Stan faktyczny
„B.” Sp. z o.o. złożyła wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej wskazując, że z uwagi na specyfikę prowadzonej działalności przyjmuje od innych spółek z grupy kapitałowej wysoko wykwalifikowanych pracowników w ramach oddelegowań na co najmniej rok, wysyła również osoby przez siebie zatrudnione do zagranicznych spółek z grupy w celach szkoleniowych. W związku z transferami pracowników „B.” Sp. z o.o. finansuje pozapłacowe wydatki związane z ich zatrudnieniem m.in.: doradztwem podatkowym i imigracyjnym, treningami integracyjnymi, podróżami do miejsca oddelegowania dla pracownika i członków jego najbliższej rodziny, wynajmem, urządzeniem i utrzymania mieszkania, szkoleniami lub edukacją, m.in. nauką języka przez pracowników i ich współmałżonków oraz opłatami związanymi z uczęszczaniem do szkoły przez ich dzieci. Wnioskodawczyni podkreślała, że celem organizacji tych oddelegowań jest transfer wiedzy, który przyczyni się do zwiększenia efektywności zespołów i doprowadzi do osiągnięcia korzyści biznesowych oraz zwiększenia przychodów operacyjnych „B.” Sp. z o.o., a nie generowanie przysporzenia pracownika. W związku z tym wnioskodawczyni zwróciła się o wyjaśnienie:
Czy ponoszenie przez nią lub grupę kapitałową wskazanych wyżej wydatków w związku z oddelegowaniem pracowników, będących polskimi rezydentami podatkowymi w kraju oddelegowania, stanowi przychód z tytułu nieodpłatnych świadczeń, o którym mowa w art. 12 ust. 1 PDOFizU, a w konsekwencji czy na pracodawcy ciąży obowiązek pobierania i wpłacania zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych?
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wyjaśnił, że oddelegowania nie można utożsamiać ani z podróżą służbową, ani z pracą mobilną. Dlatego w sytuacji gdy pracodawca, mimo braku ciążącego na nim obowiązku nałożonego przepisami powszechnie obowiązującego prawa, zapewni oddelegowanemu pracownikowi dodatkowe świadczenia opisane we wniosku, to wartość tych świadczeń stanowi dla pracownika, który je otrzymał przychód z innych nieodpłatnych świadczeń, o którym mowa w art. 12 ust. 1 w zw. z art. 11 ust. 1 PDOFizU.
WSA uchyla interpretację
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił zaskarżoną interpretację indywidualną. W uzasadnieniu podkreślono, że wbrew użytym przez skarżącą określeniom, osoby oddelegowane oraz transferowane do pracy w ramach grupy nie przebywają w podróży służbowej, ani nie są pracownikami mobilnymi. Odwołując się do orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego (zob. wyrok TK z 8.7.2014 r., K 7/13, Legalis), Sąd stwierdził, że jeśli prawidłowe i efektywne wykonywanie obowiązków pracowniczych wymaga od pracownika zmiany miejsca zamieszkania, to zapewnienie tej możliwości przez pracodawcę nie jest korzyścią pracownika, ale wypełnieniem przez pracodawcę ustawowego obowiązku prawidłowego organizowania pracy, tak aby była wydajna i należytej jakości. W rezultacie wydatki związane z przeprowadzką do nowego miejsca oddelegowania, transportem, wynajmem i urządzeniem mieszkań, nie stanowią po stronie pracownika przychodu w rozumieniu PDOFizU. Sąd wskazał, że organ interpretacyjny obowiązany jest zbadać, czy system nieodpłatnego kształcenia jest realnie dostępny jest dla pracowników „B.” Sp. z o.o., problemem może być bowiem możliwości podjęcia nauki w ojczystym języku, czy częstotliwość „oddelegowania” do różnych krajów. W razie braku takiej dostępności, zrefundowane koszty kształcenia, nie powinny być uznawane za przychód pracownika, ponieważ edukacja w Polsce jest nieodpłatna. Jednocześnie Sąd uznał za prawidłowe stanowisko organu w zakresie pozostałych wydatków stwierdzając, że są to świadczenia, których otrzymanie jest związane z wykonywaniem standardowych obowiązków służbowych w nowym miejscu pracy przyjętym i zaakceptowanym przez pracownika, w warunkach, na które wyraził zgodę.
Interes pracownika a nie pracodawcy
Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżony wyrok i oddalił skargę. Z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego wynikają ogólne kryteria pozwalające na zakwalifikowanie świadczeń pracodawcy na rzecz pracownika do przychodów ze stosunku pracy. Są to świadczenia, które zostały spełnione za zgodą pracownika, w jego interesie, a nie w interesie pracodawcy i przyniosły mu korzyść w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść, przy czym korzyść ta musi być wymierna i przypisana indywidualnemu pracownikowi. Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że w do zmiany miejsca wykonywania pracy dochodzi na skutek porozumienia pomiędzy pracownikiem i pracodawcą, lub wypowiedzenia dotychczasowych warunków pracy, którego pracownik może nie przyjąć. Akceptując warunki umowy pracownik wyraża zgodę na przyjęcie świadczeń, w istocie traktując je jako element wynagrodzenia za pracę. Zgoda na skorzystanie ze świadczenia wyraża bowiem ocenę pracownika, że świadczenie, z punktu widzenia jego sytuacji zawodowej, życiowej, rodzinnej, jest celowe i przydatne, bowiem w braku świadczenia ze strony pracodawcy musiałby ponieść wydatek. Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że wydatki, opisane we wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji, ponoszone w celu zapewnienia zakwaterowania, transportu i realizacji obowiązku szkolnego dzieci pracowników są w istocie świadczeniami poniesionymi w interesie tych pracowników, ponieważ umożliwiają im zapewnienie właściwych warunków socjalnych oraz organizacyjnych, które powinni sfinansować z uzyskiwanych dochodów. W rezultacie pracownicy uzyskują konkretną i wymierną korzyść w postaci uniknięcia powyższych wydatków, które musieliby ponieść.
