- Projektowana ustawa (druk 2131) opiera swoje postanowienia na regulacjach zawartych w rozporządzeniu Rady (WE) nr 765/2006 z 18.5.2006 r. dotyczącym środków ograniczających skierowanych przeciwko prezydentowi Aleksandrowi Łukaszence i niektórym urzędnikom z Białorusi (Dz.Urz. UE L z 2006 r. Nr 134, s. 1) oraz rozporządzeniu Rady (UE) nr 269/2014 z 17.3.2014 r. w sprawie środków ograniczających w odniesieniu do działań podważających integralność terytorialną, suwerenność i niezależność Ukrainy lub im zagrażających (Dz.Urz. UE L z 2014 r. Nr 78, s. 6);
- Zamrożenie aktywów nie oznacza ich konfiskaty, która nie jest dopuszczalna na podstawie przepisów Konstytucji RP;
- Kara za brak wykonania decyzji dotyczącej zamrożenia majątków może wynieść nawet 20 mln zł.
Aktywa podlegające sankcjom
Projekt ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego ma na celu zamrożenie funduszy i zasobów gospodarczych osób oraz podmiotów, które wspierają rosyjską agresję na Ukrainę. Zgodnie z projektem do funduszy podlegających ewentualnym sankcjom należą: gotówka, przekazy pieniężne, czeki, depozyty złożone w instytucjach finansowych lub innych podmiotach, obligacje, akcje, udziały oraz papiery wartościowe. Zamrożenie zasobów gospodarczych może obejmować zaś aktywa materialne i niematerialne, ruchomości i nieruchomości, a także takie, które nie są funduszami, ale mogą służyć do ich pozyskania. Podmioty, które zostaną wpisane na wspomnianą listę, nie będą mogły realizować zamówień publicznych.
Ustawa przewiduje także zakaz używania i propagowania symboli wspierających rosyjską ofensywę na Ukrainę.
Lista podmiotów wspierających Rosję
Decyzję w przedmiocie wpisu na listę lub wykreślenia z niej podejmuje minister właściwy do spraw wewnętrznych w stosunku do osób lub podmiotów, które bezpośrednio lub pośrednio wspierają agresję Federacji Rosyjskiej na Ukrainę. Samo prawdopodobieństwo udzielenia takiego wsparcia również stanowi podstawę do zamrożenia majątku. Decyzja o wpisie na listę podlega natychmiastowemu wykonaniu – nie przysługuje wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy.
Minister właściwy do spraw wewnętrznych podejmuje decyzję o wpisaniu na listę z urzędu lub na wniosek. Podmioty uprawnione do jego złożenia to:
- Szef Centralnego Biura Antykorupcyjnego,
- Szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego,
- Szef Agencji Wywiadu,
- Szef Służby Kontrwywiadu Wojskowego,
- Szef Służby Wywiadu Wojskowego,
- Generalny Inspektor Informacji Finansowej,
- Komendant Główny Policji,
- Komisja Nadzoru Finansowego,
- Prezes Narodowego Banku Polskiego,
- Komendant Straży Granicznej,
- Prokurator Krajowy,
- Szef Krajowej Administracji Skarbowej,
- Przewodniczący komitetu Rady Ministrów właściwego w sprawach bezpieczeństwa i obrony państwa.
Wniosek musi zawierać oznaczenie podmiotu, w stosunku do którego ma zostać wydana decyzja o wpisaniu na listę, z uwzględnieniem rodzaju środków, które mają być zastosowane, a także uzasadnienie wniosku. Decyzja o skreśleniu z listy również podejmowana jest z urzędu lub na uzasadniony wniosek.
Projekt ustawy przewiduje wysoką karę w stosunku do osoby lub podmiotu, które nie dopełniają obowiązku zamrożenia funduszy lub zasobów gospodarczych, zakazu ich udostępniania lub przekazywania informacji, a także próbują uchylić się od podjęcia powyższych środków. Dyrektor Krajowej Administracji Skarbowej wydaje decyzję w przedmiocie nałożenia kary w wysokości nawet 20 mln złotych.
Jak już wyżej wspomniano, zamrożenie majątku nie jest równoznaczne z jego konfiskatą – Konstytucja RP nie przewiduje bowiem takiej możliwości. Zdaniem rządu należy jednak podjąć kroki umożliwiające zmianę Konstytucji RP, tak, by w niedalekiej przyszłości dokonywać zajęć mienia.
Embargo na węgiel
Projekt tzw. „ustawy sankcyjnej” przewiduje zakaz przywozu na terytorium RP oraz tranzytu przez terytorium RP węgla z terenu Federacji Rosyjskiej oraz niekontrolowanych przez Ukrainę obszarów obwodu ługańskiego i donieckiego. W sytuacji podejrzenia sfałszowania pochodzenia węgla naczelnik urzędu celno-skarbowego może go zająć i zlecić jego badania.
Złamanie powyższego zakazu skutkuje dotkliwymi konsekwencjami. Naczelnik urzędu celno-skarbowego, właściwy dla miejsca naruszenia zakazu, nakłada w drodze decyzji administracyjnej karę. Jej wysokość może wynieść nawet 20 mln złotych.
Kontrowersyjny zapis
Podczas prac nad ustawą rząd złożył poprawkę, która poszerza listę podmiotów objętych sankcjami. Najbardziej niepokoił fragment: „Decyzja w sprawie wpisu na listę może być wydana również względem osób i podmiotów stanowiących zagrożenie dla bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej”. Powyższy zapis mógł otwierać drogę do zamrażania majątków także polskich podmiotów gospodarczych na podstawie niejasnych, uznaniowych kryteriów. Poprawka nie została jednak przyjęta.
Projekt ustawy został uchwalony na posiedzeniu Sejmu 7.4.2022 r. i skierowany do Senatu.
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
