Prawo pracownika do urlopu

Pracownik ma prawo do wypoczynku, który zapewniają m. in. przepisy o urlopach wypoczynkowych. Pracownikowi, w każdym roku pracy, przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego. Prawo do urlopu wypoczynkowego przysługuje wyłącznie pracownikowi, czyli osobie świadczącej pracę na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę. Prawo do urlopu wypoczynkowego jest niezależne od rodzaju umowy o pracę.

W obecnie obowiązujących przepisach przewidziane są dwa podstawowe wymiary urlopu wypoczynkowego. Wymiar urlopu wypoczynkowego wynosi:

  • 20 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat;
  • 26 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.

Proponowane zmiany w przepisach

Obecnie do stażu pracy, od którego zależy wymiar urlopu wypoczynkowego nie wlicza się okresu prowadzenia działalności gospodarczej. Taka sytuacja jest niekorzystna i krzywdząca dla pracowników, którzy przed nawiązaniem stosunku pracy prowadzili własną działalność. Sytuacja ta ma ulec zmianie. Jeszcze w 2020 r. trafił do Sejmu poselski projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy (Druk 1137). Celem ustawy jest wprowadzenie zmiany przewidującej wliczanie okresów prowadzenia pozarolniczej działalności w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych lub współpracy przy wykonywaniu tej działalności do okresów, od których zależą świadczenia lub uprawnienia pracownika.

Projekt ustawy przewiduje dodanie art. 114 do KP w brzmieniu: „Pracodawca jest obowiązany wliczać do okresów, od których zależą świadczenia lub uprawnienia pracownika również poprzednio zakończone okresy prowadzenia pozarolniczej działalności w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych lub współpracy przy wykonywaniu tej działalności, za które zostały opłacone składki na ubezpieczenia społeczne.”

Kodeks pracy. Komentarz + Aneks do specustawy Regulacje Covid-19 w prawie pracy – bieżąca aktualizacja w Systemie Legalis Sprawdź

Etap procesu legislacyjnego

Projekt, który trafił do Sejmu 14.12.2020 r. został przekazany do pierwszego czytania 4.5.2021 r. W uzasadnieniu do projektu wskazano, że biorąc pod uwagę długość procesu legislacyjnego i ogłoszony na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stan epidemii w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2 proponuje się odległy termin wejścia w życie ustawy (1.1.2022 r.).

Co wlicza się do stażu urlopowego

Wymiar urlopu wypoczynkowego zależy od stażu pracy i wykształcenia pracownika. Do stażu pracy – stażu urlopowego, od którego uzależniony jest wymiar urlopu, wlicza się:

  • okresy pracy,
  • okres nauki,
  • tzw. okresy zaliczalne.

Do okresu zatrudnienia, od którego zależy prawo do urlopu i wymiar urlopu, wlicza się okresy poprzedniego zatrudnienia, bez względu na przerwy w zatrudnieniu oraz sposób ustania stosunku pracy. Zaliczenie następuje na podstawie wszystkich świadectw pracy, które pracownik przedstawi pracodawcy.

Do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się ponadto ukończone okresy nauki:

  • zasadniczej lub innej równorzędnej szkoły zawodowej – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 3 lata,
  • średniej szkoły zawodowej – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 5 lat,
  • średniej szkoły zawodowej dla absolwentów zasadniczych (równorzędnych) szkół zawodowych – 5 lat,
  • szkoły średniej ogólnokształcącej – 4 lata,
  • policealnej szkoły – 6 lat,
  • szkoły wyższej– 8 lat.

Okresy nauki nie podlegają sumowaniu. W stażu urlopowym uwzględnia się więc tylko jeden najkorzystniejszy okres dla pracownika.

W sytuacji, kiedy pracownik pobierał naukę w czasie zatrudnienia, do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się okres zatrudnienia, w którym była pobierana nauka bądź okres nauki, zależnie od tego, co jest korzystniejsze dla pracownika. Zakończone okresy nauki należy potwierdzić świadectwami szkolnymi lub dyplomami w celu doliczeniach ich do stażu urlopowego.

Zasady zaliczania okresów nauki do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia urlopowe pracownika:

  • Zakończone okresy nauki należy potwierdzić świadectwami szkolnymi lub dyplomami.
  • Nie ma znaczenia, w jakim systemie odbywała się nauka (dzienny, zaoczny, wieczorowy).
  • Do zaliczenia okresu nauki nie maja znaczenia przerwy w nauce. Nie ma także znaczenia czas jaki upłynął od zakończenia nauki do podjęcia pracy.
  • Pracownicy, którzy uzyskali stopień licencjata są traktowani pod względem naliczania stażu urlopowego, tak jakby studia magisterskie.
  • Ukończenie studiów doktoranckich nie ma wpływu na staż urlopowy.
  • Nie zwiększa stażu urlopowego ukończenie dwóch szkół na tym samym poziomie kształcenia.

Do stażu urlopowego wlicza się również tzw. okresy zaliczalne. Przewidują je przepisy KP lub innych ustaw.

Okresy, które mają wpływ na wymiar urlopu wypoczynkowego, wskazane w KP to m.in.:

  • okres, za który przysługuje odszkodowanie, w związku ze skróceniem okresu wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony, z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, jeżeli pracownik nie podjął w tym czasie pracy (art. 361 § 1 i 2 KP);
  • okres pozostawiana bez pracy, za który przyznano odszkodowanie pracownikowi przywróconemu do pracy (art. 51 § 2 KP);
  • bezpłatnego urlopu, którego udzielono pracownikowi w celu podjęcia pracy u innego pracodawcy (art. 1741 § 2 KP);
  • urlopu wychowawczego (art. 1865 KP);
  • urlopu udzielonego młodocianemu w okresie ferii szkolnych (art. 205 § 4 KP).

Okresy mające wpływ na wymiar urlopu wypoczynkowego przewidziane przez przepisy szczególne to m.in.:

  • udokumentowane okresy zatrudnienia przebyte za granicą u pracodawcy zagranicznego – art. 86 ustawy z 20.4.2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1100);
  • okres pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym – art. 1 ustawy z 20.7.1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do stażu pracy (Dz.U. z 1990 r. Nr 54, poz. 310);
  • urlopu bezpłatnego udzielanego pracownikowi, który po upływie urlopu bezpłatnego lub wygaśnięciu mandatu do pełnienia z wyboru funkcji związkowej, stawi się do pracy w terminie 7 dni – art. 25 ust 3 ustawy z 23.5.1991 r. o związkach zawodowych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 263 ze zm.);
  • okres odbywania czynnej służby wojskowej oraz urlopu bezpłatnego udzielonego powołanemu do odbycia ćwiczeń wojskowych – art. 120 i art. 124 ustawy z 21.11.1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 372 ze zm.);
  • okres pełnienia służby zastępczej – art. 36 ustawy z 28.11.2003 r. o służbie zastępczej (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 885).
Wszystkie aktualności n.ius® po zalogowaniu. Nie posiadasz dostępu? Przetestuj. Sprawdź

Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →