Transpozycja dyrektywy o restrukturyzacji zapobiegawczej: Zmiany u podstaw restrukturyzacji

Restrukturyzacja zapobiegawcza w trzech postępowaniach

Jeżeli projekt nowelizacji ustawy z 15.5.2015 r. Prawo restrukturyzacyjne (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1588; dalej: PrRestr) zostanie uchwalony w obecnej treści, każdy dłużnik niewypłacalny lub zagrożony niewypłacalnością będzie mógł skorzystać z restrukturyzacji zapobiegawczej, która będzie przeprowadzana w jednym z trzech już obecnie funkcjonujących postępowań: w postępowaniu o zatwierdzenie układu, przyspieszonym postępowaniu układowym lub postępowaniu układowym.

Postępowanie sanacyjne nie będzie jednak restrukturyzacją zapobiegawczą w rozumieniu art. 1 ust. 1 lit. a) dyrektywy 2019/1023/UE, ponieważ będzie mogło być prowadzone wyłącznie wobec dłużnika niewypłacalnego. Obecnie każdy rodzaj postępowania restrukturyzacyjnego może być prowadzony zarówno wobec dłużnika niewypłacalnego, jak i tego zagrożonego niewypłacalnością.

Nowe przypadki obligatoryjnego podziału wierzycieli na grupy

Zgodnie z obecnie obowiązującym art. 161 ust. 1 i 1a PrRestr propozycje układowe muszą przewidywać podział wierzycieli na grupy, jeśli obejmują one wierzycieli zabezpieczonych rzeczowo. W innych przypadkach taki podział ma charakter fakultatywny.

Projekt nowelizacji po pierwsze wprowadza zasady wyodrębniania grup, obejmujące poszczególne kategorie interesów; takie, jak przy wyodrębnianiu wierzycieli objętych układem przy układzie częściowym, w oparciu o obiektywne, jednoznaczne i uzasadnione ekonomicznie lub prawnie kryteria dotyczące stosunków prawnych wiążących dłużnika z wierzycielami.

Po drugie projektodawcy rozszerzyli zakres przypadków, w których podział wierzycieli jest obligatoryjny. Autorzy propozycji układowych będą musieli podzielić wierzycieli na grupy, jeśli układem będą obejmowani wierzyciele, którym przysługują wierzytelności:

1. Ze stosunku pracy, i którzy wyrazili zgodę na objęcie ich układem;
2. Z tytułu umów o dostarczenie produktów z własnego gospodarstwa rolnego;
3. Zabezpieczone na składnikach majątku dłużnika hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską, a także przez przeniesienie na wierzyciela własności rzeczy, wierzytelności lub innego prawa w części znajdującej pokrycie w wartości przedmiotu zabezpieczenia.

Ponadto podział wierzycieli na grupy obejmujące kategorie interesów będzie obligatoryjny, jeśli układem będą obejmowani wierzyciele będący wspólnikami lub akcjonariuszami dłużnika-spółki kapitałowej, posiadający udziały lub akcje spółki zapewniające co najmniej 5% głosów na zgromadzeniu wspólników albo na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy.

Odmowa zatwierdzenia układu przy jednym sprzeciwie

Wskutek norm zawartych w art. 10 ust. 2 lit. d) w zw. z art. 2 ust. 1 pkt. 6 dyrektywy 2019/1023/UE projekt ustawy nowelizującej PrRestr oraz ustawę z 28.2.2003 r. Prawo upadłościowe (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1520; dalej: PrUpad) zakłada wprowadzenie nowej przesłanki obligatoryjnej odmowy zatwierdzenia układu przez Sąd. Zgodnie z obecnym brzmieniem art. 165 ust. 2 PrRestr sąd może odmówić zatwierdzenia układu, jeśli jego warunki są rażąco krzywdzące dla wierzycieli, którzy głosowali przeciwko układowi i zgłosili zastrzeżenia. Ta fakultatywna podstawa wymaga, by wierzyciele powołujący się na ww. przesłankę głosowali przeciwko układowi i zgłosili zastrzeżenia.

W projektowanym brzmieniu art. 165 ust. 2 PrRestr zostanie unormowana obligatoryjna podstawa do odmowy zatwierdzenia układu. Jeżeli jakikolwiek wierzyciel, który głosował przeciwko układowi i zgłosił zastrzeżenie, znajdzie się w przypadku przyjęcia i realizacji układu w sytuacji gorszej niż w razie przeprowadzenia postępowania upadłościowego lub zakończenia postępowania restrukturyzacyjnego bez zawarcia układu, to wówczas sąd obligatoryjnie odmówi zatwierdzenia układu. Zmiana ta w zdecydowany sposób przekonstruuje zasady odmowy zatwierdzenia układu, ponieważ wystarczy nie tylko jeden pokrzywdzony wierzyciel, brak konieczności wykazania rażącego pokrzywdzenia, ale i oparcie się na ekonomicznych argumentach, czy w alternatywnym postępowaniu upadłościowym lub przy nieprzyjęciu układu wierzyciel będzie w lepszej sytuacji niż po jego przyjęciu i zatwierdzeniu. Tę zmianę należy ocenić pozytywnie, ponieważ nie można oczekiwać, by wierzyciel działał na swoją niekorzyść, a tak należy uznać poparcie restrukturyzacji, której warunki są mnie korzystne niż alternatywny scenariusz egzekucyjny czy upadłościowy.

Ograniczenie czasowe ochrony przeciwegzekucyjnej dłużnika

Zasadniczą zmianą u podstaw konstrukcji postępowań restrukturyzacyjnych będzie wprowadzenie czasowego ograniczenia przyznawanej dłużnikowi ochrony przeciwegzekucyjnej. De lege lata przyznawana dłużnikowi ochrona jest ograniczona czasem trwania postępowania restrukturyzacyjnego: od momentu jego otwarcia do prawomocnego zakończenia lub umorzenia.

W art. 6 ust. 6 dyrektywy 2019/1023/UE wprowadzono ograniczenie czasowe pierwotnego wstrzymania indywidualnych czynności egzekucyjnych, skierowanych do dłużnika, do maksymalnie 4 miesięcy. Państwa członkowskie mają kompetencje do uregulowania kryteriów wydłużenia tego terminu do 12 miesięcy.

Unormowane w dyrektywie 2019/1023/UE ograniczenia czasowe znalazły odzwierciedlenie w projekcie ustawy nowelizującej PrRestr oraz PrUpad, ponieważ w planowanej treści art. 189a ust. 1 PrRestr znajdzie się podstawa zawieszenia z mocy prawa postępowań egzekucyjnych skierowanych do majątku dłużnika na okres 4 miesięcy od dnia otwarcia postępowania. Na wniosek dłużnika możliwe będzie rozpoczęcie biegu okresu 4 miesięcy od dnia obwieszczenia zarządzenia o wpisaniu do repertorium wniosku restrukturyzacyjnego. Na wniosek dłużnika, nadzorcy sądowego lub zarządy okres ochronny będzie mógł zostać wydłużony do maksymalnie 12 miesięcy, jeśli zostanie uprawdopodobnione, że układ zostanie zawarty.

Z kolei w postępowaniu sanacyjnym z mocy prawa pierwotny okres ochronny będzie wynosić 12 miesięcy i nie będzie podlegał przedłużeniu.

Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →