Zakres umowy ramowej

Pytania prejudycjalne

Podstawą wydania wyroku było skierowanie przez Klagenævnet for Udbud pytań prejudycjalnych, które zmierzały do ustalenia, czy zasady równego traktowania i przejrzystości określone w art. 18 ust. 1 i w art. 49 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE z 26.2.2014 r. w sprawie zamówień publicznych, uchylającej dyrektywę 2004/18/WE (Dz.Urz. UE L z 2014 r. Nr 94, s. 65; dalej: dyrektywa 2014/24/UE) w związku z pkt 7 i pkt 10 lit. a) znajdującymi się w części C załącznika V do dyrektywy 2014/24/UE należy interpretować w ten sposób, że w takim przypadku jak niniejszy ogłoszenie o zamówieniu musi zawierać informację o szacunkowej ilości bądź szacunkowej wartości dostaw na podstawie umowy ramowej, której dotyczy przetarg? Kluczowego znaczenia nabiera bowiem kwestia ustalenia konsekwencji uchybienia wymogowi określenia w ogłoszeniu o zamówieniu lub w specyfikacji warunków zamówienia maksymalnej ilości lub maksymalnej wartości dostaw na podstawie umowy ramowej.

Stan faktyczny

Stan faktyczny sprawy przedstawiał się następująco. W drodze ogłoszenia o zamówieniu regiony ogłosiły przetarg w trybie procedury otwartej w rozumieniu dyrektywy 2014/24/UE w celu zawarcia na okres czterech lat pomiędzy regionem Jutlandii Północnej a jednym wykonawcą umowy ramowej na zakup zestawów do karmienia przez sondę dla pacjentów przebywających w domu i w zakładach opieki. Ogłoszenie to nie zawierało informacji na temat szacunkowej wartości zamówienia w odniesieniu do umowy ramowej regionu Jutlandii Północnej ani opcji regionu Danii Południowej, ani też informacji na temat maksymalnej wartości umów ramowych lub szacunkowej lub maksymalnej ilości produktów, których zakup był przewidziany w umowach ramowych. Regiony uznały, że oferta Nutricii jest najkorzystniejsza i że spółka ta wygrała przetarg. Simonsen & Weel wystąpił do Klagenævnet for Udbud, żądając stwierdzenia nieważności tej decyzji. Wątpliwości sądu odsyłającego dotyczyły w szczególności tego, czy maksymalny limit powinien określać zarówno maksymalne ilości, jak i maksymalne wartości produktów, które mogą zostać zakupione na podstawie umowy ramowej, oraz czy taka górna granica powinna w danym wypadku być ustalona „z góry”, czyli w ogłoszeniu o zamówieniu – w którym będzie zatem identyczna z szacunkową wartością – lub w specyfikacji warunków zamówienia, czy też wystarczy, by górny limit został określony po raz pierwszy w samej umowie ramowej, czyli po zakończeniu postępowania przetargowego. W przypadku gdyby instytucja zamawiająca nie wskazała prawidłowo tej górnej granicy, sąd odsyłający zastanawia się, czy na podstawie art. 2d dyrektywy Rady 92/13/EWG z 25.2.1992 r. koordynującej przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne odnoszące się do stosowania przepisów wspólnotowych w procedurach zamówień publicznych podmiotów działających w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i telekomunikacji (Dz.Urz. UE L z 1992 r. Nr 76, s. 14; dalej: dyrektywa 92/13/EWG) umowę ramową zawartą na tej podstawie należy zrównać z sytuacją, w której żadne ogłoszenie o zamówieniu nie zostało opublikowane, a zatem należy ją uznać za bezskuteczną.

Stanowisko TSUE

Dążąc do udzielenia odpowiedzi na pytania prejudycjalne TSUE przypomniał, że zgodnie z art. 33 ust. 1 akapit drugi dyrektywy 2014/24/UE umowa ramowa oznacza umowę zawartą pomiędzy co najmniej jedną instytucją zamawiającą a co najmniej jednym wykonawcą, której celem jest określenie warunków dotyczących zamówień, które zostaną udzielone w danym okresie, w szczególności w odniesieniu do ceny oraz, w stosownych przypadkach, przewidywanych ilości. Art. 49 dyrektywy 2014/24/UE stanowi zaś, że ogłoszenia o zamówieniu są wykorzystywane jako sposób zaproszenia do ubiegania się o zamówienie w odniesieniu do wszystkich procedur bez uszczerbku dla art. 26 ust. 5 akapit drugi i art. 32 dyrektywy 2014/24/UE. Zawierają one informacje określone w części C załącznika V do dyrektywy 2014/24/UE i są publikowane zgodnie z art. 51 dyrektywy 2014/24/UE. Z przepisów wynika, że wskazanie przez instytucję zamawiającą wartości lub rzędu wielkości oraz częstotliwości zamówień, które mają zostać udzielone, nie jest wymagane w każdych okolicznościach. Podobnie art. 33 ust. 1 akapit drugi dyrektywy 2014/24/UE stanowi, że umowa ramowa ma na celu określenie „w stosownych przypadkach” przewidywanych ilości. Przepis ten precyzuje, w odniesieniu w szczególności do ilości produktów, które mają być dostarczone, że powinny one, w miarę możliwości, zostać ustalone w umowie ramowej, a zatem wykładnia literalna przywołanych przepisów nie jest rozstrzygająca dla celów ustalenia, czy ogłoszenie o zamówieniu powinno wskazywać szacunkową ilość lub wartość oraz maksymalną ilość lub wartość produktów, które mają zostać dostarczone na podstawie umowy ramowej.

Zasada przejrzystości i równego traktowania

Trybunał wskazał, iż w świetle zasad równego traktowania i przejrzystości, o których mowa w art. 18 ust. 1 dyrektywy 2014/24/UE, a także ogólnej systematyki tej dyrektywy, nie można dopuścić, by w ogłoszeniu o zamówieniu instytucja zamawiająca zaniechała wskazania maksymalnej wartości produktów, które mają zostać dostarczone na mocy umowy ramowej. Poza powyższym zasada równego traktowania i zasada przejrzystości, mają zastosowanie przy zawieraniu umowy ramowej, jak wynika to z art. 33 ust. 1 akapit pierwszy dyrektywy 2014/24/UE. Zdaniem TSUE naruszenie, zasady przejrzystości i równego traktowania wykonawców zainteresowanych zawarciem umowy ramowej, stanowi brak wskazania przez instytucję zamawiającą będąca pierwotnie stroną umowy ramowej maksymalnej wartości ani ilości, której dotyczy taka umowa. Wynika z tego, że wymaganie od instytucji zamawiającej pierwotnie będącej stroną umowy ramowej wskazania w umowie ramowej maksymalnej ilości lub wartości świadczeń, które umowa ta będzie obejmować, konkretyzuje zakaz korzystania z umów ramowych w sposób stanowiący nadużycie lub w sposób uniemożliwiający, ograniczający lub zakłócający konkurencję. Wskazanie maksymalnej ilości lub wartości produktów, które mają zostać dostarczane na mocy umowy ramowej, może znaleźć się równie dobrze w ogłoszeniu o zamówieniu, jak i w specyfikacji warunków zamówienia, ponieważ w odniesieniu do umowy ramowej instytucje zamawiające są zobowiązane, zgodnie z art. 53 ust. 1 dyrektywy 2014/24/UE, zapewnić za pomocą środków elektronicznych nieograniczony, pełny, bezpośredni i bezpłatny dostęp do dokumentów zamówienia od daty publikacji ogłoszenia zgodnie z art. 51 dyrektywy 2014/24/UE. Trybunał orzekł, że art. 49 dyrektywy 2014/24/UE, pkt 7 i 8 oraz pkt 10 lit. a) części C załącznika V do dyrektywy 2014/24/UE w związku z art. 33 dyrektywy 2014/24/UE oraz zasadami równego traktowania i przejrzystości, o których mowa w art. 18 ust. 1 dyrektywy 2014/24/UE, należy interpretować w ten sposób, że w ogłoszeniu o zamówieniu należy podać szacunkową ilość lub wartość, jak również maksymalną ilość lub wartość produktów, które mają zostać dostarczone na podstawie umowy ramowej, a po osiągnięciu wskazanego limitu skutki umowy ramowej ustają.

Publikacja ogłoszenia

TSUE wskazał, że art. 2d ust. 1 dyrektywy 89/665/EWG Rady z 21.12.1989 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do stosowania procedur odwoławczych w zakresie udzielania zamówień publicznych na dostawy i roboty budowlane (Dz.Urz. UE L z 1989 r. Nr 395, s. 33; dalej: dyrektywa 89/665/EWG) stanowi, że brak uprzedniej publikacji ogłoszenia o zamówieniu w Dzienniku Urzędowym UE, gdy nie dopuszcza tego dyrektywa 2014/24/UE, powoduje brak skuteczności danego zamówienia lub, jak w niniejszym przypadku, umowy ramowej. Podkreślił, iż prawodawca Unii zamierzał wprowadzić do znajdującego zastosowanie prawa surową sankcję, której stosowanie powinno jednak ograniczać się do najpoważniejszych przypadków naruszenia prawa UE w dziedzinie zamówień publicznych, a mianowicie tych, w których zamówienie zostało udzielone bezpośrednio bez uprzedniej publikacji ogłoszenia o zamówieniu. TSUE orzekł, że art. 2d ust. 1 lit. a) dyrektywy 89/665/EWG należy interpretować w ten sposób, że nie znajduje on zastosowania w sytuacji, gdy ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym UE, nawet jeśli, po pierwsze, szacunkowa ilość lub wartość produktów, które mają zostać dostarczone na podstawie planowanej umowy ramowej, wynika nie z ogłoszenia o zamówieniu, lecz ze specyfikacji warunków zamówienia, a po drugie, ani w ogłoszeniu o zamówieniu, ani w specyfikacji warunków zamówienia nie podano maksymalnej ilości lub wartości produktów, które mają zostać dostarczone na podstawie tej umowy ramowej.

Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →