Zgodnie z art. 31a ust. 1 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 931; dalej: VATU), w przypadku gdy kwoty stosowane do określenia podstawy opodatkowania są określone w walucie obcej, przeliczenia na złote dokonuje się (co do zasady) według kursu średniego danej waluty obcej, ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego. Podatnik może wybrać sposób przeliczania tych kwot na złote według ostatniego kursu wymiany opublikowanego przez Europejski Bank Centralny na ostatni dzień poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego. W takim przypadku waluty inne niż euro przelicza się z zastosowaniem kursu wymiany każdej z nich względem euro. Od 1.1.2021 r. kwoty stosowane do określenia podstawy opodatkowania określone w walucie obcej mogą być również przeliczane przez podatnika na złote, zgodnie z zasadami przeliczania przychodu określonego w walucie obcej, wynikającymi z przepisów o podatku dochodowym, obowiązującymi tego podatnika na potrzeby rozliczania danej transakcji.
Ww. zasady nie odnoszą się literalnie do sposobu przeliczania kursów w przypadku faktur krygujących, wystawianych do faktur pierwotnych w walutach obcych. Sprzyja to niepewności prawa u podatników przy korektach zmniejszających i zwiększających wartość transakcji realizowanych w innych walutach. Muszą oni bazować na praktyce podatkowej, a z jej stabilnością, jak wiadomo, różnie bywa. Sytuacja ta ma jednak ulec zmianie. Doczekamy się bowiem przepisów regulujących wprost kwestię przeliczania kursów walut obcych w przypadku faktur korygujących.
Przeliczenie walut obcych – faktury korygujące
Nowy przepis art. 31b VATU ustanawia w tej kwestii kilka zasad. Przede wszystkim wprowadza zasadę ogólną, zgodnie z którą gdy podstawa opodatkowania określona w walucie obcej uległa zmianie, przeliczenia na złote dokonuje się według kursu średniego danej waluty obcej, przyjętego dla podstawy opodatkowania przed jej zmianą. Dotyczyć ma ona zarówno wystawianych faktur korygujących in plus, jak i in minus. Kurs przyjmowany do przeliczenia kwoty korekty podstawy opodatkowania na fakturze korygującej będzie zasadniczo powieleniem kursu przyjmowanego dla pierwotnego rozliczenia. Od tej zasady będą jednak wyjątki.
W przypadku zbiorczej faktury korygującej podatnik będzie mógł (opcjonalnie) dokonać przeliczenia na złote według kursu średniego na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia faktury korygującej. Kolejny wyjątek ma dotyczyć opustów lub obniżek ceny w odniesieniu do dostaw towarów lub świadczonych usług wykonanych w danym okresie na rzecz podatnika dokonującego WNT lub rozliczającego podatek odwrotnym obciążeniem. Tu przeliczenia na złote podatnik dokonuje według kursu średniego danej waluty na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia tej faktury. Podatnik nie będzie zatem zobowiązany stosować pierwotnego kursu w odniesieniu do każdej z korygowanych transakcji. Jeżeli wystawiona zostanie faktura zbiorcza korygująca transakcje dokonane w danym okresie, podatnik będzie mógł dokonać przeliczenia na złote kwot wykazanych na tej fakturze według kursu średniego waluty obcej na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia faktury korygującej. Chyba że zagraniczny kontrahent nie wystawi faktury dokumentującej udzielenie opustu lub obniżkę ceny (co też jest możliwe, bo nie każdy kontrahent z UE ma obowiązek wystawiania takich faktur zgodnie z lokalnym ustawodawstwem).
Ww. zasad nie stosuje się, jeżeli podatnik wybrał do stosowania zasady przeliczenia podstawy opodatkowania określonej w walucie obcej, o których mowa w art. 31a ust. 2a VATU, a więc w oparciu o kursy przeliczenia walut właściwe dla podatku dochodowego. W takim przypadku odpowiednie zastosowanie mają przepisy o podatku dochodowym, obowiązujące tego podatnika na potrzeby rozliczenia danej transakcji.
Wydawać by się mogło, że stosowanie właściwego kursu wymiany w przypadku faktur korygujących jest zagadnieniem dość błahym, ale w praktyce rozliczeń podatkowych budzi ono wiele wątpliwości. Nowe przepisy nieco porządkują tę kwestię. Nie można jednak powiedzieć z pełną odpowiedzialnością, że przenoszą na grunt legislacyjny zasady wynikające jak dotąd z praktyki podatkowej. Oto bowiem do tej pory przyjęło się, że kurs historyczny znajdował zastosowanie do faktur korygujących in minus oraz in plus wystawianych z przyczyn pierwotnych. W przypadku faktur in plus wystawianych z przyczyn następczych właściwy był kurs bieżący. Będzie więc prościej (jeden kurs), choć w zakresie tej ostatniej grupy faktur nowe zasady nie będą spójne ze sposobem rozliczania w okresie.
Pozytywnie należy ocenić możliwość stosowania jednego kursu w przypadku zbiorczych faktur korygujących WNT. Tu jednak przydałoby się zrobić jeszcze jeden krok naprzód – w zakresie zasad rozliczania tego rodzaju korekt w czasie. Zgodnie z art. 29a ust. 17 VATU oraz art. 30a ust. 1a VATU, w przypadku, gdy podstawa opodatkowania uległa zmianie, korekty tej podstawy dokonuje się w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym zaistniała przyczyna zwiększenia podstawy opodatkowania. Zasady te w odniesieniu do korekt z przyczyn pierwotnych nie są kompatybilne ze sposobem rozpoznawania obowiązku podatkowego przy WNT. Przypomnijmy, że zgodnie z art. 20 ust. 5 VATU obowiązek podatkowy może powstać po dokonaniu transakcji (15 dzień miesiąca następującego po dostawie). Przyczyna pierwotna powstaje zaś w momencie dostawy. Czytając ww. zasadę dosłownie, korekta WNT z przyczyn pierwotnych może mieć miejsce przed faktycznym (i zgodnym z przepisami) rozliczeniem transakcji, co jest oczywiście bez sensu.
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
