlepiej zaprezentowała się w trakcie wideokonferencji, odpowiadając merytorycznie na zadawane pytania, co potwierdziło jej wysokie kwalifikacje zawodowe. W ocenie Rady pozostali uczestnicy postępowania również posiadali wiedzę z dziedziny prawa administracyjnego, jednak żaden z nich nie miał doświadczenia w zakresie samodzielnego orzekania w sądzie administracyjnym. Ich kandydatury zostały ocenione niżej – zarówno na podstawie zebranej dokumentacji, jak i w kontekście prezentacji podczas wideokonferencji.
SN: Wymogi uzasadnienia uchwały Rady
Na skutek odwołań trojga kandydatów SN uchylił zaskarżoną uchwałę i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia, stwierdzając, że uzasadnienie zaskarżonej uchwały zostało sporządzone w sposób uniemożliwiający kontrolę instancyjną. Jak wskazano, celem postępowania przed Radą jest wyłonienie możliwie najlepszych kandydatów na urząd sędziego. Uzasadniając treść podjętej uchwały, Rada ma obowiązek wyjaśnienia, jakimi kryteriami kierowała się przy wyborze kandydatów. Uzasadnienie to ma na celu nie tylko umożliwienie kandydatom porównania swojej kandydatury z innymi oraz zweryfikowanie, czy zachowane zostały wszystkie zasady proceduralne postępowania nominacyjnego (zob. wyrok SN z 24.3.2021 r., I NKRS 26/21, Legalis), lecz także wykazanie, że przy dokonywaniu oceny kandydatów Rada kierowała się przejrzystymi, jednolitymi i sprawiedliwymi kryteriami selekcyjnymi (zob. wyrok SN z 12.5.2021 r., I NKRS 34/21, Legalis). Rada ma też obowiązek uzasadnienia, dlaczego dany kandydat nie uzyskał rekomendacji (zob. wyrok SN z 27.3.2019 r., I NO 5/19, Legalis).
Kryteria wyboru
W ocenie SN organ dokonał wyboru w sposób dowolny, stosując nieprzewidziane w ustawie kryteria i nie uzasadniając w istocie, dlaczego rekomendowany kandydat spełniał przyjęte kryteria lepiej od pozostałych. Uzasadniając wybór A.L., Rada wskazała, że kryteriami decydującymi o jej wyborze były orzekanie w sądzie administracyjnym oraz prezentacja podczas wideokonferencji. SN wskazał, że kryteria wyboru kandydatów na stanowiska sędziowskie precyzyjnie określa art. 35 ust. 2 ustawy z 12.5.2011 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 269; dalej: KrRadSądU). W regulacji tej brak jest kryterium wcześniejszego orzekania w sądzie, w którym kandydat ubiega się o stanowisko. SN zaznaczył, że kwestia orzekania w sądzie może być powiązana z ustawowym kryterium doświadczenia zawodowego, jednak aby można było je uwzględnić konieczne jest, aby w konkursie na stanowisko sędziego uczestniczyły osoby, które mogą ze sobą „konkurować” tym kryterium. Natomiast przyjęcie i określenie go jako decydującego w sytuacji, gdy ma ono zastosowanie wyłącznie do jednego z kandydatów, gdyż pozostali kwalifikują się innym doświadczeniem zawodowym powoduje, że ma ono charakter dyskryminacyjny względem pozostałych kandydatów.
Wskazanie „najlepszego sposobu zaprezentowania się w trakcie wideokonferencji” jako drugiego z decydujących kryteriów, nieprzewidzianego w przepisach KrRadSądU, narusza art. 2, art. 32 i art. 60 Konstytucji RP w zw. z art. 35 ust. 2 pkt. 1 KrRadSądU. Jest ono niesprawdzalne, ponieważ w posiedzeniu uczestniczyli tylko niektórzy członkowie Rady, czyli 3-osobowy zespół, a także kandydat, którego dotyczyło przesłuchanie. Ocena Rady, że to A.L. najlepiej zaprezentowała się w trakcie wideokonferencji, jest zatem oceną dowolną. Dodatkowo kryterium to nie było jednolicie stosowane, ponieważ jeden z kandydatów, który nie uczestniczył w wideokonferencji, uzyskał w trakcie głosowania drugi wynik. Zdaniem SN uzasadnienie zaskarżonej uchwały uniemożliwia przeprowadzenie jej realnej kontroli. Rada nie wskazała, co było przedmiotem zadawanych pytań, i jak odpowiadała A.L. Uzyskane odpowiedzi i ich ocena nie zostały zestawione z odpowiedziami innych kandydatów, nie wyjaśniono też, z jakich powodów akurat te odpowiedzi uznano za najlepsze. Tym bardziej, że niektórzy z odwołujących się wskazywali, iż nie zostały im zadane żadne pytania wymagające merytorycznej odpowiedzi.
W ocenie SN wynikający z art. 33 ust. 1 KrRadSądU wymóg wszechstronnego rozważenia okoliczności sprawy oznacza konieczność zestawienia oceny kwalifikacji i pozostałych kryteriów przewidzianych w art. 35 ust. 2 pkt 1 KrRadSądU wobec wszystkich kandydatów. Za naruszenie tego wymogu uznać należy posłużenie się przez Radę kryteriami, które nie zostały przewidziane w ustawie, a dodatkowo dotyczyły tylko jednego kandydata, zatem w odniesieniu do pozostałych powinny zostać uznane za kryteria dyskryminujące. Rada powinna wykazać z jakich powodów uznała, że 10-letnie doświadczenie zawodowe pozaetatowego członka SKO oraz praca w charakterze referendarza sądowego pozwoliły na uznanie A.L. za najlepszego kandydata w procedurze nominacyjnej. SN podkreślił też, że referendarz sądowy dokonuje czynności procesowych, które mają charakter czynności „technicznych”, które nie wymagają przeprowadzania skomplikowanych procesów wykładni przepisów prawa. Istnieje zatem poważna wątpliwość, czy wykonywanie przewidzianych dla referendarza sądowego czynności stanowi samodzielne orzekanie „w sprawie sądowoadministracyjnej”.
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
