Procedowane są zmiany podyktowane koniecznością wdrożenia tzw. dyrektywy cyfrowej

Przyczyna wprowadzenia zmian

Prowadzone prace legislacyjne związane są z koniecznością wdrożenia do polskiego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/770 z 20.05.2019 r. w sprawie niektórych aspektów umów o dostarczanie treści cyfrowych i usług cyfrowych, zwanej też dyrektywą cyfrową.

Zasadniczym celem przedmiotowej dyrektywy jest przyczynianie się do właściwego funkcjonowania rynku wewnętrznego i zapewnianie wysokiego poziomu ochrony konsumentów. Ma to nastąpić przez ustanowienie wspólnych przepisów dotyczących niektórych wymagań w odniesieniu do umów zawartych między przedsiębiorcami a konsumentami o dostarczanie treści cyfrowych lub usług cyfrowych, w tym przepisów dotyczących: zgodności treści cyfrowej lub usługi cyfrowej z umową, środków ochrony prawnej w przypadku braku zgodności treści cyfrowej lub usługi cyfrowej z umową lub ich niedostarczenia oraz sposobów korzystania z tych środków, oraz zmiany treści cyfrowej lub usługi cyfrowej.

Projektowane zmiany

Aktualnie w polskim porządku prawnym brak jest uregulowania instytucji umów o dostarczanie treści cyfrowej lub usługi cyfrowej. Zdaniem projektodawcy, punkt odniesienia w tym zakresie stanowić mogą ogólne przepisy dotyczące sprzedaży, niemniej nie są one wystarczające do efektywnego uregulowania kwestii dostarczania (nabywania) treści i usług cyfrowych, stąd konieczna jest interwencja ustawodawcy.

W pierwszej kolejności projektodawca wprowadził definicje pojęć niezbędnych dla implementacji dyrektywy cyfrowej. Należy wskazać, że w dotychczasowych przepisach funkcjonują pojęcia trwałego nośnika oraz treści cyfrowej (odpowiednio art. 2 pkt 4 i 5 ustawy z 30.5.2014 r. o prawach konsumenta (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 287)). Dodane zostały definicje usługi cyfrowej, towaru z elementami cyfrowymi, środowiska cyfrowego, integracji, kompatybilności, funkcjonalności, interoperacyjności oraz ceny.

Przez usługę cyfrową rozumie się usługę pozwalającą konsumentowi na:

1. wytwarzanie, przetwarzanie, przechowywanie lub dostęp do danych w postaci cyfrowej,
2. wspólne korzystanie z danych w postaci cyfrowej, które zostały przesłane lub wytworzone przez konsumenta lub innych użytkowników tej usługi,
3. inne formy interakcji za pomocą takich danych.

Natomiast towar z elementami cyfrowymi to towar zawierający treść cyfrową lub usługę cyfrową lub z nimi połączony w taki sposób, że brak treści cyfrowej lub usługi cyfrowej uniemożliwiłby jego prawidłowe funkcjonowanie.

Projektodawca uregulował również sposób wykonania obowiązku dostarczenia treści cyfrowej lub usługi cyfrowej oraz uprawnienia konsumenta w razie jego niewykonania. Zasadniczo przedsiębiorca ma obowiązek dostarczyć je niezwłocznie po zawarciu umowy, a sposób ich dostarczenia został dookreślony w projektowanych przepisach. W sytuacji gdy przedsiębiorca nie dostarczy treści cyfrowej lub usługi cyfrowej, konsument wzywa go do ich dostarczenia. Jeżeli przedsiębiorca nie dostarczy treści cyfrowej lub usługi cyfrowej niezwłocznie lub w dodatkowym, wyraźnie uzgodnionym przez strony terminie, konsument jest uprawniony do odstąpienia od umowy.

Projekt zawiera także przepisy dotyczące zgodności treści cyfrowej lub usługi cyfrowej z umową oraz odpowiedzialności przedsiębiorcy w razie jej braku. Kwestie te zostały uregulowane analogicznie jak w przypadku przepisów implementujących dyrektywę towarową, tj. dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/771 z 20.05.2019 r. w sprawie niektórych aspektów umów sprzedaży towarów, zmieniającej rozporządzenie (UE) 2017/2394 oraz dyrektywę 2009/22/WE oraz uchylającej dyrektywę 1999/44/WE, z uwzględnieniem drobnych odstępstw wynikających ze specyfiki treści cyfrowych i usług cyfrowych.

Co istotne, treść cyfrową lub usługę cyfrową dostarcza się w najnowszej wersji dostępnej w chwili zawarcia umowy, chyba że strony postanowiły inaczej.

Zgodnie z projektowaną regulacją, przedsiębiorca ma obowiązek informować konsumenta o aktualizacjach niezbędnych do zachowania zgodności treści cyfrowej lub usługi cyfrowej z umową oraz dostarczyć je konsumentowi przez czas:

1. dostarczania treści cyfrowej lub usługi cyfrowej określony w umowie, na podstawie której dostarczanie następuje w sposób ciągły, lub
2. zasadnie oczekiwany przez konsumenta, uwzględniając rodzaj i cel treści cyfrowej lub usługi cyfrowej oraz okoliczności i charakter umowy, jeżeli umowa przewiduje dostarczanie treści cyfrowej lub usługi cyfrowej jednorazowo lub częściami.

Jeżeli konsument nie zainstaluje w rozsądnym czasie aktualizacji dostarczonych przez przedsiębiorcę, przedsiębiorca nie ponosi odpowiedzialności za brak zgodności treści cyfrowej lub usługi cyfrowej z umową wynikający wyłącznie z braku aktualizacji, jeżeli:

1. poinformował konsumenta o aktualizacji i konsekwencjach jej niezainstalowania;
2. niezainstalowanie lub niewłaściwa instalacja aktualizacji nie wynikały z błędów w instrukcji instalacji dostarczonej przez przedsiębiorcę.

W projekcie ustawy określono także granice czasowe odpowiedzialności przedsiębiorcy za brak zgodności treści lub usługi cyfrowej z umową dostarczanej jednorazowo, częściami i w sposób ciągły oraz przesłanki wskazujące, kiedy domniemanie odpowiedzialności przedsiębiorcy może zostać wyłączone. Przedsiębiorca odpowiada za brak zgodności z umową treści cyfrowej lub usługi cyfrowej:

1. dostarczanych jednorazowo lub w częściach, który istniał w chwili jej dostarczenia i ujawnił się w ciągu dwóch lat od tej chwili, przy czym domniemywa się, że brak zgodności z umową, który ujawnił się przed upływem roku od dostarczenia treści cyfrowej lub usługi cyfrowej, istniał w chwili jej dostarczenia;
2. dostarczanych w sposób ciągły, który wystąpił lub ujawnił się w czasie, w którym zgodnie z umową miały być dostarczane, przy czym domniemywa się, że brak zgodności z umową wystąpił w tym czasie, jeżeli w tym czasie się ujawnił.

Ocena projektowanej regulacji

Cel procedowanych zmian, tj. zwiększenie ochrony konsumentów, ocenić należy pozytywnie. Istotne znaczenie ma natomiast sposób, w jaki ostatecznie zostaną wprowadzone. Mając na uwadze brak dotychczasowego istnienia tożsamej instytucji w polskim porządku prawnym, przewidziane w projekcie ustawy vacatio legis, wynoszące 14 dni od dnia ogłoszenia, może w praktyce okazać się zbyt krótkie.

Etap legislacyjny

16.9.2022 r. odbyło się pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw na posiedzeniu Sejmu (nr projektu 2425).

Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →