Podstawa objęcia kar jednostkowych karą łączną

Opis stanu faktycznego

Sąd Rejonowy w G. wyrokiem łącznym z 25.7.2017 r., II K 1456/16, rozpoznając sprawę w przedmiocie wydania wyroku łącznego wobec J.L., skazanego prawomocnymi wyrokami:

1. Sądu Rejonowego w E., za popełnienie 17.4.2000 r. przestępstwa z art. 286 § 1 KK, na karę 2 lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 5 lat próby i karę grzywny w wymiarze 50 stawek dziennych po 10 zł każda, przy czym postanowieniem z 15.7.2003 r. zarządzono wykonanie zawieszonej kary pozbawienia wolności; kara grzywny została wykonana;
2. Sądu Rejonowego w G., za popełnienie 6.12.2000 r. przestępstwa z art. 270 § 1 KK w zw. z art. 13 § 1 KK w zw. z art. 286 § 1 KK, w zw. z art. 11 § 2 KK, na karę 2 łat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 5 lat próby i karę grzywny w wymiarze 30 stawek dziennych po 20 zł każda; postanowieniem z 7.11.2005 r. zarządzono wykonanie zawieszonej kary pozbawienia wolności; kara grzywny została wykonana;
3. Sądu Rejonowego w J., za popełnienie 1.10.2001 r. przestępstwa z art. 286 § 1 KK w zw. z art. 271 § 3 KK, w zw. z art. 297 § 1 KK, w zw. z art. 11 § 2 KK, na karę 2 lat pozbawienia wolności;
4. Sądu Rejonowego w G., za popełnienie od 9.9.2003 r. do 2.10.2003 r. przestępstwa z art. 284 § 2 KK w zw. z art. 12 KK, na karę 5 miesięcy i karę grzywny w wysokości 20 stawek dziennych po 30 zł każda; kara grzywny została wykonana.

Sąd połączył kary pozbawienia wolności orzeczone w wymienionych sprawach i w ich miejsce wymierzył karę łączną 5 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz grzywny i w ich miejsce wymierzył karę łączną 40 stawek dziennych po 15 zł każda. Ponadto Sąd umorzył postępowania w przedmiocie wydania wyroku łącznego w zakresie wyroku opisanego w pkt. 4 komparycji, wobec braku podstaw do wydania wyroku łącznego.

Powyższe orzeczenie zostało zaskarżone przez obrońcę na korzyść skazanego J. L. oraz przez prokuratora na jego niekorzyść.

Sąd Okręgowy w G. wyrokiem z 9.11.2017 r. zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że doprecyzował rozstrzygnięcie o karze łącznej przyjmując, że wobec skazanego orzeczona została kara łączna 5 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności, a w pozostałej części wyrok utrzymał w mocy.

Kasację od tego wyroku wniósł Prokurator Generalny, zarzucając na podstawie art. 521 § 1 KPK rażące i mające istotny wpływ na treść wyroku naruszenie przepisów prawa procesowego, tj. art. 433 § 1 KPK w zw. z art. 440 KPK, przez przeprowadzenie nierzetelnej kontroli odwoławczej, skutkującej nierozpoznaniem z urzędu apelacji: obrońcy skazanego i prokuratora, niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów, a w konsekwencji utrzymanie w mocy rażąco niesprawiedliwego orzeczenia Sądu I instancji, wydanego z rażącym naruszeniem art. 366 § 1 KPK w zw. z art. 674 KPK i art. 572 KPK oraz art. KK w zw. z art. 75 § 4 KK i art. 76 § 1 KK (w brzmieniu obowiązującym do 30.6.2015 r.), polegającym na niewyjaśnieniu wszystkich istotnych okoliczności sprawy, dotyczących przebiegu postępowania wykonawczego w przedmiocie wykonania kary 2 lat pozbawienia wolności orzeczonej z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 5 lat próby przez Sąd Rejonowy w E., prawomocnym 19.6.2002 r. i objęciu jej węzłem kary łącznej 5 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności (wymierzonej w wyroku łącznym), w sytuacji gdy wymieniona kara jednostkowa nie podlegała wykonaniu (od 19.12.2007 r.), a skazanie uległo zatarciu z mocy prawa, z uwagi na upływ 6 miesięcy od zakończenia okresu próby, a więc postępowanie w tej części powinno być umorzone, zgodnie z art. 572 KPK.

W konsekwencji Prokurator Generalny wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w G., w postępowaniu odwoławczym.

Sąd Najwyższy w sprawie J.L. w przedmiocie wydania wyroku łącznego, po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 KPK 22.11.2023 r. kasacji wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść skazanego od wyroku Sądu Okręgowego w G. z 9.11.2017 r., V Ka 944/17, utrzymującego w mocy wyrok łączny Sądu Rejonowego w G. z 25.7.2017 r., II K 1456/16, uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w G. w postępowaniu odwoławczym.

Uzasadnienie SN

Zdaniem Sądu Najwyższego kasacja jest zasadna, albowiem zaakceptowane przez sąd odwoławczy rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego w G. wydane było na niepełnym materiale dowodowym. Nie uwzględniało bowiem prawomocnego postanowienia Sądu Rejonowego w E, wydanego na podstawie art. 24 § 1 KKW, art. 18 § 1 KKW i art. 20 § 1 KKW, mocą którego uchylono postanowienie Sądu Rejonowego w E. o zarządzeniu wobec J.L. wykonania kary 2 lat pozbawienia wolności, orzeczonej wyrokiem tego Sądu.

W konsekwencji Sąd Rejonowy w G., błędnie przyjął w komparycji wyroku łącznego, że wobec skazanego J.L. jest aktualne postanowienie Sądu Rejonowego w Elblągu o zarządzeniu wykonania kary 2 lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 5 lat próby, orzeczonej wspomnianym wyrokiem i wadliwie połączył tę karę z innymi karami pozbawienia wolności, a mianowicie orzeczonymi przez Sąd Rejonowy w G. (2 lat) i Sąd Rejonowy w J. (2 lat), a w ich miejsce wymierzył karę łączną 5 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności. Tymczasem kara 2 lat pozbawienia wolności z wyroku Sądu Rejonowego w E., w dniu wydania wyroku łącznego, nie tylko nie podlegała wykonaniu, ale nastąpiło zatarcie skazania (co nastąpiło z mocy prawa 19.12.2007 r.).

W określonej sytuacji, gdy do jednej z kar ma zastosowanie przepis art. art. 75 § 4 KK, a zatem gdy nie zarządzono wykonania kary orzeczonej z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, to wobec upływu wskazanego w tym przepisie okresu nigdy do wykonania nie może zostać wprowadzona, tak więc niedopuszczalne jest objęcie jej wyrokiem łącznym.

Powyższe prowadzi do konstatacji, że Sąd Okręgowy w G. nie przeprowadził rzetelnego postępowania odwoławczego w zakresie kontroli ustaleń dotyczących sytuacji prawnej skazanego, a akceptując w realiach niniejszej sprawy wyrok pierwszoinstancyjny, rażąco naruszył przepisy procedury karnej, mianowicie art. 433 § 1 KK w zw. z art. 440 KPK, w wyniku czego utrzymał w mocy (co do istoty) rażąco niesprawiedliwy dla skazanego J.L. wyrok łączny Sądu Rejonowego w G., wydany z rażącą obrazą art. 366 § 1 KPK w zw. z art. 574 KPK i art. 572 KPK oraz art. 85 KK w zw. z art. 75 § 4 KK i art. 76 KK (w brzmieniu obowiązującym do 30.7.2015 r.). Wydanie wyroku łącznego orzekającego bezwzględną karę pozbawienia wolności pośrednio powodowało wykonanie, chociaż nie w postaci pierwotnej, wszystkich kar, które zostały nim połączone (vide: wyrok SN z 11.12.2018 r., III KK 686/18).

W sytuacji wyżej wskazanej, gdy do jednej z kar odnosił się przepis art. 75 § 4 KK, a z uwagi na treść art. 92 KK nie mogła ona stanowić części składowej kary łącznej, należało pominąć ją przy określaniu kar podlegających łączeniu i w ramach wyroku łącznego orzec karę łączną w oparciu o dwie pozostałe kary wymierzone za przestępstwa, które Sąd meriti określił jako tworzące zbieg przestępstw. W pozostałym zakresie postępowanie zaś umorzyć, do czego był zobligowany treścią z art. 572 KPK.

Kierując się przedstawionymi względami, Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Sądowi Okręgowemu w G. do ponownego rozpoznania. W jego toku, stosownie do art. 442 § 3 KPK konieczne będzie respektowanie wyrażonego zapatrywania prawnego co do możliwości wydania wyroku łącznego, obejmującego skazania J.L. wyrokami Sądu Rejonowego w E., Sądu Rejonowego w G. oraz Sądu Rejonowego w J.

Komentarz

Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →