Zielone zaświadczenie cyfrowe ułatwi swobodne przemieszczanie w UE podczas COVID-19

 Swobodne przemieszczanie w trakcie pandemii

Art. 21 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej z 25.3.1957 r. (Dz.U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864[2]; dalej: TFUE) gwarantuje obywatelom Unii Europejskiej prawo do swobodnego przemieszczania się i przebywania na terytorium państw członkowskich. W art. 21 ust. 2 TFUE przewidziana jest możliwość działania Unii Europejskiej i przyjęcia przepisów w celu ułatwienia wykonywania prawa do swobodnego przemieszczania się i przebywania na terytorium państw członkowskich, jeżeli działania służące osiągnięciu tego celu są konieczne do ułatwienia wykonywania tego prawa. W obliczu wciąż trwającej na świecie pandemii koronawirusa COVID-19 podjęcie takich działań wydaje się niezbędne by zapewnić bezpieczne przemieszczanie się obywateli państw członkowskich po Unii Europejskiej. Ich wyrazem jest przygotowany przez Komisję Europejską projekt rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ram wydawania, weryfikowania i uznawania interoperacyjnych zaświadczeń o szczepieniu, o wyniku testu i o powrocie do zdrowia w celu ułatwienia swobodnego przepływu w czasie pandemii COVID-19 (zielone zaświadczenie cyfrowe).

Niniejsze rozporządzenie określać ma ramy wydawania, weryfikowania i uznawania interoperacyjnych zaświadczeń o szczepieniu, o wyniku testu i o powrocie do zdrowia w związku z COVID-19 w celu ułatwienia ich posiadaczom wykonywania prawa do swobodnego przepływu w czasie pandemii COVID-19 („zielone zaświadczenie cyfrowe”). Rozporządzenie zapewni także podstawę prawną dla przetwarzania danych osobowych niezbędnych do wydawania takich zaświadczeń i przetwarzania informacji niezbędnych do potwierdzania i weryfikacji ich autentyczności i ważności. Zaświadczenia będą ważne we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej.

Zielone zaświadczenie cyfrowe będzie elektronicznym dowodem na to, że dana osoba została zaszczepiona przeciwko COVID-19 lub uzyskała ujemny wynik testu albo przeszła COVID-19. Zaświadczenie wydawane będzie w formie papierowej albo cyfrowej, zaopatrzone zostanie w specjalny kod QR. Wydawane będzie nieodpłatnie w języku narodowym i w języku angielskim.

Za wydawanie zaświadczeń odpowiedzialne będą organy krajowe. Zaświadczenia będą mogły wydawać na przykład szpitale, ośrodki wykonujące testy, czy organy ds. zdrowia. Cyfrową wersję zaświadczenia będzie można przechowywać na urządzeniach mobilnych. Zarówno wersja elektroniczna, jak i papierowa, będą opatrzone kodem QR z najważniejszymi informacjami oraz cyfrową pieczęcią potwierdzającą autentyczność zaświadczenia.

Zielone zaświadczenia cyfrowe będą ważne we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej, dzięki czemu łatwiej będzie znosić ograniczenia w przemieszczaniu się, jakie wprowadziły obecnie poszczególne państwa członkowskie, aby zapobiegać rozprzestrzenianiu się pandemii koronawirusa. Podczas podróży wszyscy obywatele Unii i obywatele państw trzecich legalnie przebywający w Unii posiadający zielone zaświadczenie cyfrowe powinni być zwolnieni z ograniczeń w swobodnym przemieszczaniu się w taki sam sposób jak obywatele odwiedzanego przez nich państwa członkowskiego.

Oczywiście posiadanie zielonego zaświadczenia cyfrowego nie będzie warunkiem swobodnego przemieszczania się, które jest jednym z praw podstawowych w Unii Europejskiej. Jego celem jest ułatwienie przemieszczania się. Między innymi z tego względu, że będzie poświadczało negatywny wynik testu na obecność koronawirusa, często aktualnie wymagany przy podróżowaniu. Być może zielone zaświadczenie cyfrowe przyczyni się do ujednolicenia ograniczeń w przemieszczaniu się stosowanych w całej Unii Europejskiej. Zaświadczenia wydane zgodnie z niniejszym projektem rozporządzeniem przez państwo trzecie, z którym Unia Europejska i jej państwa członkowskie zawarły umowę w sprawie swobodnego przepływu osób, będą honorowane na terytorium Unii Europejskiej.

Zaświadczenia będą uwzględniały każdą szczepionkę dopuszczoną do obrotu w Unii Europejskiej. Zielone zaświadczenie cyfrowe będzie zawierać podstawowe informacje, takie jak imię i nazwisko, data urodzenia, data wydania, istotne informacje na temat szczepionki, testu lub przejścia choroby oraz niepowtarzalny identyfikator.

Zasady wydawania zaświadczeń o szczepieniu

Wspomniany projekt rozporządzenia określa ponadto zasady wydawania zaświadczeń o szczepieniu, zaświadczeń o wyniku testu i zaświadczeń o powrocie do zdrowia.

Zaświadczenia o szczepieniu wydawane będą osobie, której podano szczepionkę przeciwko COVID-19, automatycznie lub na żądanie tej osoby. Państwa członkowskie będą także wydawały zaświadczenie o szczepieniu jeżeli obywatel Unii Europejskiej lub członek rodziny obywatela Unii został zaszczepiony w państwie trzecim jednym z rodzajów szczepionki przeciwko COVID-19, dla której wydano pozwolenie na dopuszczenie do obrotu zgodnie z rozporządzeniem nr 726/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z 31.3.2004 r. ustanawiające wspólnotowe procedury wydawania pozwoleń dla produktów leczniczych stosowanych u ludzi i do celów weterynaryjnych i nadzoru nad nimi oraz ustanawiające Europejską Agencję Leków (Dz.Urz. UE L z 2004 r. Nr 136, s. 1; dalej: rozporządzenie 726/2004/WE), a organy państwa członkowskiego otrzymały wszelkie niezbędne informacje, w tym wiarygodny dowód szczepienia.

Zaświadczenia o wyniku testu powinny wskazywać wynik i datę testu NAAT lub szybkiego testu antygenowego wymienionego we wspólnym i zaktualizowanym wykazie szybkich testów antygenowych na COVID-19 ustanowionym na podstawie zalecenia Rady 2021/C 24/01.

Przy czym w projekcie rozporządzenia określono, że test NAAT oznacza test molekularny z wykorzystaniem amplifikacji kwasu nukleinowego (NAAT), taki jak test oparty na technice łańcuchowej reakcji polimerazy z odwrotną transkrypcją (RT-PCR), amplifikacji izotermicznej za pośrednictwem pętli (LAMP) oraz amplifikacji za pośrednictwem transkrypcji (TMA), wykorzystywany do wykrywania obecności kwasu rybonukleinowego (RNA) wirusa SARS-CoV-2. Natomiast szybki test antygenowy oznacza metodę testowania polegającą na wykrywaniu białek wirusowych (antygenów) przy użyciu testu immunologicznego opierającego się na metodzie przepływu bocznego, który daje wyniki w czasie poniżej 30 minut.

Zaświadczenie o powrocie do zdrowia wydaje się osobie która przeszła zakażenie SARS-CoV-2 stwierdzone na podstawie dodatniego wyniku testu NAAT lub dodatniego wyniku szybkiego testu antygenowego. Zaświadczenie wydaje się najwcześniej począwszy od jedenastego dnia po pierwszym teście w kierunku zakażenia SARS-CoV-2 przeprowadzonym z wynikiem dodatnim.