Powinności sądu przed uwzględnieniem wniosku o zgodę na dobrowolne poddanie się karze

Opis stanu faktycznego

D.B. został oskarżony o to, że:

1. 2.7.2018 r. w miejscowości N., wspólnie i w porozumieniu z nieustaloną osobą po uprzednim wyłamaniu nieustalonym narzędziem korka wlewu paliwa wartości 300 złotych dokonał kradzieży z włamaniem paliwa wartości 550 złotych z samochodu ciężarowego MAN, gdzie łączna wartość strat wyniosła 850 zł na szkodę G.O., tj. o czyn z art. 279 § 1 KK,
2. 30.6.2018 r. o godzinie 1:30 w miejscowości Z., kierował po drodze publicznej samochodem marki Seat Leon będąc w stanie nietrzeźwości, gdzie badania na zawartość alkoholu w wydychanym powietrzu przeprowadzone urządzeniem Alkosensor A 2.0 dały następujące wyniki: o godzinie 1:47 – 0,37 mg/l, o godzinie 2:03 – 0,38 mg/l, o godzinie 2:08 – 0,38 mg/l, o godzinie 2:42 – 0,32 mg/l, o godzinie 2:58 – 0,31 mg/l, o godzinie 3:00 – 0,32 mg/l, tj. o czyn z art. 178a § 1 KK.

Wyrokiem Sądu Rejonowego w W. z 9.10.2020 r., V K 788/18, wydanym w trybie art. 387 § 1 i 2 KPK, D.B. został uznany za winnego czynu zarzucanego mu w pkt 1 – z art. 279 § 1 KK, za który wymierzono mu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności i roku ograniczenia wolności, nakładając na niego obowiązek wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 godzin w stosunku miesięcznym, a także czynu z pkt 2 – z art. 178a § 1 KK, za który wymierzono mu karę grzywny w wymiarze 100 stawek dziennych, przyjmując wysokość jednej stawki na kwotę 20 złotych. W odniesieniu do czynu z pkt 2 orzeczono wobec D.B. środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 3 lat oraz świadczenie pieniężne w kwocie 5000 złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym i Pomocy Postpenitencjarnej. W odniesieniu do czynu z pkt 1 orzeczono wobec D.B. obowiązek naprawienia szkody w wysokości 850 złotych na rzecz G.O.

Powyższy wyrok nie został zaskarżony przez żadną ze stron postępowania i uprawomocnił się 17.10.2020 r.

Kasacja Prokuratora Generalnego

Kasację od tego wyroku na niekorzyść skazanego w trybie art. 521 § 1 KPK wniósł Prokurator Generalny, zarzucając mu „rażące i mające istotny wpływ na treść wyroku naruszenie przepisów prawa procesowego, to jest art. 387 § 2 KPK w zw. z art. 387 § 1 KPK, przez uwzględnienie wniosku oskarżonego D.B. o wydanie wyroku skazującego bez przeprowadzenia postępowania dowodowego i uznanie go za winnego popełnienia przestępstwa z art. 178a § 1 KK w konsekwencji przyjęcia, że okoliczności popełnienia tego czynu i wina oskarżonego nie budzą wątpliwości w sytuacji, gdy Sąd nie dysponował aktualnymi danymi o jego uprzedniej karalności, w tym prawomocnym wyrokiem nakazowym z 30.5.2018 r, XIV K 221/18, wydanym przez Sąd Rejonowy w W. (mocą którego orzeczono wobec niego, za popełnienie występku z art. 178a § 4 KK, dożywotni zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych, a jego wydanie spowodowało, że wyrok Sądu Rejonowego w W. z 18.12.2013 r., II K 962/13, nie uległ zatarciu mimo upływu 3-letniego terminu, na który została warunkowo zawieszona kara 4 miesięcy pozbawienia wolności za popełnienie występku z art. 178a § 1 KK, wskutek czego doszło do rażącej obrazy prawa materialnego, to jest art. 178a § 4 KK, przez jego niezastosowanie w sytuacji, gdy przypisany oskarżonemu – w niniejszej sprawie – czyn zabroniony został popełniony po wcześniejszym dwukrotnym prawomocnym skazaniu D.B. za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości, a ponadto w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych”. Formułując taki zarzut Prokurator Generalny wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu 29.9.2021 r. w Izbie Karnej, na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 KPK, kasacji wniesionej na niekorzyść przez Prokuratora Generalnego, uchylił zaskarżony wyrok w zakresie rozstrzygnięć odnoszących się do czynu opisanego w punkcie 2 części wstępnej wyroku, czyli czynu zakwalifikowanego z art. 178a § 1 KK, i w tym zakresie sprawę przekazał do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w W.

Uzasadnienie SN

Zdaniem Sądu Najwyższego kasacja okazała się oczywiście zasadna, co umożliwiło jej rozpoznanie na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 KPK.

Doprecyzowania wymagało jedynie to, w jakim zakresie został zaskarżony wyrok Sądu Rejonowego w W. Treść zarzutu kasacyjnego wskazuje na rażące naruszenie prawa procesowego i materialnego jedynie w odniesieniu do czynu opisanego w punkcie 2 części wstępnej zaskarżonego wyroku, zakwalifikowanego z art. 178a § 1 KK. Natomiast w petitum kasacji wskazano, że zaskarżeniu na niekorzyść skazanego podlega cały wyrok. Podobnie we wniosku kasacji wskazano na potrzebę uchylenia całego wyroku. Tymczasem dotyczy on również drugiego czynu, zakwalifikowanego z art. 279 § 1 KK. Wobec kierunku kasacji (na niekorzyść) i skierowania zarzutu kasacyjnego oraz jego uzasadnienia (poza jednym zdaniem) jedynie wobec rozstrzygnięć dotyczących czynu zakwalifikowanego z art. 178a § 1 KK, Sąd Najwyższy uznał, że wyrok Sądu Rejonowego w W. zaskarżony został jedynie w zakresie odnoszącym się do czynu opisanego w punkcie 2 części wstępnej wyroku. Kasacja o tak rozumianym zakresie zaskarżenia okazała się oczywiście zasadna.

Zgodnie z art. 387 § 2 KPK sąd może uwzględnić wniosek o wydanie wyroku skazującego bez przeprowadzania postępowania dowodowego m.in., gdy okoliczności popełnienia przestępstwa i wina nie budzą wątpliwości. Trafnie wskazano w kasacji, że ustalenie spełnienia powyższej przesłanki wymaga także zweryfikowania zgodności zgłaszanych we wniosku propozycji co do prawnokarnej oceny zarzucanego oskarżonemu czynu, wymiaru kary bądź środków karnych z obowiązującymi przepisami prawa karnego materialnego. W przypadku czynu w postaci prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości kluczowe jest sprawdzenie przeszłości karnej podsądnego w kontekście tego, czy był on wcześniej prawomocnie skazany za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego albo za przestępstwo określone w art. 173 KK, art. 174 KK, art. 177 KK lub art. 355 § 2 KK popełnione w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, albo dopuścił się czynu w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych orzeczonego w związku ze skazaniem za przestępstwo. Ustalenie powyższej okoliczności determinuje bowiem prawidłową kwalifikację prawną czynu i ustalenie odpowiedzialności karnej za czyn z art. 178a § 1 KK albo za czyn z art. 178a § 4 KK.

W niniejszej sprawie Sąd Rejonowy nie zrealizował tego obowiązku. Lektura kasacji i analiza akt sprawy prowadzą do wniosku, że 9.10.2020 r., czyli w dniu wydania wyroku, Sąd Rejonowy w W. dysponował dwoma informacjami z Krajowego Rejestru Karnego, sporządzonymi: 11.7.2018 r. i 13.7.2018 r., z których wynikało, że D.B. był trzykrotnie karany, w tym za czyn z art. 178a § 1 KK (wyrok Sądu Rejonowego w W. z 18.12.2013 r., II K 962/13), za który został prawomocnie skazany na karę 4 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 3 lat próby. Należy zauważyć, że Sąd I instancji wystosował 11.8.2020 r. nowe zapytanie o karalność D.B., jednakże przed uzyskaniem stosownej odpowiedzi, na rozprawie 9.10.2020 r., rozpoznał jego wniosek o dobrowolne poddanie się karze i wydał wyrok skazujący. Natomiast z danych o karalności sporządzonych 13.11.2020 r. wynika, że D.B. był już siedmiokrotnie prawomocnie skazany, w tym wyrokiem nakazowym Sądu Rejonowego w W. z 30.5.2018 r., XIV K 221/18 (prawomocnym 19.6.2018 r.), którym uznano go za winnego popełnienia przestępstwa z art. 178a § 1 KK w zw. z art. 178a § 4 KK i orzeczono, na podstawie art. 42 § 3 KK, dożywotni zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych.

Przeprowadzając postępowanie ponownie, Sąd Rejonowy weźmie pod uwagę wszystkie okoliczności rzutujące na odpowiedzialność karną D.B. za czyn opisany w punkcie 2 części wstępnej zaskarżonego wyroku, w tym w szczególności uwzględni jego dotychczasową karalność w kontekście prawidłowej kwalifikacji prawnej czynu i jej konsekwencji prawnych.

Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →