Stan faktyczny

Spółka jest czynnym podatnikiem VAT i posiada w Polsce siedzibę działalności gospodarczej. Udzieliła pożyczki pieniężnej firmie z USA na podstawie umowy pożyczki, która została podpisana przez upoważnionych przedstawicieli stron w ich siedzibach, odpowiednio: w Polsce oraz w USA. Całość kwoty pożyczki została przekazana w ramach jednej transzy, przelewem z rachunku bankowego spółki prowadzonego przez bank polski. Zgodnie z umową spółce należą się odsetki od kwoty pożyczki, płatne kwartalnie. Spółka (pożyczkodawca) i pożyczkobiorca należą do tej samej międzynarodowej grupy kapitałowej. Pożyczkobiorca nie posiada w Polsce siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Pożyczkobiorca nie jest także zarejestrowany dla celów VAT na terytorium Polski.

Przedmiotem działalności spółki jest m.in.:

  • „pozostałe pośrednictwo pieniężne”, które zgodnie z Polską Klasyfikacją Działalności (dalej: PKD) obejmuje m.in.: „działalność związaną z przyjmowaniem depozytów i udzielaniem kredytów, w takich formach jak: pożyczki, zastawy hipoteczne, karty kredytowe itp. przez instytucje finansowe inne niż bank centralny, np. banki, kasy oszczędnościowe, towarzystwa kredytowe”;
  • „pozostałe formy udzielania kredytów”, które zgodnie z PKD obejmuje m.in.: „działalność związaną z usługami finansowymi dotyczącymi przede wszystkim udzielania kredytów przez instytucje nieobjęte pośrednictwem pieniężnym”.

Spółka udzielała już odpłatnych pożyczek pieniężnych i w przyszłości też zamierza ich udzielać. Złożyła ona wniosek o wydanie interpretacji podatkowej, pytając, czy firma z USA jako pożyczkobiorca jest zobowiązana do zapłacenia od umowy pożyczki podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej: PCC). Zdaniem spółki nie jest ona zobowiązana. Jednak organ interpretujący uznał, że powyższa pożyczka nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, wobec czego podlega opodatkowaniu PCC.

Stan prawny

Artykuł 2 pkt 4 ustawy z 9.9.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 111; dalej: PodCzynnCywPrU), zawierający wyłączenie podatkowe (z PCC), wprowadza zasadę VAT albo PCC, a ściślej – nie dopuszcza, by od jednej czynności cywilnoprawnej pobrane były oba te podatki. Zgodnie z ogólną zasadą, wyrażoną w art. 28b ust. 1 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 931; dalej: VATU) miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą (np. pożyczkobiorcą) posiada siedzibę działalności gospodarczej.

Szkolenia online z zakresu podatków – aktualna lista szkoleń Sprawdź

Stanowisko WSA w Gliwicach

Sąd uwzględnił skargę spółki i uchylił interpretację. Wyjaśnił, że z przepisu art. 2 ust. 4 PodCzynnCywPrU wynika zarówno zasada rozgraniczenia obowiązku podatkowego w PCC od obowiązku podatkowego w VAT, jak i zasada wzajemnego wykluczenia tych obowiązków. Zakresy obu ustaw są bowiem rozłączne. Oznacza to, że jeżeli dana czynność obrotu prawnego podlega przepisom PodCzynnCywPrU, to nie podlega ona opodatkowaniu podatkiem PCC, przy czym zasada ta ma zastosowanie niezależnie od tego, która ze stron czynności cywilnoprawnej jest opodatkowana podatkiem VAT lub od tego podatku zwolniona. W realiach tej sprawy spółka pozostaje taką stroną niezależnie od miejsca wykonania umowy.

Organ powoływał się na miejsce świadczenia usługi pożyczki (poza terytorium Polski), twierdząc, że z uwagi na art. 28b VATU transakcja podlega opodatkowaniu PCC, bowiem podmiotem zobowiązanym do rozliczenia podatku od towarów i usług nie jest polski usługodawca (spółka), a zagraniczny pożyczkobiorca. Tymczasem o wyłączeniu umowy pożyczki z PCC decyduje wyłącznie fakt, że przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania konkretnej czynności jest opodatkowana podatkiem VAT lub jest zwolniona z tego podatku. Spółka z tytułu udzielenia pożyczki jako podmiot profesjonalnie trudniący się obrotem finansowym pozostaje co do tej czynności opodatkowana podatkiem VAT (a ponadto zwolniona z tego podatku). To, że VAT musi rozliczyć usługobiorca (mający siedzibę w państwie trzecim), nie zmienia sytuacji usługodawcy (podmiotu krajowego), który nadal pozostaje podatnikiem VAT. W lansowanym przez organ stanowisku doszłoby do opodatkowania podatkiem PCC rozważanej transakcji w kraju i jednocześnie, z uwagi na art. 28b VATU, do opodatkowania podatkiem od towarów i usług w państwie, gdzie usługa ma być wykonana.

Sąd wypowiedział ciekawą acz nieoczywistą tezę, że jeśli dana usługa jest objęta zakresem opodatkowania podatku VAT, ale w konkretnym przypadku jest opodatkowana za granicą, to pozostaje usługą podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT. Konsekwencją rozstrzygnięcia przyjętego przez sąd jest to, że w powyższym kazusie nie zostanie pobrany ani VAT, ani PCC. Z logicznego punktu widzenia temu rezultatowi nie można niczego zarzucić, a to z tego względu, że 2 pkt 4 PodCzynnCywPrU kryje w sobie logiczną formułę dysjunkcji, a nie alternatywy rozłącznej. Przypomnijmy, że dysjunkcja jest spełniona (prawdziwa) nie tylko wtedy, gdy w danym przypadku zachodzi jeden z dwóch rozpatrywanych elementów, ale także wówczas, gdy nie zachodzi żaden z nich. Ten ostatni układ jest zaś niedopuszczalny w alternatywie rozłącznej.

Wszystkie aktualności n.ius® po zalogowaniu. Nie posiadasz dostępu? Kup online, korzystaj od razu! Sprawdź

Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →