Mediacja ma szanse stać się stosowaną w praktyce instytucją w sprawach odpowiedzialności lekarzy i lekarzy dentystów. RPO biorąc pod uwagę swoje dotychczasowe działania w przedmiocie upowszechnienia mediacji w sprawach odpowiedzialności zawodowej lekarzy i lekarzy dentystów (wystąpienie RPO z 27.7.2022 r. do Ministra Zdrowia i załączone do tego pisma stanowisko Naczelnego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej Naczelnej Izby Lekarskiej), skierował do MZ swoje stanowisko w zakresie zasadności podjęcia prac legislacyjnych w celu przyjęcia proponowanych zmian prawnych w instytucji mediacji w postępowaniu w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej lekarzy i lekarzy dentystów.
Już w roku 2022 RPO Marcin Wiącek zwrócił się do ministra zdrowia Adama Niedzielskiego o rozważenie podjęcia prac legislacyjnych w celu przyjęcia zmian zaproponowanych przez Naczelnego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej Naczelnej Izby Lekarskiej, w kwestii mediacji w postępowaniu dotyczącym odpowiedzialności zawodowej lekarzy i lekarzy dentystów. Chodziło o wprowadzenie w ustawie z 2.12.2009 r. o izbach lekarskich (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1342; dalej: IzbyLekU) możliwości umorzenia postępowania przez rzecznika odpowiedzialności zawodowej lub sąd lekarski – w przypadku zawarcia ugody przed mediatorem izby lekarskiej.
Mediacje w sprawach odpowiedzialności zawodowej lekarzy
Instytucja mediacji jest uregulowana w postępowaniu w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej lekarzy i lekarzy dentystów, o którym mowa w IzbyLekU. Stronami postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej lekarzy są pokrzywdzony oraz lekarz, którego dotyczy postępowanie. Zgodnie z art. 113 ust. 1 IzbyLekU rzecznik odpowiedzialności zawodowej w czasie postępowania wyjaśniającego albo sąd lekarski w czasie postępowania przed sądem lekarskim może z inicjatywy lub za zgodą stron skierować sprawę do postępowania mediacyjnego między pokrzywdzonym i obwinionym. Mediator sporządza, po przeprowadzeniu postępowania mediacyjnego, sprawozdanie z jego przebiegu i wyników, które dołącza się do akt sprawy. Do postępowania mediacyjnego stosuje się odpowiednio przepisy KPK.
Biorąc pod uwagę treść przepisów dotyczących postępowania mediacyjnego, nie określają one konsekwencji zawarcia ugody przed mediatorem. W związku z odesłaniem zawartym w art. 112 pkt 2 IzbyLekU dają możliwość złagodzenia kary wymierzonej przez sąd lekarski. Zgodnie z art. 53 § 2b pkt 5 i 6 KK okoliczności łagodzące stanowią w szczególności: pojednanie się z pokrzywdzonym oraz naprawienie szkody wyrządzonej przestępstwem lub zadośćuczynienie za krzywdę wynikłą z przestępstwa.
Statystyki na korzyść mediacji
Aktualnie wciąż jednak instytucja mediacji, znana przecież procedurze cywilnej w sprawach o odszkodowanie i/lub zadośćuczynienie, nie jest w pełni wykorzystywana w sprawach odpowiedzialności zawodowej lekarzy i lekarzy dentystów. Statystyki ukazują jej marginalne stosowanie, jednak – co należy podkreślić – tam, gdzie została prowadzona doprowadziła do zawarcia ugody w 70% spraw.
RPO ponownie wystąpił do Ministra Zdrowia o podjęcie prac legislacyjnych, które odmiennie określą rolę i wynik mediacji w postępowaniu dyscyplinarnym wobec lekarzy oraz lekarzy dentystów. Chodzi o precyzyjne określenie skutków mediacji, co ma znaczenie dla stron postępowania. Proponuje wprowadzenie w ustawie o izbach lekarskich rozwiązania pozwalającego na umorzenie postępowania przez rzecznika odpowiedzialności zawodowej lub sąd lekarski, jeżeli doszło do pojednania z pokrzywdzonym i naprawienia szkody lub zadośćuczynienia wyrządzonej krzywdzie. Oczywiście wymagałoby to dokonania oceny przez rzecznika odpowiedzialności zawodowej lub sąd lekarski. Przed podjęciem decyzji co do umorzenia postępowania ocenie podlegałby także charakter sprawy oraz rozmiar wyrządzonej szkody.
Mediacja na wcześniejszym etapie postępowania
Biorąc pod uwagę powyższe należy w pełni zaaprobować propozycje zmian legislacyjnych w instytucji mediacji w postępowaniu w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej lekarzy i lekarzy dentystów. Mediacja jest alternatywną metodą rozwiązywania sporów, co oznacza, iż także w sprawach odpowiedzialności zawodowej jest szersze stosowanie byłoby pożądanym rozwiązaniem, zarówno dla pacjentów, jak i dla lekarzy i lekarzy dentystów.
Propozycja wprowadzenia możliwości uczestnictwa w mediacji na wcześniejszym etapie postępowania jest zasadna. Aktualnie w świetle art. 113 ust.1 IzbyLekU. rzecznik odpowiedzialności zawodowej w postępowaniu wyjaśniającym albo sąd lekarski w czasie postępowania przed sądem lekarskim może z inicjatywy lub za zgodą stron skierować sprawę do postępowania mediacyjnego między pokrzywdzonym i obwinionym. Nie ma zatem przeszkód, aby strony mogły uczestniczyć w mediacji na wcześniejszym etapie postępowania.
Na szersze stosowanie tej instytucji może wpłynąć wprowadzenie przesłanki umorzenia postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej w przypadku zawarcia ugody przed mediatorem izby lekarskiej. Jednak wymagałoby to wprowadzenia nowej przesłanki w art. 63 IzbyLekU. Zawarcie ugody przed mediatorem izby lekarskiej stanowiłoby negatywną przesłankę wszczęcia postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej lekarzy. W praktyce oznaczałoby to, że postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej lekarzy nie wszczyna się, a wszczęte umarza. Oczywiście zgodnie z propozycjami umorzenie miałoby charakter fakultatywny. Co też jest oczywiście uzasadnione z uwagi na poprzedzającą decyzję o zasadności umorzenia dokonywaną przez rzecznika odpowiedzialności zawodowej lub sąd. Pod uwagę brany byłby charakter sprawy i rozmiar wyrządzonej szkody.
Zaproponowane zmiany to szansa na szersze zastosowanie instytucji mediacji także w sprawach odpowiedzialności zawodowej lekarzy i lekarzy dentystów.
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
