Stan faktyczny 

W 2019 r. do Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej został przesłany wniosek o udostępnienie informacji publicznej:

1) w zakresie porozumienia zawartego przez Państwowe Gospodarstwo w 4.2019 r.,

2) informacji, czy toczy się postępowanie administracyjne w przedmiocie samowolnego postawienia na ww. działce ogrodzenia, a w przypadku gdy takie postępowanie się toczy – informacji, na jakim etapie jest postępowanie, w tym zwłaszcza czy została wydana decyzja oraz jaki jest przedmiot decyzji, a także informacji czy i w jakim terminie planowane są oględziny tego miejsca.

W odpowiedzi na powyższe 2019 r. Dyrektor przesłał skan zanonimizowanego porozumienia w sprawie zawarcia umowy użytkowania gruntów pokrytych wodami płynącymi w formie aktu notarialnego oraz wskazał, że została przeprowadzona wizja w terenie, na której stwierdzono rozpoczęcie budowy ogrodzenia.

Kolejnym wnioskiem z 2019 r. skarżący zwrócił się do tego samego organu o udostępnienie informacji publicznej, na jakiej podstawie na przedmiotowej działce dopuszczono możliwość posadowienia tymczasowego (przenośnego) ogrodzenia w kontekście zapisów porozumienia. Dyrektor udzielił odpowiedzi na powyższe zapytanie.

W 2020 r. skarżący ponownie wniósł o udostępnienie informacji publicznej:

1) podstawy faktycznej i prawnej postawienia w 2020 r. ogrodzenia,

2) w sytuacji, gdyby podstawy ustawienia ogrodzenia, wynikały z dokumenty – przesłanie skanu tego dokumentu wraz z wszelkimi jego załącznikami, w tym zwłaszcza mapami,

3) informacji, czy toczy się postępowanie administracyjne w przedmiocie postawienia ogrodzenia.

4) informacji, czy w związku z postawieniem ogrodzenia poinformowano organy ścigania o możliwości popełnienia wykroczenia bądź ewentualnie czy nałożono w trybie art. 342 ust. 1 pkt 4 PrWod, grzywnę w drodze mandatu karnego, a jeśli nie z jakich przyczyn.

W odpowiedzi na powyższe Dyrektor ponownie wskazał na przepisy PrWod dotyczące grodzenia nieruchomości. Podkreślił, że wyjaśnień udzielono już w odpowiedzi na dwa wnioski z 2019 r.

Skarżący złożył skargę na bezczynność, zarzucając m.in. brak rozpoznania wniosku z 2020 r. w zakresie punktu 2-4. Dyrektor wniósł o oddalenie skargi. WSA w Białymstoku na posiedzeniu niejawnym 11.9.2020 r. rozpoznał w trybie uproszczonym sprawę ze skargi A.J. na bezczynność Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie (dalej jako: Dyrektor lub Państwowe Gospodarstwo) w przedmiocie informacji publicznej, uznając skargę za zasadną, co przejawiło się w: 1) zobowiązaniu Dyrektora do załatwienia w trybie DostInfPubU wniosku A.J. z 2020 r. w terminie 14 dni od zwrotu akt administracyjnych organowi, 2) stwierdzeniu, że organ dopuścił się bezczynności, 3) stwierdzeniu że bezczynność organu miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa i 5) wymierzeniu organowi grzywny w kwocie 500 zł. Sąd rozstrzygnął także o kosztach postępowania.

4 moduły Systemu Legalis z Bazą prawa i orzecznictwa od 150 zł netto/m-c Sprawdź

Rozstrzygnięcie WSA

Na wstępie WSA wskazał, że na gruncie DostInfPubU, bezczynność organu polega na tym, że organ będąc właściwym w sprawie i zobowiązanym do zareagowania na wniosek o udostępnienie informacji publicznej w sposób przewidziany w DostInfPubU, wbrew przepisom prawa, ani nie udostępnia w nakazanym terminie w drodze czynności materialno-technicznej żądanej informacji, ani też nie wydaje stosownej decyzji administracyjnej o odmowie udostępnienia informacji publicznej (z uwagi na ograniczenia z art. 5 DostInfPubU lub w przypadku informacji przetworzonej – ze względu na brak szczególnie istotnego interesu publicznego – art. 3 ust. 1 pkt 1 DostInfPubU) bądź decyzji o umorzeniu postępowania (w przypadku określonym w art. 14 DostInfPubU). Ponadto bezczynność organu ma miejsce również kiedy nie informuje wnioskodawcy, że w danej sprawie przysługuje inny tryb dostępu do żądanej informacji publicznej (art. 1 ust. 2 DostInfPubU), ewentualnie nie informuje wnioskodawcy, że nie posiada żądanej informacji (art. 4 ust. 3 DostInfPubU).

W obszernym uzasadnieniu WSA dokonał także wykładni pojęcia: „informacja publiczna”. Na tej podstawie Sąd przyjął, że w niniejszej sprawie nie budzi wątpliwości, że adresat wniosku o udostępnienie informacji publicznej – Państwowe Gospodarstwo, reprezentowane przez Dyrektora – jest podmiotem zobowiązanym do udostępnienia informacji publicznej stosownie do art. 4 ust. 1 pkt 5 DostInfPubU.

Również przedmiot wniosku, w części w jakiej dotyczy informacji odnoszącej się do gospodarowania majątkiem państwowej osoby prawnej (art. 6 ust. 1 pkt 5 a DostInfPubU), jak to ma miejsce w niniejszej sprawie, a także zasadach funkcjonowania podmiotów, w tym o sposobach przyjmowania i załatwiania spraw (art. 6 ust. 1 pkt 3 d DostInfPubU) oraz danych publicznych, w tym treści innych wystąpień i ocen dokonywanych przez organy władzy publicznej (art. 6 ust. 1 pkt 4 c DostInfPubU) jest wnioskiem o udzielenie informacji publicznej.

Informacja objęta żądaniem skarżącego we wskazanej wyżej części dotyczyła użytkowania gruntów pokrytych wodami publicznymi stanowiącymi własność Skarbu Państwa, w stosunku do których prawa właścicielskie wykonują Wody Polski m.in. poprzez postawienie ogrodzenia, dotyczy przesłanek wymienionych w art. 258 ust. 1 PrWod. Przepis ten stanowi, że Wody Polskie reprezentują Skarb Państwa oraz wykonują prawa właścicielskie Skarbu Państwa w stosunku do wód, o których mowa w art. 212 ust. 1 pkt 1 oraz do gruntów pokrytych śródlądowymi wodami płynącymi.

WSA uznał, że rację miał skarżący wskazując, iż organ nie rozpoznał punktu 2, 3 i 4 jego wniosku z 2020 r., a tym samym doszło do naruszenia art. 1 ust. 1, art. 2 ust. 1, art. 3 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz art. 13 ust. 1, a w szczególności art. 6 ust. 1 pkt 5 a DostInfPubU. Organ udzielając odpowiedzi na przedmiotowy wniosek jedynie powielił informacje przekazane już rok wcześniej skarżącemu.

Nie wskazał natomiast, czy podstawą ustaleń w zakresie wykonania ogrodzenie jest dokument np. wcześniejsze porozumienie w sprawie zawarcia umowy użytkowania gruntów pokrytych wodami płynącymi w formie aktu notarialnego czy też inne ustalenia, a także nie przesłał tych dokumentów, czy też nie wskazał, że żadnych innych nie posiada. Nie udzielił również odpowiedzi na pkt 3 i 4 wniosku, w zakresie tego czy toczą się jakieś postępowania w sprawie postawienia ogrodzenia oraz czy poinformowano organy ścigania. Organ natomiast powinien w tym zakresie udzielić jednoznacznej odpowiedzi.

Sąd zobowiązał Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej PGW Wody Polskie do załatwienia w trybie przepisów DostInfPubU. Tym samym w dacie wniesienia skargi organ pozostawał w bezczynności względem pkt 2, 3 i 4 wniosku skarżącego i bezczynność ta nie ustała do daty wyrokowania. Sąd podkreślił, że wyrok nie zobowiązuje organu do udostępnienia informacji publicznej we wskazanym zakresie, ale do załatwienia wniosku w sposób zgodny z przepisami DostInfPubU. Treść zapadłego orzeczenia nie przesądza jednak o treści i formie rozstrzygnięcia organu.

Czyniąc zadość obowiązkowi nałożonemu przepisem art. 149 § 1a PostAdmU WSA w wyroku, że bezczynność organu miała cechy wskazujące na to, że doszło do rażącego naruszenia prawa, zgodnie z wnioskiem skarżącego.

Rażące naruszenie prawa

Na tle powyższego, nieskomplikowanego stanu faktycznego, Sąd dokonał kwalifikacji naruszenia prawa jakiego dopuścił się organ.

Kwalifikacja naruszenia prawa jako rażącego oznacza stan, w którym wyraźnie, ewidentnie naruszono treść obowiązku wynikającego z przepisu prawa i naruszenie to posiada pewne dodatkowe cechy w stosunku do stanu określanego jako „zwykłe” naruszenie prawa. Dla uznania rażącego naruszenia prawa nie jest wystarczające samo przekroczenie przez organ ustawowych obowiązków, ale musi być ono znaczne i niezaprzeczalne oraz pozbawione jakiegokolwiek racjonalnego uzasadnienia. Rażące naruszenie prawa oznacza wadliwość o szczególnie dużym ciężarze gatunkowym i ma miejsce w razie oczywistego braku podejmowania jakichkolwiek czynności czy oczywistego lekceważenia przepisów (por. np. wyrok NSA z 21.6.2012 r., I OSK 675/12, Legalis; postanowienie NSA z 27.3.2013 r., II OSK 468/13, Legalis; wyrok NSA z 29.11.2018 r., II GSK 1619/18, Legalis.

WSA uznał, że w analizowanym przypadku organ wprawdzie odpowiedzi udzielił w zakreślonym terminie, niemniej jednak zaniechanie w rozpoznaniu punktu 2, 3 i 4 wniosku o udostępnienie informacji publicznej nie wynikało ze stopnia skomplikowania sprawy. Pierwszy wniosek w przedmiotowym zakresie został złożony przez skarżącego prawie rok przed wnioskiem z 2020 r., przy czym wniosek ostatni został rozszerzony o konkretne pytania. Udzielona odpowiedź została dosłownie przekopiowana, z pisma z poprzedniego roku, co świadczy o lekceważeniu wniosku skarżącego i jego żądania. Organ przeprowadził w tym zakresie błędną analizę i niewłaściwą kwalifikację żądanych informacji, a zachowanie organu w tym postępowaniu doprowadziło do zbagatelizowania podstawowych obowiązków wynikających z DostInfPubU. Przy czym brak właściwej (zgodnej z DostInfPubU) reakcji na wniosek skarżącego nie był raczej efektem nieprawidłowej wykładni analizowanych przepisów, tylko nieuzasadnionego racjonalnie unikania podjęcia rozstrzygnięcia w sprawie.

Wyrok WSA w Białymstoku to kolejne orzeczenie dotyczące tematyki dostępu do informacji publicznej. W orzeczeniu tym Sąd dokonał jednakże bardzo szczegółowej analizy treści obowiązku organu w zakresie udostępnienia informacji publicznej i konsekwencji uchylania się od wykonania tego obowiązku. Po pierwsze WSA ustalił, że wniosek, którym miał zająć się organ, nie był skomplikowany. Po drugie Sąd dopatrzył się w działaniu organu nieuzasadnionego racjonalnie unikania podjęcia rozstrzygnięcia w sprawie co pozwala kwalifikować takie działanie jako naruszenie prawa w zakresie wynikającym z DostInfPubU i to w stopniu rażącym.

Wszystkie aktualności n.ius® po zalogowaniu. Nie posiadasz dostępu? Przetestuj. Sprawdź